İşaret Dili Tercümanı Nasıl Olunur? Ne İş Yapar? Maaşı Ne Kadar?

İşaret dili tercümanı, işitme engelli bireylerle sağlıklı iletişim kurulmasını sağlayan uzman kişidir. Bu meslek, toplumsal eşitlik ve erişilebilirlik açısından kritik rol oynar. Tercümanlar, konuşmaları işaret diline çevirerek ya da işaret dilinden sözlü dile aktararak iki taraf arasında doğru ve etkili iletişim kurulmasını sağlar.

İşaret dili tercümanı olmak için belirli bir dil yeterliliği, güçlü gözlem becerileri ve kültürel hassasiyet gerekir. Kamuda, özel kurumlarda ya da bireysel hizmet kapsamında görev alınabilir. Giderek artan farkındalık sayesinde bu alana duyulan ihtiyaç her geçen gün büyümektedir.

İşaret Dili Tercümanı Nasıl Olunur?

İşaret dili tercümanı olabilmek için öncelikle Türk İşaret Dili (TİD) eğitimi alınması gerekir. Bu eğitimler 120 saatlik temel ve 200 saatlik ileri seviye olmak üzere iki aşamalı düzenlenir. Eğitimi başarıyla tamamlayan adayların, üniversite onaylı sertifika alması gerekir. Resmî tercüman olarak çalışabilmek için bu sertifika zorunludur.

Sertifikayı alan kişiler, noter onaylı tercümanlık başvurusu yaparak resmî işaret dili tercümanı statüsü kazanır. Bazı kurumlar ek olarak uygulamalı sınav veya mülakat süreci de yürütebilir. Tercümanlık yapabilmek için akıcı işaret dili bilgisi, hızlı düşünme yeteneği ve iki yönlü çeviri becerisi şarttır.

Yurt Dışında İşaret Dili Tercümanı Olmak için Şartlar Nelerdir?

Yurt dışında işaret dili tercümanı olabilmek için ilgili ülkenin işaret dili sistemine ve mesleki yeterlilik şartlarına göre hareket edilmesi gerekir. Her ülkenin kendi işaret dili vardır; örneğin ABD’de American Sign Language (ASL), İngiltere’de British Sign Language (BSL) kullanılır. Bu nedenle öncelikle hedef ülkedeki işaret diline hakim olunmalı ve o dilde eğitim alınmalıdır.

Birçok ülkede resmi tercüman olabilmek için üniversite düzeyinde işaret dili tercümanlığı eğitimi veya akredite kurslar aracılığıyla alınan sertifika zorunludur. Bunun yanında yazılı ve sözlü dil yeterliliği, etik kurallara uygun çalışma becerisi ve kültürel farkındalık da temel kriterler arasındadır. Bazı ülkelerde tercümanlık yapabilmek için mesleki birliklere üyelik ve yeterlilik sınavını geçme şartı da bulunur.

İşaret Dili Tercümanı Ne İş Yapar?

İşaret dili tercümanı, işitme engelli bireyler ile işiten bireyler arasında anlık çeviri yaparak iletişimi sağlar. Konuşulan dili Türk İşaret Diline (TİD) çevirir ya da TİD ile ifade edilenleri sözlü dile aktarır. Bu süreçte yalnızca kelimeleri değil mimik ve jestleri de doğru şekilde iletmekle sorumludur.

Tercümanlar mahkemelerde, hastanelerde, eğitim kurumlarında, televizyon yayınlarında, kamu kurumlarında ve özel organizasyonlarda görev alır. Resmî belgelerin veya toplantıların çevirisini yapabilir, bireysel destek hizmeti sunabilir. Doğru, tarafsız ve gizliliğe uygun iletişim yürütmek işaret dili tercümanının temel sorumluluğudur.

İşaret Dili Tercümanı Nerelerde Çalışabilir?

İşaret dili tercümanları kamu kurumları, özel sektör ve bireysel hizmet alanlarında çalışabilir. Adliyeler, emniyet müdürlükleri, hastaneler, belediyeler, üniversiteler ve engelli bireylere yönelik merkezler tercüman istihdam eden başlıca kurumlardır.

Aynı şekilde sosyal hizmet müdürlükleri ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde de görev alınabilir.

Özel sektörde ise televizyon kanalları, haber ajansları, çağrı merkezleri, sivil toplum kuruluşları, özel eğitim kurumları ve işitme engellilere yönelik danışmanlık firmalarında çalışılabilir. Serbest tercüman olarak da mahkemeler veya bireysel müvekkiller için hizmet sunmak mümkündür. İletişimin gerekli olduğu her alanda işaret dili tercümanına ihtiyaç duyulur.

İşaret Dili Tercümanı Maaşları Ne Kadar?

İşaret dili tercümanı maaşları 45.000 TL ile 85.000 TL arasında değişir. Yeni başlayan bir tercüman kamu kurumlarında ortalama 45.000 TL maaş alır. 2-3 yıllık deneyime sahip tercümanlar 55.000 TL ile 65.000 TL arasında gelir elde eder. Kadrolu çalışanlar görev yapılan kuruma ve mesai yoğunluğuna göre 70.000 TL’yi aşan maaşlar kazanabilir.

Özel sektörde ise maaşlar daha esnektir. Televizyon kanalları, eğitim kurumları ya da bireysel tercümanlık yapanlar 60.000 TL ile 85.000 TL arasında değişen gelir elde edebilir. Mahkeme çevirileri, özel toplantılar ve canlı yayınlar gibi yüksek dikkat isteyen alanlarda görev alan tercümanların kazancı daha yüksek olur. Deneyim ve uzmanlık alanı arttıkça maaş seviyesi belirgin şekilde yükselir.

İşaret Dili Tercümanı Olmak için Gerekli Eğitimler Nelerdir?

İşaret dili tercümanı olabilmek için öncelikle Türk İşaret Dili (TİD) alanında temel ve ileri seviye eğitimler alınmalıdır. Bu eğitimler, işaret dili sözlüğü, gramer yapısı, jest ve mimik kullanımı gibi konuları kapsar. Eğitim sonunda üniversite onaylı sertifika almak mesleğe giriş için önemlidir. Resmî tercüman olarak çalışmak isteyenlerin, bu sertifikaları noter ya da kamu kurumları nezdinde belgelemeleri gerekir.

Boğaziçi Enstitüsü tarafından sunulan Üniversite Onaylı İşaret Dili Tercümanlığı Eğitimi, bu alanda kariyer yapmak isteyenler için ideal bir programdır. Eğitimde hem Türk İşaret Dili'nin temelleri hem de uygulamaya dönük tercüme teknikleri öğretilir.

Eğitimi tamamlayanlar üniversite onaylı e-Sertifika kazanır ve bu belge resmi kurumlar nezdinde geçerliliğe sahiptir. Bu tür sertifikalı programlar, işaret dili tercümanlığı alanında uzmanlaşmak isteyenler için güçlü bir başlangıç sunar.

İşaret Dili Tercümanı Mesleğinin Zorlukları Nelerdir?

İşaret dili tercümanı mesleğinin zorlukları şunlardır:

• Anlık çeviri yapma zorunluluğu yüksek dikkat ve zihinsel hız gerektirir
• Jest ve mimiklerle anlamı doğru aktarmak yorucu olabilir
• Duygusal içerikli çeviriler psikolojik yıpranma yaratabilir
• Kamu önünde çalışmak stres oluşturabilir
• Uzun süre ayakta ya da sabit pozisyonda çalışmak fiziksel zorlanma yaratır
• Teknik veya hukuki terimlerde eksik bilgi yanlış çeviriye neden olabilir
• Her iki tarafla da tarafsız kalınarak iletişim kurmak profesyonellik ister

İşaret dili tercümanlığı mesleği hem zihinsel hem duygusal dayanıklılık gerektirir. Ancak doğru eğitimle, deneyimle ve etik sorumlulukla sürdürüldüğünde son derece anlamlı ve toplumsal etkisi yüksek bir meslek olarak öne çıkar.

İşaret Dili Tercümanının Emeklilik Şartları Nelerdir?

İşaret dili tercümanlarının emeklilik şartları, çalıştıkları kuruma ve sigorta başlangıç tarihlerine göre değişir. Devlet kurumlarında kadrolu olarak görev yapan tercümanlar, 5510 sayılı kanuna tabi memurlar arasında yer alır. Bu kapsamda kadınlar 58, erkekler 60 yaşında ve en az 9000 prim günüyle emekli olur. 2008 öncesi memuriyete başlayanlarda Emekli Sandığı hükümleri geçerli olabilir ve prim gün sayısı ile yaş şartı farklılık gösterebilir.

Özel sektörde çalışan tercümanlar ise 4A (SSK) kapsamında sigortalıdır. Bu durumda emeklilik yaşı, prim gün sayısı ve sigorta başlangıç tarihi belirleyici olur. Örneğin 2000 öncesi sigortalı olan bir tercüman 5000 prim gününü doldurarak daha erken emekli olabilirken, 2008 sonrası giriş yapanlar için 7200 prim günü ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı bulunur. Tüm bu şartlar SGK kayıtlarına göre netleşir ve çalışılan sürenin kesintisiz olması avantaj sağlar.