Ön Lisans Ne Demek?

Ön lisans, üniversite ya da kolejlerde ortalama 2 yıllık yükseköğretim sürecine verilen isimdir. Yükseköğretimin en temel kademesi olan ön lisans derecesi, liseden sonra meslek yüksekokullarında (MYO) ve üniversitelerin iki yıllık bölümlerinde öğrenim gören kişiler tarafından alınır.

Ön lisans programları daha çok sağlık ve teknik (motor, makine vb.) gibi sayısal alanlarda yoğunlaşmıştır ancak iletişim ve turizm gibi sözel alanlarda ve işletmecilik ile ilgili eşit ağırlık alanlarında da üniversitelerde 2 yıllık bölümler bulunur. Üniversitelerin ön lisans bölümleri daha çok meslek lisesi mezunları tarafından tercih edilse de Anadolu liselerinden mezun olan öğrenciler de bu bölümlerde öğrenim görebilir.

Ön Lisans Nedir?

Ön lisans, kısaca 2 yıllık yükseköğretim programlarına verilen isimdir. Üniversitelerin 2 yıllık bölümleri, ön lisans programı olarak kabul edilir. Bu bölümlerden mezun olan öğrenciler, bilgi birikimlerini arttırmak için Dikey Geçiş Sınavı’na (DGS) girerek 4 yıllık üniversite bölümü (lisans) okuyabilir ve mezuniyet derecelerini yükseltebilirler.

Üniversitelerin ön lisans programları, yükseköğretimin birinci kademesi olarak kabul edilir yani yükseköğretim kademelerinin en alt basamağında yer alır. Bunun bir üstünde sırayla lisans, yüksek lisans ve doktora dereceleri bulunmaktadır. Ön lisans bölümlerinde eğitim, fakülte yerine yüksekokul ya da meslek yüksekokulu (MYO) adı verilen binalarda yapılır.

Ön Lisans Nasıl Yapılır?

Ön lisans yapmak için TYT’ye (Temel Yeterlilik Testi) girip yeterli puan almak ve üniversitelerin 2 yıllık bölümlerini tercih etmek gerekir. Üniversite tercihinde 2 yıllık bölümleri kazanan kişiler ön lisans yapar.

Meslek lisesinden mezun olanlar, okuldan ek puan alarak kendi alanları ile ilgili ön lisans bölümlerini tercih etme hakkına sahiptir. Böylece diğer liselerden mezun olan kişilere göre 2 yıllık üniversite bölümü tercihlerinde daha avantajlı konumdadırlar. Ancak okuduğu lise fark etmeksizin herkes üniversitelerin ön lisans programlarına kaydolabilir.

Ön Lisans Mezunu Ne Demek?

Ön lisans mezunu, üniversitelerin 2 yıllık meslek yüksekokullarından ya da yüksekokullarından mezun olan kişilere verilen unvandır. Liseden mezun olan kişiler, üniversitelerin 2 yıllık bölümlerini okuduktan sonra ön lisans mezunu unvanını alırlar.

Ön lisans mezunu olmak için öncelikle herhangi bir liseden mezun olmak gerekir. Ardından TYT sınavına girip yeterli puan alınır. Üniversitelerin 2 yıllık bölümlerini tercih edip öğrenim sürecini tamamlayan kişiler ön lisans mezunu sayılır.

Ön Lisans Mezunu Yüksek Lisans Yapabilir mi?

Hayır, ön lisans mezunu yüksek lisans yapamaz çünkü yüksek lisans yapmak için üniversitelerin en az 4 yıllık eğitim veren lisans programlarından mezun olmak gerekir. Ancak 2 yıllık ön lisans mezunları, DGS’ye girerek bir lisans programını okuduğu takdirde yüksek lisans yapma hakkı elde eder.

Önlisansı lisansa tamamlamak için kısaca DGS diye bilinen Dikey Geçiş Sınavı’na girmesi gerekir. Bu sınavdan yeterli puan alan öğrenciler, kendi bölümlerinden geçiş yapabilecekleri bölümleri tercih ederek lisans derecesine başlayabilirler. Ancak her 2 yıllık bölümden 4 yıllık bölüme geçiş yoktur. Örneğin 2 yıllık Adalet Bölümü okuyan biri DGS ile Hukuk Bölümü’nü okuyup lisans mezunu olabilir ancak Psikoloji Bölümü’ne geçiş yapamaz.

Ön Lisans Eğitim Süresi Ne Kadardır?

Ön lisans eğitim süresi 2 yıl yani 4 yarıyıldır. Ancak çeşitli nedenlerle okulu uzatmak zorunda kalan öğrencilerin en fazla 4 sene içerisinde okuduğu ön lisans bölümünü tamamlayıp mezun olması gerekir.

Bazı öğrenciler sağlık problemleri, barınma sorunu, maddi yetersizlik gibi nedenlerden ötürü eğitim süresini uzatmak zorunda kalır. Bu durumda olan ön lisans öğrencilerinin en fazla 4 sene içerisinde bölümü bitirmesi gerekir.

Ön Lisans Okumanın Avantajları Nelerdir?

Ön lisans okumanın avantajları denildiğinde akla ilk gelen madde, eğitim süresinin kısa olmasıdır. Ön lisans programında eğitim süresi 2 yıl olduğu için öğrenci meslek hayatına daha kolay atılır. Özellikle meslek lisesi mezunlarının kendini işinde geliştirmesini sağlayıp daha hızlı bir şekilde para kazanmasına yardımcı olur.

İş hayatına erken atılmak, kişinin olgunlaşmasını ve yaşıtlarına göre kariyerini daha hızlı bir şekilde kurmasını sağlar. Çünkü bu kişiler, sektörü diğerlerine göre daha erken tanıma fırsatı edinir ve kendi yolunu çizme konusunda daha başarılı olabilir. Ön lisans okumak, psikolojik açıdan bakıldığında bu gibi avantajlara sahiptir.

Çalışan açısından bakıldığında ise ön lisans okuyan kişiler erkenden iş hayatına atıldığı için sigorta başlangıçları daha erken yapılmış olur. Dolayısıyla ön lisans mezunlarının emeklilikte prim günleri daha hızlı bir şekilde tamamlanır.

Özellikle önü açık 2 yıllık bölümleri okuyan kişiler, 4 yıllık lisans mezunlarından daha avantajlıdır. Örneğin sağlık, teknikerlik gibi alanlarda 2 yıllık bölüm okuyan kişiler hızlı bir şekilde iş bulup para kazanmaya başlayabilir. Diğerleri üniversite okumaya devam ederken bu kişiler maaşlı bir eleman olarak iş hayatına atılmış olur.

Ön Lisans Okumanın Dezavantajları Nelerdir?

Ön lisans okumanın dezavantajları arasında en önemlisi birçok iş yerinin lisans mezunlarına öncelik vermesidir. Çünkü aynı konuyu lisans mezunları daha kapsamlı bir şekilde öğrenmiştir dolayısıyla işverenler 4 yıllık lisans mezunlarının o işi yapabileceğine dair daha çok güven besler.

Ön lisans mezunlarının genelde lisans mezunlarına göre daha az maaş alması, bir başka dezavantajdır. Çünkü genelde ön lisans mezunları ile lisans mezunları arasında bir pozisyon farkı olur: usta-çırak, teknisyen-mühendis gibi. Dolayısıyla ön lisans okumanın dezavantajlarından biri de mesleki konumun daha düşük olmasıdır.

Özellikle yurt dışında çalışmak isteyen kişilerin önlisansı lisansa tamamlaması gerekir. Aksi halde işe kabul edilme ihtimali düşebilir.

Ön Lisans ile Lisans Arasındaki Farklar Nelerdir?

Ön lisans ile lisans arasındaki farklar şunlardır:

• Ön lisans 2 yıllık üniversite bölümü iken lisans, 4 yıllık (bazıları 5 ya da 6 yıldır) üniversite bölümüdür.
• Ön lisans derecesi, lisans derecesine göre daha alt konumdadır.
• Dört yıllık üniversite okuyanlar, iki yıllık üniversite okuyanlara göre daha kapsamlı eğitim alır.
• Lisans bölümleri fakültelerde; ön lisans bölümleri ise yüksekokullarda ya da MYO’larda (meslek yüksekokulu) bulunur.
• Ön lisans, yükseköğretimin ilk kademesi iken lisans ikinci kademesidir.
• İki yıl üniversite okuyan kişilerin akademik kariyer yapmak için DGS’ye girmesi şart iken lisans mezunlarında böyle bir şart yoktur.
• Lisans mezunları yüksek lisans yapabilirken ön lisans mezunları yapamaz.
• Ön lisans mezunları daha çok ara eleman olarak çalışırken lisans mezunları uzmanlık gibi üst düzey görevleri yerine getirebilir.

En Çok Tercih Edilen Ön Lisans Bölümleri/Programları Nelerdir?

En çok tercih edilen ön lisans bölümleri/programları aşağıda sıralanmıştır.

1. Adalet
2. Ağız ve Diş Sağlığı
3. Ameliyathane Hizmetleri
4. Anestezi
5. Aşçılık
6. Çocuk Gelişimi
7. Elektronik Teknolojisi
8. Evde Hasta Bakımı
9. Fizyoterapi
10. İlk ve Acil Yardım
11. Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri
12. Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği
13. Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik
14. Tıbbi Görüntüleme Teknikleri
15. Tıbbi Laboratuvar Teknikleri
16. Odyometri

1. Adalet

Adalet Bölümü, en çok tercih edilen ön lisans bölümlerinin başında gelir. Çünkü bu bölümü okuyan öğrenciler, Hukuk Bölümü’ne geçiş yapma hakkı elde eder.

Adalet mezunlarının iş imkanlarının geniş olması da bu bölümün tercih edilmesini sağlamıştır. Örneğin noter dairelerinde, hukuk bürolarında, adliyelerde çalışabilirler. Hem özelde hem de KPSS’ye girerek devlette çalışma imkanları vardır.

2. Ağız ve Diş Sağlığı

Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü, sayısal bir alandır ve bu bölümü okuyan kişiler DGS ile Hemşirelik, Sağlık Yönetimi, Sosyal Hizmet, Acil Yardım ve Afet Yönetimi gibi lisans bölümlerine geçiş yapabilir. İş imkanları oldukça geniş olan Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü, mezunlarına hastane, ağız ve diş sağlığı klinikleri gibi birçok alanda çalışma imkanı sunar.

3. Ameliyathane Hizmetleri

2 yıllık önü açık bölümler arasında da gösterilen Ameliyathane Hizmetleri Bölümü, mezunlarına kamu ve özel sağlık kuruluşlarında çalışma imkanı sunar. Bu programdan mezun olan kişiler, ameliyathane malzemelerinin kullanıma hazır hale getirilmesinden sorumludur.

Ameliyathane Hizmetleri Bölümü okuyanlar, DGS ile Hemşirelik, Sosyal Hizmet, Sağlık Yönetimi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi gibi alanları tercih ederek mezuniyet derecelerini lisansa tamamlayabilir.

4. Anestezi

Anestezi Bölümü, en çok tercih edilen ön lisans programları arasında bulunan bir diğer sağlık alanıdır. Hastanelerde her gün çok sayıda cerrahi operasyon ve ameliyat yapıldığını göz önünde bulundurduğumuzda bu bölümden mezun olan kişilerin kolay bir şekilde iş bulabildiğini söyleyebiliriz.

Hatta Anestezi Bölümü mezunları DGS ile Sağlık Yönetimi, Hemşirelik, Sosyal Hizmet, Acil Yardım ve Afet Yönetimi gibi bölümlere geçiş yaparak kariyerlerini geliştirebilir.

5. Aşçılık

Aşçılık Bölümü, iş imkanlarının fazla olması nedeniyle tercih edilen bir başka bölümdür. Bu bölümden mezun olan kişiler; restoran, kafe, lokanta, bar, otel gibi yiyecek ve içeceğe dair hizmet veren birçok yerde çalışabilir.

2 yıllık Aşçılık Bölümü mezunlarının en büyük avantajlarından biri de Beslenme ve Diyetetik, Gastronomi ve Mutfak Sanatları gibi popüler üniversite bölümlerine geçiş yapma hakkının olmasıdır. Ancak geçiş yapmak için yine DGS’ye girmek gerekir.

6. Çocuk Gelişimi

En çok tercih edilen ön lisans programlarından bir diğeri ise Çocuk Gelişimi Bölümü’dür. Çocuk Gelişimi Bölümü mezunları; rehabilitasyon merkezleri, anaokulları, kreşler, gündüz bakımevleri gibi birçok alanda çalışma imkanına sahiptir.

Üstelik bu bölümden mezun olanlar DGS’den yeterli puan alarak Çocuk Gelişimi, Okul Öncesi Öğretmenliği, Özel Eğitim Öğretmenliği, Sağlık Yönetimi ve Sosyal Hizmet gibi önü açık alanlara geçiş yapabilir. Böylece KPSS ile devlete atanma ihtimalini de arttırır çünkü bu bölümlerin ataması 2 yıllık Çocuk Gelişimi atamalarına göre daha yüksektir.

7. Elektronik Teknolojisi

En çok tercih edilen ön lisans bölümleri denildiğinde sayısal alanlar arasında akla direkt sağlık bölümleri gelse de Elektronik Teknolojisi gibi teknik bölümler de revaçtadır. Elektronik Teknolojisi mezunları, her türlü elektronik ürünün bakım, tamir ve üretim işlerini bildiği için geniş bir iş imkanına sahiptir.

Ayrıca Elektronik Teknolojisi Bölümü mezunları, DGS ile Bilgisayar Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği, Mekatronik Mühendisliği gibi birçok mühendislik alanına geçiş yapma fırsatına sahiptir. Dolayısıyla bu kişiler, kariyerini kolaylıkla geliştirebilir.

8. Evde Hasta Bakımı

Evde Hasta Bakımı Bölümü, özellikle zamanında üniversite okumamış ancak meslek sahibi olmak isteyen kişilerin tercih ettiği bir bölümdür. Günümüzde engelli, yaşlı ve hasta bakımından sorumlu olacak bilinçli kişi sayısının yeterli miktarda olmadığını göz önünde bulundurduğumuzda bu Evde Hasta Bakımı Bölümü’nden mezun olan kişilere ne kadar ihtiyaç duyulduğunu daha net bir şekilde görebiliriz.

9. Fizyoterapi

Fizyoterapi Bölümü, hastalara gerekli fizik tedavi uygulamalarını yapacak fizik tedavi teknikerlerini yetiştiren 2 yıllık bir bölümdür. Fizyoterapi Bölümü mezunları hastane, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi, kaplıca, huzurevi, klinik gibi birçok devlet/özel sağlık kuruluşunda çalışabilir.

2 yıllık Fizyoterapi Bölümü okuyan kişilerin avantajlarından biri, DGS’den yeterli bir puan alıp Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Hemşirelik, Sağlık Yönetimi gibi bölümlere geçiş yapabilmesidir.

10. İlk ve Acil Yardım

İlk ve Acil Yardım Bölümü, paramedik yetiştiren bir 2 yıllık ön lisans bölümüdür. Oldukça revaçta olan bu bölümün kamu atamaları da yüksektir.

Ayrıca İlk ve Acil Yardım Bölümü’nü okuyan kişiler; Sağlık Yönetimi, Hemşirelik, Sosyal Hizmet, Acil Yardım ve Afet Yönetimi gibi bölümlere dikey geçiş yaparak kariyerini geliştirebilir.

11. Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri

Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri Bölümü, kabin memuru olmak isteyen kişilerin okuduğu bir 2 yıllık bölümdür. Birçok özel ve devlet üniversitesinde bulunan bu bölümden mezun olan kişiler oldukça yüksek maaş almaktadır. Ayrıca bu meslekte yıpranma payından dolayı erken emeklilik fırsatı da vardır.

İsteyen kişiler, Sivil Havacılık Kabin Hizmetleri Bölümü’nü okuduktan sonra DGS ile Havacılık Yönetimi, Lojistik Yönetimi, Turizm İşletmeciliği, Turizm Rehberliği gibi lisans bölümlerine geçiş yapabilir.

12. Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği

Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği Bölümü, havaalanlarında uçak koordinasyon memuru, kargo memuru, harekat memuru gibi pozisyonlarda çalışmak isteyen kişileri yetiştiren bir bölümdür. Kısa yoldan meslek sahibi olmayı sağladığı için en çok tercih edilen ön lisans bölümleri arasında yer alır.

Dileyen kişiler, Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği’ni bitirdikten sonra Havacılık Yönetimi, Lojistik Yönetimi, İşletme, Yönetim Bilişim Sistemleri, Turizm İşletmeciliği gibi bölümlere geçiş yaparak ön lisans derecesini lisansa tamamlayabilir.

13. Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik

Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Bölümü; hastane, klinik gibi sağlık kuruluşlarında hastaları yönlendirecek ve doktor asistanlığı yapacak kişileri yetiştiren 2 yıllık bir bölümdür. Devlete ataması bulunan bu bölüm, kolay yoldan meslek sahibi olmak için oldukça idealdir.

Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Bölümü’nden DGS ile İşletme, Uluslararası İşletme Yönetimi ve Sağlık Yönetimi bölümlerine geçiş yapmak mümkündür.

14. Tıbbi Görüntüleme Teknikleri

Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Bölümü, sağlık alanında en çok tercih edilen ön lisans programlarından bir diğeridir. Sayısal ağırlıklı bir bölüm olan Tıbbi Görüntüleme Teknikleri; MR, röntgen gibi çeşitli tıbbi görüntüleme cihazlarını kullanacak kişileri yetiştirir.

Tıbbi Görüntüleme Teknikleri Bölümü mezunları, DGS’de yeterli başarıya ulaştığı takdirde Acil Yardım ve Afet Yönetimi, Sağlık Yönetimi ve Hemşirelik bölümlerine geçiş yapabilir. Böylece ön lisansı lisansa tamamlayarak kariyerini geliştirir.

15. Tıbbi Laboratuvar Teknikleri

Tıbbi Laboratuvar Teknikleri Bölümü, hastalardan alınan örnekleri inceleyip değerlendiren kişileri yetiştiren bir ön lisans bölümüdür. Birçok hastanede, özel araştırma laboratuvarında, AR-GE çalışmasında vb. tıbbi laboratuvar alanında donanımlı kişilere ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla bu bölümün önü açık olduğu ve çok tercih edildiği söylenebilir.

Tıbbi Laboratuvar Teknikleri Bölümü’nden DGS ile Biyomühendislik, Hemşirelik, Moleküler Biyoloji ve Genetik, Biyoteknoloji gibi bölümlere geçiş yapmak mümkündür.

16. Odyometri

Odyometri Bölümü, hastaların işitme problemi yaşayıp yaşamadığını tespit etmede görev alacak teknikerleri yetiştiren bir bölümdür. Odyometri Bölümü mezunları gerek devlette gerekse özelde çalışma şansına sahiptir.

Odyometri mezunları Dil ve Konuşma Terapisi, Özel Eğitim Öğretmenliği, Sağlık Yönetimi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi gibi daha prestijli bölümlere dikey geçiş yapıp kariyerini güçlendirme şansına sahiptir.

KPSS Ön Lisans Puanı ile Atanan Bölümler Hangileridir?

KPSS ön lisans puanı ile atanan bölümler şunlardır:

• Lojistik Bölümü
• Odyometri
• Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik
• İlk ve Acil Yardım
• Çocuk Gelişimi
• Adalet
• Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı
• İlahiyat
• Bilgisayar Programcılığı
• Mekatronik Bölümü
• Eczane Hizmetleri
• Aşçılık
• Acil Durum ve Afet Yönetimi
• Fizyoterapi
• Anestezi
• Podoloji
• Elektronörofizyoloji
• İnşaat Teknolojisi
• Elektrik Bölümü
• Elektronik Teknolojisi
• Halkla İlişkiler ve Tanıtım
• Dış Ticaret
• Makine Bölümü
• Tarla Bitkileri
• Patoloji Laboratuvar Teknikleri
• Diyaliz
• Ortopedik Protez ve Ortez
• Ameliyathane Hizmetleri
• Tıbbi Laboratuvar Teknikleri
• Muhasebe ve Vergi Uygulamaları
• Maliye Bölümü
• Radyoterapi
• Ağız ve Diş Sağlığı
• Sivil Savunma ve İtfaiyecilik
• İşletme Yönetimi
• İş Makineleri Operatörlüğü
• Laborant ve Veteriner Sağlık
• Bahçe Tarımı
• Harita ve Kadastro
• Çevre Sağlığı
• Raylı Sistemler Makinistliği
• Raylı Sistemler Makine Teknolojisi
• Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik
• Raylı Sistemler İşletmeciliği
• Diş Protez Teknolojisi
• Pazarlama Bölümü
• Evde Hasta Bakımı
• Yaşlı Bakımı
• Sosyal Güvenlik
• Sosyal Hizmet
• Tapu ve Kadastro