Uzaktan Eğitim Nedir?

Uzaktan eğitim; derslerin internet üzerinden canlı bir şekilde işlendiği, öğretmen ve öğrencilerin aynı anda derste bulunduğu bir eğitim yöntemidir. Ancak uzaktan eğitim, kimi zaman önceden kaydedilen videolar ile online olarak da yürütülebilir.

Uzaktan eğitim; derslerin video, ses, görüntü, PDF dosyası, video konferans gibi materyaller ve araçlar yardımıyla internet üzerinden gerçekleştirilmesidir. Uzaktan eğitim, koronavirüs pandemisi döneminde popüler hale gelse de pandemiden önce de kullanılan bir sistemdi.

Uzaktan Eğitim ve Öğretim Ne Demek?

Uzaktan eğitim, öğrencilerin fiziksel olarak bulunmadığı bir sınıf ya da eğitim ortamından; internet, televizyon, mobil ya da başka bir uzaktan iletişim aracıyla eğitim almalarını sağlayan bir öğrenme yöntemidir.

Öğrencilerin eğitim materyallerine ve ödevlerine internet üzerinden erişebildiği, canlı derslere katılabildiği ve diğer öğrencilerle iletişim kurabildiği uzaktan eğitim, son yıllarda özellikle teknolojideki gelişmeler sayesinde giderek yaygınlaşmaktadır.

Uzaktan Eğitime Kimler Başvurabilir?

Uzaktan eğitime yaşı ve eğitim düzeyi fark etmeksizin herkes başvurabilir. Öğrenci, çalışan, çocuk, genç, yaşlı fark etmeksizin herkes uzaktan eğitime katılabilir. Uzaktan eğitim sayesinde yaşam boyu öğrenme sağlanmış olur.

Uzaktan eğitime başvuracak kişilerin alacakları eğitime ilgi duyması dışında aktif internet bağlantısına sahip olması ve akıllı telefon, bilgisayar gibi teknolojik cihazları kullanmayı bilmesi gerekir. Çünkü uzaktan eğitim internet üzerinden yürütülür dolayısıyla kişi uzaktan eğitim programlarına katılmak için ilgili teknolojik cihazların kullanımına hakim olmalı ve kişinin bulunduğu yerde internet kesintisiz bir şekilde çalışmalıdır.

Uzaktan Eğitim ve Öğretim Nasıl Oluyor?

Uzaktan eğitim ve öğretim, online ortamda video konferans ya da sesli görüşme araçları kullanılarak yapılır. Uzaktan eğitimde öğretmen ve öğrenciler farklı mekanlardan derslere katılabilirler çünkü dersler internet üzerinden gerçekleştirilir. 

Uzaktan eğitimde öğrenciler derslere istediği mekandan katılabilir. Ancak burada önemli olan, öğrencilerin aktif bir internet bağlantısına sahip olmasıdır. Eğer eğitmen PDF materyalleri üzerinden dersi yürütecekse ve dersi online ortamda anlatmayacaksa aktif bir internet bağlantısına sahip olmak şart değildir. Öğrenci PDF içeriklerini indirip internetin olmadığı yerlerde de eğitim sürecine devam edebilir.

Uzaktan eğitim sisteminde öğrencilerin eğitime katılacağı zaman ise değişiklik gösterir. Bazı uzaktan eğitim sistemlerinde öğrenci ve öğretmen, önceden belirlenen bir saatte internet üzerinden derse katılırken bazı uzaktan eğitim sistemlerinde ise eğitim materyalleri önceden hazırlanmıştır ve öğrencinin istediği zaman derse katılması sağlanır.

Uzaktan Eğitim Nasıl Yapılır?

Uzaktan eğitim ve öğretim; öğretmen ve öğrencinin eş zamanlı olarak katıldığı internet ortamından yürütülen dersler ile, önceden hazırlanan ve öğrencinin dilediği zaman faydalanabildiği eğitim materyalleri ile ya da her iki sistem bir arada kullanılarak yapılır.

Uzaktan eğitim ve öğretim çoğunlukla canlı ders formatında yapılır. Özellikle pandemi döneminde artış gösteren bu sistemde öğretmen ve öğrenci daha önce belirlenen bir saatte, internet ortamında bir araya gelir. Öğretmen, dersi işleyeceği video konferans programı üzerinden bir link oluşturup öğrencilere bu linki gönderir. Öğrenciler linke tıklayarak eğitime katılırlar. Ders süresi boyunca öğretmen öğrencilere gereken durumlarda kendi ekranını paylaşarak, online yazı tahtası kullanarak veya hazırladığı slaytlar aracılığıyla bilgileri aktarır. Dersin kaydı alınıp video şeklinde öğrencilere gönderilebilir böylece ders tekrarı yapmak isteyen öğrenciler için bir fırsat yaratılmış olur.

Uzaktan eğitim ve öğretim sisteminde öğretmen ve öğrenci eş zamanlı bir şekilde derse katılmayabilir. Bu durumda öğretmen önceden ders videolarını çekip hazırladığı videoları öğrenciler ile paylaşabilir. Benzer şekilde PDF dosyaları, slaytlar, makaleler, ses kayıtları gibi her türlü eğitim içeriği önceden hazırlanıp öğrenciye gönderilebilir. Öğrenci, dilediği zaman ve istediği kadar konu tekrarı yapma imkanı ile dersleri öğrenir.

Yukarıda detaylı bir şekilde anlatılan iki sistem bir arada da kullanılabilir. Başka deyişle öğretmen, öğrenciler ile hem eş zamanlı bir şekilde dersleri yürütüp hem de video, PDF dosyası, slayt gibi materyalleri paylaşarak zaman sınırı olmayacak şekilde eğitim sürecini yürütebilir.

Uzaktan Eğitim ile Açıköğretim Arasındaki Farklar Nelerdir?

Uzaktan ve açıköğretim arasındaki farklar şunlardır:

• Genellikle açıköğretimde devam zorunluluğu bulunmaz ama uzaktan eğitimde %50 devam zorunluluğu vardır.
• Açıköğretimde öğrencinin gelişimini sağlamak daha zor iken uzaktan eğitimde daha kolaydır.
• Uzaktan eğitimde öğrencinin düzenli olarak sınava girmesi gerekir fakat açıköğretim sisteminde böyle bir zorunluluk yoktur.
• Uzaktan eğitim, sertifika programları şeklinde de yürütülebilir ancak açık öğretimde böyle bir durum yoktur.
• Uzaktan eğitimde kişisel ve mesleki gelişimi sağlamak daha kolaydır ancak açıköğretimde daha zordur.
• Genellikle uzaktan eğitimde öğrencinin derslere aktif katılım oranı, açık öğretime göre daha yüksektir.
• Her iki yöntemde de dersler online yapılsa da açıköğretimde sınavlar daha çok fiziksel olarak yapılır.
• Uzaktan eğitimin uygulandığı bazı durumlarda (örneğin sertifika programlarında) sınav yapılmayabilir ancak açıköğretimde sınav mutlaka yapılır.

Açık ve Uzaktan Eğitim Nedir?

Açık ve uzaktan eğitim, hem açıköğretim hem de uzaktan eğitim sisteminin uygulandığı bir sistemdir. Açık ve uzaktan eğitim sistemi, ülkemizde İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi’nde yani AUZEF’te uygulanmaktadır.

Açık ve uzaktan eğitim dersleri, eş zamanlı dersler ya da öğrencinin istediği zaman katılabildiği dersler şeklinde düzenlenebilir. Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi (AUZEF) dersleri, Sosyoloji’den İşletme’ye, Tarih’ten Çocuk Gelişimi’ne kadar birçok farklı ön lisans ve lisans bölümünde yürütülür.

Kademeli Uzaktan Eğitim Nedir?

Kademeli uzaktan eğitim, uzaktan eğitim sisteminin önce üniversitelerde daha sonra ilkokul, ortaokul ve liselerde uygulanmaya başlaması beklenen bir eğitim sistemidir. Kademeli uzaktan eğitim sistemi, koronavirüs pandemisi döneminde ülkemizde uygulanmıştır.

Kademeli uzaktan eğitim sistemine göre derslerin bir kısmı uzaktan eğitim ile bir kısmı ise örgün eğitim şeklinde uygulanmıştır. Bu uygulama kapsamında salgının hafif seyrettiği illerde örgün eğitime ağırlık verilmiş, salgının ağır yaşandığı illerde ise uzaktan eğitim sistemine ağırlık verilmiştir.

Uzaktan Eğitimin Avantajları Nelerdir?

Uzaktan eğitimin avantajları şunlardır:

• Uzaktan eğitim, fırsat eşitliğini sağlama açısından avantaj sağlar.
• Öğrencinin bulunduğu ülke ve şehir fark etmeden derslere katılmasına imkan verir.
• Öğrenci odaklı bir sisteme sahiptir.
• Bazı uzaktan eğitim uygulamalarında zaman önemli olmadan derslere katılım imkanına sahip olunur.
• Uzaktan eğitim, kişiye yaşam boyu öğrenme fırsatı sunar.
• Yaşadığı yerde eğitim olanakları yetersiz olan kişilerin eğitim almasını sağlar.
• İş hayatına devam eden kişilerin kişisel gelişimini sürdürmesine olanak tanır.
• Etkili zaman yönetimi yapma noktasında işe yarar.
• Uzaktan eğitim, daha az maliyetlidir ve ekonomiktir.
• Engellilik durumu olan kişilerin daha aktif olarak eğitime katılmasını sağlar.

Uzaktan Eğitimin Dezavantajları Nelerdir?

Uzaktan eğitimin dezavantajları şu şekilde sıralanabilir:

• Uzaktan eğitim, öğrencilerin sosyalleşmesi açısından dezavantajlıdır.
• Öğrencinin merak ettiği noktaları anında öğrenmesi uzaktan eğitim ile mümkün olmayabilir.
• İnternetin olmadığı durumlarda uzaktan eğitim fırsatından faydalanmak imkansızdır.
• Öğrenme güçlüğü yaşayan öğrenciler için pek ideal bir yöntem değildir.
• Online araçlarda yaşanan sorun eğitim sürecini aksatabilir.
• Fiziksel uygulama gerektiren alanlarda (örneğin laboratuvar çalışması) dezavantajlıdır.
• Yüz yüze iletişim ve etkileşim ortamını sınırlı tutar.
• Uzaktan eğitimde öğretmenin, öğrencilerin performansını ve derse ilgisini gözlemlemesi daha zordur.
• Teknolojik gelişmelerle ilgili bilgi sahibi olmayan öğretmenler açısından uzaktan eğitim faaliyetlerini yürütmek oldukça güçtür.
• Öğrencinin derse katıldığı ortamın uygun olmaması, öğrenme sürecini sekteye uğratır.

Uzaktan Eğitim Kaça Ayrılır?

Uzaktan eğitim üçe ayrılır ve şu şekilde sıralanır:

1. Senkron eğitim
2. Asenkron eğitim
3. Hibrit ders sistemi

1. Senkron Eğitim

Senkron eğitim, uzaktan eğitim sisteminde öğrenci ve öğretmenin eş zamanlı olarak online ortamda buluşması ile derslerin işlendiği bir sistemdir. Senkron, eş zamanlı anlamına gelir ve senkron eğitimde öğretmen önceden belirlenen bir tarihte öğrenciler ile bir video konferans uygulaması aracılığıyla dersleri yürütür.

Senkron eğitime “canlı ders” ya da “eş zamanlı ders” de denir. Senkron eğitimde dersler tıpkı yüz yüze eğitimde olduğu gibi işlenir ancak senkron eğitimin yüz yüze eğitimden en büyük farkı, öğrenci ve öğretmenin online ortamda bir araya gelmesidir. Senkron eğitimde öğrencinin eğitime katıldığı mekanın önemi yoktur.

2. Asenkron Eğitim

Asenkron eğitim, uzaktan eğitim sisteminde öğrenci ve öğretmenin farklı zamanlarda ve farklı mekanlarda derse katılmasıdır. Asenkron eğitim, senkron eğitimin tam tersi olarak düşünülebilir. Asenkron eğitimde dersler eş zamanlı olarak yapılmaz. Asenkron eğitime “ayrı zamanlı ders” de denir.

Örneğin öğretmen önceden anlatması gereken konuları videoya çekebilir ya da slayt haline getirebilir ve bu materyalleri öğrenciyle paylaşarak dersi yürütür.

3. Hibrit Ders Sistemi

Hibrit ders sistemi, senkron ve asenkron derslerin bir arada kullanılmasıyla oluşan bir sistemdir. Hibrit derslerde öğretmen internet ortamında öğrencilerle eş zamanlı olacak şekilde ders işler hem de önceden hazırladığı eğitim içeriklerini öğrenciler ile paylaşarak öğrenme sürecinin dersten sonra da devam etmesini sağlar.

Örneğin bir öğretmen hem öğrencilerle aynı anda video konferans yoluyla ders işleyip hem de derste işlediği konulara ek olarak öğrencilere video, slayt gibi içerikleri sunuyorsa bu yöntem hibrit ders sistemi olarak adlandırılır.

Hangi Üniversiteler Uzaktan Eğitim ve Öğretim Veriyor?

Aşağıda bulunan üniversiteler uzaktan eğitim verir:

• İstanbul Üniversitesi
• Marmara Üniversitesi (İstanbul)
• Maltepe Üniversitesi (İstanbul)
• Beykent Üniversitesi (İstanbul)
• Sakarya Üniversitesi
• Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
• Namık Kemal Üniversitesi (Tekirdağ)
• Trakya Üniversitesi (Edirne)
• Celâl Bayar Üniversitesi (Manisa)
• İnönü Üniversitesi (Malatya)
• Plato Meslek Yüksekokulu (Adana)
• Dicle Üniversitesi (Diyarbakır)
• Süleyman Demirel Üniversitesi (Isparta)
• Zirve Üniversitesi (Gaziantep)
• Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
• Çukurova Üniversitesi (Adana)
• Afyon Kocatepe Üniversitesi
• Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi (Türkistan-Kazakistan)

Uzaktan eğitim veren üniversiteler ağırlıklı olarak koronavirüs pandemisi döneminde bu eğitim yöntemini uygulamıştır. Pandemi döneminin ardından birçok üniversite yüz yüze eğitime devam etmiştir.