Analitik Ne Demek?
Analitik, herhangi bir konunun alt başlıklara ayrılarak her bir alt başlığın ayrı ayrı ele alınıp değerlendirilmesi ve sorgulanmasıdır. Analitik kelimesinin anlamı, Türkçede “çözümlemeli” şeklinde ifade edilir ve kısaca kişinin efektif düşünmesi anlamına gelir, diyebiliriz.
Analitik özelliğe sahip olan bir konu, durum vb. incelenirken bütün parçalara ayrılır ve parçalar tek tek analiz edilir. Analitik niteliği taşıyan herhangi bir alanda sorgulama yaparken parça ve bütün arasındaki ilişkiye odaklanılır. Parçaların her biri analiz edildikten sonra bütünü anlamak daha kolay olacaktır.
Analitik düşünce yapısı günlük yaşamdaki problemleri çözmeden bilimsel araştırmalara kadar birçok alanda kullanılır. Örneğin bilimsel araştırmaların temelini oluşturan analitik yaklaşım sayesinde araştırmaya konu olan problemin tanımlanması, anlaşılması, problemin çözümüne ilişkin yöntemlerin belirlenmesi, uygulamaya geçirilmesi, elde edilen sonuçların yorumlanması gibi birçok aşama gerçekleştirilir. Günlük yaşamda ise analitik yaklaşım sayesinde en basitten en karmaşığa kadar birçok problem çözüme kavuşturulur.
İçindekiler
Analitik Nedir?
Analitik, verileri sistemli bir şekilde analiz etme, parçalara ayırma ve anlama sürecidir. Analitik (çözümlemeli) değerlendirme, nicel veya nitel verilerin incelenerek örüntülerin, ilişkilerin, trendlerin ve çıkarımların ortaya çıkarılmasını sağlar.
Analitik kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından "çözümlemeli, çözüm ile ilgili, tahlil etmeye dayalı" olarak ifade edilmektedir. Kelime, Türkçeye Fransızca "analytique" kelimesinden geçmiştir.
Analitik (çözümlemeli) ifadesi, genellikle bilimsel araştırmalar, işletme yönetimi, satış ve pazarlama, finans, veri bilimi, istatistik ve diğer birçok alanda kullanılan bir kavramdır. Analitik kavramı; veri toplama, veri temizleme, veri modelleme, istatistiksel analiz, veri görselleştirme ve sonuçların yorumlanması gibi adımları içerir.
Analitik değerlendirme, büyük miktarda veriyi anlamlı bilgilere dönüştürme ve karar verme süreçlerinde önemli bir rol oynar. İşletmeler, analitik araçları kullanarak pazar trendlerini, müşteri davranışlarını, operasyonel verimliliği ve karar verme süreçlerini iyileştirebilirler. Aynı şekilde, bilimsel araştırmalarda analitik yöntemler, verileri analiz ederek hipotezleri test etme ve sonuçları destekleme amacına hizmet eder.
Analitik değerlendirme, verilere dayalı objektif sonuçlar elde etmeyi sağlar ve daha iyi kararlar alınmasına yardımcı olur. Verilerin analitik yöntemlerle incelenmesi, eğilimlerin ve desenlerin tespit edilmesini, sorunların ve fırsatların belirlenmesini, hedeflere yönelik stratejilerin oluşturulmasını ve performansın değerlendirilmesini sağlar.
Analitik Düşünce Nedir?
Analitik düşünce, bir konunun parçalara ayrılarak ele alınması, analiz edilmesi ve yapılan analizler sonucunda parça ile bütün arasında yani konunun kendisi arasında ilişki kurulmasına dayanan bir düşünce şeklidir. Analitik düşünce yapısı, üst düzey bilişsel beceriler sonucunda ortaya çıkar.
Analitik (çözümleme) düşünce, genellikle problem çözmede ve yeni fikirler ortaya atmada kullanılan bir beceridir. Olaylar arasındaki ilişkiyi ve olayların sonuçlar üzerinde yaratabileceği etkileri anlamak, analitik düşünce yapısı ile mümkün olur.
Analitik düşünce yapısına sahip olan kişiler bu özelliklerini hem bir alanda yapılan yanlışları bulmak hem de yanlışları düzeltmek için kullanır. Analitik düşünce sayesinde hem bir olayda, konuda vb. hataların neler olduğu ve nereden kaynaklandığı anlaşılır hem de belirlenen yanlışların düzeltilmesi için neler yapılabileceği belirlenir.
Analitik düşünce kişinin daha çözüm odaklı olmasını, problem çözme becerilerini geliştirmesini, mantıklı tespitler yapmasını ve bir konuda daha doğru kararlar vermesini sağlar.
Analitik Düşünme Ne Demek?
Analitik düşünme, herhangi bir konuyu derinlemesine analiz edip bütün ve parça arasında anlamlı ilişkiler kurarak düşünmeyi sağlayan bir üst düzey düşünme yöntemidir. Analitik (çözümlemeli) düşünmenin temelleri, Platon’un tümdengelim metodunu kullanarak mantıksal çıkarım yapmasına dayanır.
Analitik düşünme yönteminde çözülecek problem bütün olarak kabul edilir, o probleme neden olan ya da problemin devam etmesini engelleyen faktörler ise bütünü oluşturan parçalardır. Bütünü yani problemi anlamak ve çözmek için parçalardan yola çıkarak hareket etmek gerekir. Eğer parçaların her biri iyi bir şekilde analiz edilir ve bunlara yönelik çözüm önerileri getirilirse bütün de yani problem de kolayca çözülecektir.
Analitik düşünme becerisine sahip olan kişiler, problem çözme alanında daha başarılıdır ve sorunlara yaratıcı çözümler bulma noktasında diğerlerinden bir adım öndedir. Analitik düşünme becerisi, özellikle bilişim teknolojileri alanında çalışan kişilerin sahip olması gereken bir özelliktir.
Analitik Zeka Nedir?
Analitik zeka, problemin oluşmasına yol açan faktörleri anlayabilen, olaylar arasında ilişki kurarak bütünü daha iyi değerlendirebilen ve problemleri daha pratik bir şekilde çözebilen kişilerin sahip olduğu zeka türüdür.
Analitik zeka türüne sahip olmak, problem çözme becerisinin ileri seviyede olduğuna işaret eder. Analitik zeka türü, bir sorun ne kadar karmaşık olursa olsun onu pratik bir şekilde çözmeyi sağlar. Çünkü analitik zeka türünde tümdengelim metodundaki gibi bütün, basit parçalara ayrılarak incelenir ve parçaların bütünü nasıl etkilediği ele alınır. Böylece problemin karmaşık olup olmaması fark etmeksizin anlaşılması ve dolayısıyla çözüme kavuşturulması daha kısa sürer.
Analitik Düşünme Becerisi Nasıl Kazanılır?
Analitik düşünme becerisi kazanmak için yapılabilecekler şunlardır:
- Analitik düşünme becerisi kazanmak için zeka oyunları oynayın.
- Kitap okuma alışkanlığı kazanın.
- Polisiye hikayeler ve romanlar okuyun.
- Bulmaca çözerek analitik zekanızı geliştirin.
- Tahmin edilmesi zor olan, sizi sorgulamaya sevk eden filmler izleyin.
- Sudoku, çapraz bulmaca gibi analitik zekayı geliştiren bulmacalar çözün.
- Strateji oyunları oynayın.
- Matematik problemi çözün.
- Hesap makinesi kullanmadan matematiksel işlemleri aklınızdan yapmaya çalışın.
- Kodlama öğrenin.
- Haftanın belirli günlerinde satranç oynayın.
- Analitik zekayı geliştiren oyunlar oynayın.
- Öğrendiğiniz yeni bilgileri disiplinler arası şekilde değerlendirin.
- Bir konu hakkında başkalarıyla yapıcı tartışmalar yapın.
- Olayların farklı yönlerini düşünün.
- Bir problemi çözerken SWOT analizi tekniğini kullanın.
Analitik Düşünceyi Geliştiren Kitaplar Nelerdir?
Analitik düşünceyi geliştiren kitaplar aşağıda sıralanmıştır.
- Eleştirel Düşünme İçin Bir Rehber (Vincent Ryan Ruggiero)
- Gordon Childe (Kendini Yaratan İnsan)
- Sherlock Holmes Gibi Düşünmek (Maria Konnikova)
- İlkel Topluluktan Uygar Topluma (Alaeddin Şenel)
- Dörtlerin İmzası (Arthur Conan Doyle)
- Hızlı ve Yavaş Düşünme (Daniel Kahneman)
- Yeniden Düşün: Ne Bilmediğini Bilmenin Verdiği Güç (Adam Grant)
- Algılama Yönetimi (Ali Saydam)
- Doğu Ekspresinde Cinayet (Agatha Christie)
- A’dan Z’ye Düşünmek (Nigel Warburton)
Analitik (Çözümlemeli) Düşünme Becerisi Kazandıracak Eğitimler Nelerdir?
Analitik (çözümlemeli) düşünme becerisi kazandıracak eğitimler şu şekilde sıralanabilir:
