Osmanlıca Günler, Aylar ve Türkçe Okunuşları
Yabancı Diller Bölümü Yazıları

Osmanlıca Günler, Aylar ve Türkçe Okunuşları

Osmanlıca günler, aylar ve Türkçe okunuşları konusu, Osmanlıca öğrenmek isteyenlerin merak ettiği en temel konulardan biridir. Osmanlıca; Arapça, Türkçe ve Farsça kelimelerden oluşan bir dildir ve Osmanlı Türkçesindeki günler ve aylar, bu kelimelerin Arapça ve Farsça versiyonlarından etkilenerek oluşturulmuştur.

Osmanlı’da hicri-kameri takvim kullanılmıştır. Dolayısıyla gün ve ay adları da bu takvimlere göre belirlenmiş ve günümüzdekinden daha farklı bir şekilde isimlendirilmiştir. İslam dünyasında yaygın bir biçimde kullanılan hicri-kameri takvim, Ay’ın hareketlerine göre oluşturulduğu için 1 yılı 355 gün olarak kabul ediyordu. Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicret etmesini başlangıç olarak esas alan bu takvime göre Hicri ve kameri aylar örtüşmemektedir. Örneğin ocak ayı ile muharrem ayı birbirinin karşılığıdır diyemeyiz. Osmanlıda kullanılan hicri-kameri takvimde ay adları Arapça kullanılıyordu. Resmi yazışmalarda ise ay adlarının kısa versiyonu tercih ediliyordu.

Osmanlıca günler konusu ise aylara kıyasla daha az karmaşık kabul edilebilir. Nitekim Osmanlı Türkçesinde günler, günümüzde kullandığımızdan farklı değildir. Yazının devamında konuyu daha detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

Osmanlıca Günler Nelerdir?

osmanlıca günler nelerdir

Osmanlıca günler günümüzdekiyle aynı olup şu şekilde sıralanabilir:

  • Pazartesi: پازارايرتسى
  • Salı: سالى
  • Çarşamba: چارشانبا
  • Perşembe: پرشنبه
  • Cuma: جمعه
  • Cumartesi: جمعه اي رتسى
  • Pazar: پازار

Osmanlıca Günler Türkçe Okunuşları Nasıldır?

Osmanlıca günler Türkçe okunuşları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Osmanlı Türkçesinde günümüzde de kullandığımız gün adları kullanılıyordu. Osmanlıca günler, büyük oranda Farsçanın etkisinde kalarak oluşturulmuştur. Osmanlıca, Arapçadan da etkilenen bir dil olduğu için Osmanlı Türkçesini daha iyi anlamak adına bu üç dilde günlerin nasıl ifade edildiğini gelin, birlikte inceleyelim.

Türkçe

Arapça

Farsça

Günler

أيام Eyyâm

Rûzhâ

پازار

Pazar

الأحد

El-ehad

یکشنبه

Yekşenbe

پازارايرتسى

Pazartesi

الإثْنَيْنِ

El-isneyn

دوشنبه

Düşenbe

سالى

Salı

الثلاثاء

Es-sülâsâ

سه شنبه

Seşenbe

چارشانبا

Çarşamba

الاربعاء

El-erba'a

چهارشنبه

Çehârşenbe

پرشنبه

Perşembe

الخميس

El-hamîs

‫پنج شنبه

Pençşenbe

جمعه

Cum’a

جمعة

El-cum'a

‫جمعه

Cum'a

جمعه اي رتسى

Cumartesi

السبت

Es-sebt

شنبه

Şenbe

 

Tabloda görüldüğü üzere cuma günü, üç dilde de ortaktır ve diğer bütün günler Farsça ve Osmanlıcada birbirine benzemektedir. Farsça günlerin sonundaki “şenbe” ifadesi “gün” anlamına gelir. “Şenbe” kelimesinden önceki ifadeler ise rakamdır. Örneğin yek, Farsçada 1 demektir; dü, 2; se 3 anlamına gelir. Dolayısıyla yekşenbe 1. gün (pazar), düşenbe 2. gün (pazartesi), seşenbe 3. gün (salı) demektir. Farsça gün adları, Osmanlıca gün adlarını da etkilemiştir ve bu kelimeler günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir.

 

 

Osmanlıca Aylar Nelerdir?

osmanlıca aylar nelerdir

Osmanlıca aylar miladi takvime göre aşağıdaki gibi sıralanabilir.

  • Ocak: اوجاق
  • Şubat: شباط
  • Mart: مارت
  • Nisan: نيسان
  • Mayıs: مايس
  • Haziran: خزيران
  • Temmuz: تموز
  • Ağustos: آغستس
  • Eylül: ايلول
  • Ekim: أكيم
  • Kasım: قاسم
  • Aralık: آرالق

Yukarıdaki ay isimleri, miladi takvime göre ayların Osmanlı Türkçesinde nasıl yazıldığını göstermektedir.

hicri takvime göre

Hicri takvime göre Osmanlıcada aylar ise şu şekildedir:

  • Muharrem: محرم
  • Safer: صفر
  • Rebî'ül-evvel: ربيع اﻻول
  • Rebî'ül-âhire: ربيع اﻻآخره
  • Cumâdel-ûla (Cemaziyel-evvel): جمادى اﻻولى
  • Cumâdel-âhire: جمادى اﻻآخره
  • Receb: رجب
  • Şa‘bân: شعبان
  • Ramazân: رمضان
  • Şevvâl: شوال
  • Zi’l-ka‘de: ذى القعده
  • Zi’l-hicce: ذى الحجه

Osmanlıcada hicri takvime göre ay isimlerinin yazılışı, Arapça aylar ile benzerlik göstermektedir.

osmanlıcada ayın belli günleri

Osmanlıcada tıpkı Arapçada olduğu gibi ayın belli zaman dilimleri için de özel adlandırmalar yapılmıştır. Bunları aşağıda inceleyebilirsiniz.

  • غره : Gurre (ayın ilk günü)
  • سلخ : Selh (ayın son günü)
  • اواءل : Evâ’il (ayın ilk on günü)
  • اواست : Evâsıt (ayın ikinci on günü)
  • اواخر : Evâhir (ayın son on günü)

osmanlıcada üç aylık dönemler

Osmanlıcada yeniçerilere 3 ayda bir maaş verilirdi. Bu üç aylık dönemler de kısa bir formül ile adlandırılmıştır. Aşağıda Osmanlı Türkçesindeki 3 aylık dönemlere verilen adları bulabilirsiniz.

  • Muharrem - Safer - Rebi'ülevvel: Masar - مصر
  • Rebi'ülâ^hire – Cumâdelûlâ - Cumâdelâhire: Recec - رجج
  • Receb - Şa'bân - Ramazân: Reşen - رشن
  • Şevval - Zilka'de - Zilhicce: Lezez - لذذ

Osmanlıca Aylar Türkçe Okunuşları Nasıldır?

Osmanlıca aylar Türkçe okunuşları aşağıdaki tabloda miladi takvim ve hicri takvime göre verilmiştir. Tablonun sol tarafındaki Osmanlı Türkçesi ile yazılan aylar, miladi takvime göre, sağ tarafındakiler ise hicri takvime göre yazılmıştır. Osmanlı Devleti’nde resmi yazışmalarda kullanılan ay kısaltmaları (rumuzları) ise tablonun en sağında verilmiştir.

Osmanlıca Ay Adı

Yazılışı

Osmanlıca Ay Adı

Yazılışı

Kısaltması

Kısaltmanın Anlamı

اوجاق

Ocak

محرم

Muharrem

م

Mim

شباط

Şubat

صفر

Safer

ص

Sad

مارت

Mart

ربيع اﻻول

Rebî'ül-evvel

 را

Ra elif

نيسان

Nisan

ربيع اﻻآخره

Rebî'ül-âhire

ر

Ra

مايس

Mayıs

جمادى اﻻول

Cumâde'l-ûla

جا

Cim elif

خزيران

Haziran

جمادى اﻻآخره 

Cumâde'l-âhire

ج

Cim

تموز

Temmuz

رجب

Receb

ب

Be

آغستس

Ağustos

شعبان

Şa‘bân

ش

Şın

ايلول

Eylül

رمضان

Ramazân

ن

Nun

أكيم

Ekim

شوال

Şevvâl

ل

Lam

قاسم

Kasım

ذى القعده

Zi’l-ka‘de

ذا

Zel elif

آرالق

Aralık

ذى الحجه

Zi’l-hicce

ذ

Zel

 

Osmanlıca Nasıl Öğrenilir?

osmanlıca nasıl öğrenilir

Osmanlıca öğrenmek için Osmanlı Türkçesi alfabesinden öğrenmeye başlamak gerekir. Ardından harekeler, okutucu harfler gibi harfleri ve telaffuzları öğrenmeye yönelik konular öğrenilmelidir. Ekler, kipler, mastarlar, zamanlar, tamlamalar gibi konuların yanı sıra Arapça-Farsça kelimelerin yapısı ile Osmanlıca arasındaki ilişki öğrenilmelidir. Tüm bunların ardından rik’adan uzak durarak Osmanlıca öğrenilmeye çalışılmalıdır.

Osmanlıca Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih Bölümü gibi üniversite bölümlerinde öğretilen bir dildir ancak fiziksel ya da online eğitim aracılığıyla da öğrenilebilir.

Bu İçerikler de İlginizi Çekebilir
Eğitim Danışmanımız ile iletişime geç.
Hemen Ara
+90 850 840 54 37
Whatsapp ile destek al
İletişime geçmek için tıkla
Menüyü Kapat