Özgüven Ne Demek?

Özgüven, kişinin sahip olduğu değer hakkında pozitif veya negatif çıkarımlar yapmasıdır. Kişinin kendisi hakkındaki düşüncelerinin yanı sıra bu düşüncenin oluşturduğu duygular ve davranışlar da özgüven kavramına girer.

Özgüven, kişinin hayatının belli alanlarında veya genelinde kendini gösterebilen bir kavramdır. Örneğin kendisiyle her zaman gurur duyduğunu söyleyen bir insan genel itibarıyla özgüvenlidir ancak bir işte iyiyken bir işte kötü olduğunu söyleyen bir insan iyi olduğu iş için özgüven taşırken kötü olduğu alanda daha düşük öz güvene sahip olabilir.

Özgüven Nedir?

Özgüven, TDK’ye göre “öz güven” şeklinde yazılmakta olup “kişinin kendine güvenme duygusu” olarak tanımlanır. Kısaca özgüven, insanın kendine ne kadar güvendiğini gösteren bir kavramdır.

Öz güven, kişinin kendi değerlerinin, düşüncelerinin, duygularının ve davranışlarının ne kadar arkasında durduğuna ilişkin bize fikir verir. Örneğin özgüvenli insanlar daha kararlıyken özgüvensiz insanlar karar vermekte daha fazla zorluk yaşayabilir.

Özgüven, kişinin kendini başkalarına kabul ettirmesi açısından önemlidir. Ancak kişi kendine gereğinden fazla güveniyorsa bu bir sorun yaratabilir. Örneğin kişi bilmediği konuları biliyormuş gibi yapıyorsa ve kendini bu alanda yeterli gördüğünü iddia ediyorsa bu durum kişinin değerini diğer insanların gözünde düşürmesine neden olacaktır. Dolayısıyla öz güvenin dozunu iyi ayarlamaya dikkat edilmelidir.

Öz Güvenli Olmanın Faydaları Nelerdir?

Öz güvenli olmanın faydaları şunlardır:

• Öz güvenli olmak, kişinin aldığı kararların arkasında durmasını sağlar.
• Kişinin kendini doğru bir şekilde ifade etmesine yardımcı olur.
• Bireyin kendini gerçekleştirmesine katkı sunar.
• İş hayatında ve günlük yaşamda daha başarılı olmaya yardımcı olur.
• Kişinin etrafındakilerle daha etkili iletişim kurmasına katkıda bulunur.
• Özgüvenli olmak, daha mutlu olma noktasında fayda sağlar.
• Kişinin etrafında daha sevilen biri olmasına yardımcı olur.
• Öz güvenli kişiler, diğer insanlara pozitif enerji verir.
• Öz güvenli olmak, kişinin herhangi bir durumda nihai kararı kendinin vermesini sağlar.
• Öz saygı ve öz şefkat becerilerini geliştirme noktasında işe yarar.

Öz güvenli olmanın faydaları gerek iş gerek eğitim gerekse günlük yaşam alanında karşımıza çıkar. Öz güvenli olmak; kişinin kendini geliştirmesini kolaylaştırır, mutlu olmasını sağlar ve zamanla kişinin sahip olduğu pozitif enerjiyi etrafındakilere yaymasına vesile olarak diğerlerinin hayatını da olumlu yönde etkiler.

Sosyal Yaşamda Nasıl Özgüvenli Olunur?

Sosyal yaşamda özgüvenli olmak için şunlar yapılmalıdır:

• Size negatif enerji veren kişilerden ve durumlardan uzak durun.
• Kendinize belirlediğiniz hedefi küçük hedeflere bölerek uygulayın.
• Güçlü yönlerinizi fark edin.
• Zayıf yönlerinizi geliştirilebilir alanlar olarak görün.
• Her insanın eksiğinin ve hatasının olduğunu unutmayın.
• Sosyalleşmek için insanlarla daha çok vakit geçirin.
• Sosyal ortamlarda kendinizi gözlemleyin ve eksik yönlerinizi belirleyin.
• Kendinizi olduğunuz gibi kabul edin.
• Online kişisel gelişim eğitimleri alın.
• Gerekiyorsa terapi desteği alın.
• Kendi hayatınızla ilgili durumlarda diğer insanların söylediklerini dinleyin ama nihai kararı siz verin.
• Beden Dili Eğitimi alarak beden dilinizi etkin kullanmayı öğrenin.

İş Hayatında Öz Güvenli Olmanın Yolları Nelerdir?

İş hayatında öz güvenli olmanın yolları şunlardır:

• İş hayatında öz güvenli olmak için mesleki gelişiminize yatırım yapın.
• Mesleki gelişim eğitimleri alarak bilgi birikiminizi arttırın.
• Hatalarınızdan ders çıkarmayı öğrenin.
• Eksik olduğunuz yönleri keşfedin ve bu alanları geliştirmeye çalışın.
• Çözüm odaklı olun.
• İş yerindeki öz güvenli kişileri gözlemleyin ve onları örnek alın.
• Gerekiyorsa psikolojik destek görün.
• Yaptığınız hatalardan dolayı kendinize yüklenmeyin.
• Öz saygı ve öz şefkat becerilerinizi geliştirin.
• Çalışmanıza ilişkin üstlerinizden geri bildirim isteyin.
• Elde ettiğiniz başarılar için kendinizi takdir edin ve ödüllendirin.

İş hayatında öz güvenli olmak oldukça önemlidir çünkü iş yerlerinde olumlu imaj oluşturmak için kişinin kendine güvenmesi gerekir. İş hayatında öz güvenli olmak isteyen kişiler bu alanda eğitim alarak kendini geliştirebilir. 

Öz Güven Eksikliği Nedir?

Öz güven eksikliği, kişinin kendine olan güveninin azalması ve bunun sonucu olarak sosyal ortamlardan uzaklaşması ve yeni kararlar almaktan çekinmesidir. Öz güven problemi, kişinin iş ve sosyal yaşamda kurduğu ilişkilerde sorun yaşamasına neden olur.

Öz güven eksikliğinin genellikle kişinin erken dönem çocukluk deneyimleri ile alakalı olduğu öne sürülür. Örneğin genellikle korumacı tutuma sahip ebeveynlerin çocukları özerklik duygusunu yeterince tatmadığı için ileride kendi başına karar almakta zorluk yaşama ve kendini ifade etmede güçlük çekme eğiliminde olur. Benzer şekilde çocuklukta sürekli başarısız ve beceriksiz olduğu yönünde söylemlere maruz kalan kişilerin yetişkinlik döneminde öz güven eksikliği yaşama ihtimali daha yüksektir.

Öz Güven Nasıl Kazanılır?

Öz güven, şu adımlar uygulanarak kazanılır:

• SWOT analizi uygulayarak güçlü ve zayıf yönlerinizi tespit edin.
• Düzenli spor yapın.
• Kişisel bakımınıza özen gösterin.
• Öz güven kazanmak için kendinizi mesleki ve kişisel olarak geliştirin.
• Sosyal ortamlara girmekten çekinmeyin ve kendinizi deneyin.
• Kaygı ve korkularınızdan kurtulmak için kendinizi telkin edin.
• Temel yoga eğitimi alın ve kendinizi daha iyi tanımaya başlayın.
• Tek başınıza yapmaktan çekindiğiniz şeyleri yapın ve bu sırada kendinizi gözlemleyin.
• Kendinizde tespit ettiğiniz olumsuz yönleri azaltmaya çalışın.
• Yaşadığınız sorunlar karşısında gerçekçi ve tarafsız bir şekilde düşünün.
• Kendinize küçük hedefler belirleyin.
• Hedefinize ulaştığınızda kendinize ödül verin. 
• Öz güven kazanmak için bir terapistten uzman desteği alın.

Öz Güvenin Oluşmasını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Öz güvenin oluşmasını etkileyen faktörler şu şekilde sıralanabilir:

1. Aile tutumları
2. Öğretmen tutumları
3. Sosyoekonomik düzey
4. Okul ve çevre
5. Beden algısı
6. Mükemmeliyetçilik
7. Kaygı düzeyi
8. Şiddet ve travma
9. Fiziksel rahatsızlıklar

1. Aile Tutumları

Öz güvenin oluşmasını etkileyen faktörler arasında ilk sırada aile tutumları yer alır. Çünkü çocuğun hayatını en çok etkileyen kişiler aile üyeleridir. Aile tutumları kendi içerisinde 4’e ayrılır: aşırı koruyucu, otoriter, tutarsız ve demokratik.

Aşırı koruyucu ailelerde anne ve baba, çocuğa gereğinden fazla ilgi göstererek çocuğun kendine ait özel bir alanı olmasına engel olur. Bu tutum, çocuğun özerkliğini kazanmasını önler.

Otoriter ailelerde ebeveynler çocuğa karşı baskıcı bir tutum sergiler. Bu aile yapısında çocuğa karşı güç kullanma ve tehdit etme gibi olumsuz davranışlar sergilenir. Bu davranışlar, çocuğun öz güven gelişimini olumsuz etkileyen faktörler arasında bulunur.

Tutarsız ebeveyn tutumunda ebeveynlerden biri çocuğa baskıcı yaklaşırken diğeri aşırı serbest bırakabilir. Bu durum çocuğun davranışlarını anlamlandırmasına engel olur. Tutarsız ebeveyn davranışlarına maruz kalan çocuklar ileride kendileri de tutarsız ve öz güvensiz davranışlar sergiler.

Demokratik tutum ise çocuğun atılganlığını destekler ve düşüncesini özgürce ifade edebildiği bir ortamda yetişmesini sağlar. Böylece çocuk ileriki yaşlarda hem kendisinin hem de başkalarının sınırlarını gözeterek hareket eder.

2. Öğretmen Tutumları

Öğretmen tutumları, öz güvenin oluşmasını etkileyen faktörlerden bir diğeridir. Öğretmen tutumlarının çocuğun başarısını destekleyici nitelikte olması, çocuğun öz güvenini arttırırken öğrenciler arasında ayrımcılık yapan öğretmenlerin tutumu çocuğun başarısını ve öz güvenini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

3. Sosyoekonomik Düzey

Araştırmalara göre sosyoekonomik düzeyi gelişen kişilerin öz güveni daha yüksektir. Sosyoekonomik düzeyin iyi seviyede olması, kişinin kendisiyle ilgili yeterlilik algısını arttırmaktadır. Dolayısıyla öz güveni etkileyen faktörlerden bir diğeri sosyoekonomik düzey olarak açıklanabilir.

4. Okul ve Çevre

Temel eğitimi ailede alan çocuk, belli bir yaşa geldikten sonra eğitime okul ortamında devam eder. Ayrıca sosyal çevre de çocuğun benlik algısını ve dolayısıyla öz güvenini etkilemektedir. Çocuğun başarısını ve kendisiyle ilgili algısını olumlu yönde etkileyen bir okul ortamı ve sosyal çevre, öz güvenin artmasını sağlamaktadır.

5. Beden Algısı

Beden algısı, kişinin kendi bedenini nasıl gördüğü ve kendi bedeniyle ilgili geliştirdiği yargılardır. Örneğin zayıf biri zayıflığından şikayetçiyse, boyu kısa olan biri boyunun kısa olmasına ilişkin olumsuz düşüncelere sahipse beden algısı düşüktür.

Beden algısının düşük olması, kişinin benlik saygısını ve öz güvenini olumsuz anlamda etkiler. Ancak bedeniyle barışık olan ve kendini bu şekilde kabul eden kişilerin öz güveni daha yüksektir. Dolayısıyla beden algısı da öz güvenin oluşmasını etkileyen faktörler arasında bulunur.

6. Mükemmeliyetçilik

Mükemmeliyetçilik, kişinin hiçbir koşulda hata yapmak istememesi ve mevcut durumun en iyisine ulaşmayı hedeflemesidir. Mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip olan kişiler genellikle her şeyin en iyisine ulaşmayı istediği için atalet yaşar. Bu durum, zamanla kişide yetersizlik algısına neden olur ve öz güven eksikliğine yol açabilir. Kısaca mükemmeliyetçilik ile öz güven arasında ters orantı vardır.

7. Kaygı Düzeyi

Kaygı düzeyi, öz güvenin oluşmasını etkileyen faktörler arasında bulunan bir diğer maddedir. Kişi ne kadar kaygılıysa öz güvenli olma ihtimali o kadar düşük olacaktır. Çünkü yüksek kaygı da tıpkı mükemmeliyetçilik gibi kişinin harekete geçmesini ve kendi potansiyelini ortaya koymasını engeller. Ancak kaygı düzeyini kontrol edebilen kişilerin kendine güveni daha yüksektir.

8. Şiddet ve Travma

Öz güvenin oluşmasını etkileyen faktörler arasında kişinin yaşadığı travmalar da etkilidir. Örneğin ailesinden şiddet gören bir çocuk ya da flört şiddetine maruz kalan bir kadının öz güveni düşük olur. Çünkü bu kişiler kendini savunmasız hisseder. Bu konuda bilinçlenmek son derece önemlidir. 

Örneğin toplumumuzda çocuğa yönelik cinsel istismar ne yazık ki çok yaygın bir problemdir. Bu sorun, çocuğun psikososyal gelişimini olumsuz yönde etkiler ve çocuğun ilerleyen yaşlarda öz güveninin düşük olmasına neden olabilir. Dolayısıyla özellikle ebeveynlerin ve öğretmenlerin bu konuda bilinçlenmesi ve çocukları eğitmesi son derece önemlidir. 

9. Fiziksel Rahatsızlıklar

Fiziksel rahatsızlık yaşayan ya da bedensel engellilik durumu olan kişilerin öz güveni genellikle diğer bireylerden daha düşüktür. Herhangi bir kaza, yaralanma, travma sonrasında bedeninde hasar oluşan çocukların öz güven eksikliği yaşama ihtimali daha yüksektir. Çünkü bedensel sorunlar kişinin dış görünüşünü etkiler ve sosyal ortamlarda çekingenlik yaşamaya neden olabilir. Bu tip durumlar ile karşılaşan kişilerin psikolojik destek alması oldukça önemlidir.