İş Güvenliği Uzmanı Nasıl Olunur? Ne İş Yapar? Maaşları Ne Kadar?

İş güvenliği uzmanı, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği açısından risk altında kalmadan görev yapmalarını sağlamakla sorumlu profesyoneldir. İş yerindeki tehlikeleri belirler, gerekli önlemleri planlar ve uygulanmasını denetler. Aynı zamanda iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemeye yönelik eğitimler verir.

İş güvenliği uzmanı olmak isteyen kişilerin belirli bir eğitim geçmişine sahip olması ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen sınavlarda başarılı olması gerekir. Uzmanlar, iş yerlerinin tehlike sınıfına göre A, B ve C sınıfı belgelerle çalışır. Hem özel sektör hem de kamu kuruluşlarında görev alan bu uzmanlar, iş sağlığı alanında önemli bir denetim ve danışmanlık rolü üstlenir.

İş Güvenliği Uzmanı Nasıl Olunur?

İş güvenliği uzmanı olabilmek için öncelikle üniversitelerin mühendislik, mimarlık, fizik, kimya, biyoloji veya teknik öğretmenlik gibi bölümlerinden mezun olunması gerekir. Bu bölümlerden mezun olmayanlar ise iş sağlığı ve güvenliği ön lisans veya lisans programlarını tamamlayarak gerekli şartı sağlayabilir. Mezuniyetin ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen eğitim kurumlarından İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitimi alınmalıdır.

Eğitimi tamamlayan adaylar, İSG-KATİP sistemine kayıt olur ve ÖSYM tarafından düzenlenen İş Güvenliği Uzmanlığı Sınavına girer. Bu sınavdan en az 70 puan alan adaylar C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak belge alır. Belge alındıktan sonra saha deneyimi kazanarak B ve ardından A sınıfı belgeye geçiş yapılır. Sınıf yükseltmeleri için belirli yıl çalışmış olma şartı bulunur. Tüm bu süreci başarıyla tamamlayan kişiler, resmî olarak iş güvenliği uzmanı unvanını kazanır.

Devlette İş Güvenliği Uzmanı Olmanın Şartları Nelerdir?

Devlette iş güvenliği uzmanı olabilmek için öncelikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı onaylı bir sertifikaya sahip olunması gerekir. Adayların üniversitelerin mühendislik, mimarlık, fizik, kimya, biyoloji veya iş sağlığı ve güvenliği programlarından mezun olmaları şarttır. Bu mezuniyetin ardından iş güvenliği uzmanlığı eğitimi alınmalı ve ÖSYM tarafından düzenlenen sınavda başarılı olunarak C, B ya da A sınıfı belge alınmalıdır.

Devlet kurumlarında çalışmak isteyen adayların KPSS’ye girerek ilgili puan türünden yeterli puanı alması gerekir. Kadro açılması durumunda ilan edilen pozisyona başvuru yapılır. Başvuru sürecinde güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır, sağlık açısından görev yapmaya engel bir durumun bulunmaması gerekir.

Adaylar Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, belediyeler veya üniversitelerde görev alır. Görev yeri tehlike sınıfına göre uzmanlık belgesinin düzeyiyle uyumlu olmalıdır.

Özelde İş Güvenliği Uzmanı Olmak için Gerekenler Nelerdir?

Özel sektörde iş güvenliği uzmanı olabilmek için öncelikle üniversitelerin mühendislik, mimarlık, fizik, kimya, biyoloji veya iş sağlığı ve güvenliği bölümlerinden mezun olunması gerekir. Bu mezuniyetin ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş eğitim kurumlarından iş güvenliği uzmanlığı eğitimi alınmalıdır. Eğitimi tamamlayan adaylar, ÖSYM tarafından yapılan sınavdan en az 70 puan alarak C sınıfı iş güvenliği uzmanı sertifikası kazanır.

C sınıfı belge ile az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde görev alınabilir. B ve A sınıfı belgeler için belirli bir süre deneyim kazanılması şarttır. Özel sektörde çalışmak isteyen uzmanlar, ortak sağlık güvenlik birimlerinde (OSGB), sanayi kuruluşlarında, inşaat firmalarında veya üretim tesislerinde görev alabilir.

Sözleşmeli olarak çalışılabildiği gibi tam zamanlı kadrolu pozisyonlar da mevcuttur. Belgeli olmanın yanı sıra sahada deneyim, iletişim becerisi ve raporlama yetkinliği işe alım sürecinde belirleyici olur.

Yurt Dışında İş Güvenliği Uzmanı Nasıl Olunur?

Yurt dışında iş güvenliği uzmanı olabilmek için gidilecek ülkenin mesleki yeterlilik sistemine uyum sağlamak gerekir. Türkiye’de alınan iş güvenliği uzmanlığı sertifikaları çoğu ülkede doğrudan geçerli sayılmaz. Bu nedenle öncelikle dil yeterliliği belgelenmeli ve o ülkenin iş güvenliği sistemine uygun bir eğitim veya denklik programına katılım sağlanmalıdır.

Örneğin Avrupa ülkelerinde NEBOSH (İngiltere merkezli) ve IOSH gibi uluslararası kabul görmüş iş sağlığı ve güvenliği sertifikaları yaygın olarak tanınır. ABD’de ise OSHA sertifikaları önemlidir. Yurt dışında çalışmak isteyen uzmanların bu tür küresel akreditasyona sahip sertifika programlarını tamamlaması gerekir.

Ayrıca bazı ülkelerde iş deneyimi, sağlık raporu ve yasal çalışma izni de başvuru sürecinin bir parçasıdır. Eğitim ve belge süreci başarıyla tamamlandıktan sonra iş ilanlarına başvuru yapılarak uluslararası düzeyde çalışma imkânı elde edilir.

İş Güvenliği Uzmanı Ne İş Yapar?

İş güvenliği uzmanı, iş yerlerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini korumaya yönelik tüm süreci planlar, denetler ve raporlar. Öncelikle iş yerindeki riskleri tespit eder, tehlike analizleri yapar ve bu riskleri en aza indirmek için uygulanabilir çözümler geliştirir. Bu kapsamda işverenle iş birliği içinde çalışarak güvenli çalışma ortamlarının oluşturulmasını sağlar.

Uzman, çalışanlara iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili eğitimler verir, acil durum planları hazırlar ve ekipmanların standartlara uygunluğunu kontrol eder. İş kazalarının veya meslek hastalıklarının önüne geçilmesi için sürekli gözetim yapar, gerekli durumlarda düzeltici ve önleyici faaliyetleri başlatır.

Tüm süreçleri mevzuata uygun şekilde kayıt altına alır ve belirli periyotlarla işverene rapor sunar. Görev alanı, iş yerinin tehlike sınıfına ve çalıştığı belge türüne göre değişir.

İş Güvenliği Uzmanı Nerelerde Çalışabilir?

İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunma zorunluluğu bulunan tüm iş yerlerinde görev alabilir. Sanayi tesisleri, inşaat şantiyeleri, enerji üretim ve dağıtım şirketleri, tekstil atölyeleri, kimya fabrikaları ve lojistik firmaları uzmanların en sık çalıştığı alanlardır. Tehlike sınıfına göre farklı belge türlerine sahip uzmanlar görevlendirilir.

Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB), uzmanların serbest ya da tam zamanlı olarak çalıştığı önemli kurumlardandır. Bu birimler aracılığıyla farklı firmalara hizmet verilebilir. Kamu kurumlarında, belediyelerde, üniversitelerde ve kamu hastanelerinde de görev alınabilir.

Ayrıca büyük ölçekli özel şirketler kendi bünyelerinde tam zamanlı iş güvenliği uzmanı istihdam eder. Serbest çalışan uzmanlar ise danışmanlık hizmeti sunarak birden fazla firmaya sözleşmeli şekilde hizmet verir.

İş Güvenliği Uzmanı Maaşları Ne Kadar?

İş güvenliği uzmanlarının maaşları 40.000 TL ile 70.000 TL arasında değişir ve bu aralık uzmanlık belgesi sınıfına, çalışılan sektöre ve görev yapılan pozisyona göre farklılık gösterir. Yeni başlayan ve C sınıfı belgeye sahip uzmanlar genellikle 40.000 TL civarında maaş alır. Bu kişiler daha çok az tehlikeli iş yerlerinde ya da ortak sağlık güvenlik birimlerinde çalışır.

B sınıfı belgeye sahip ve birkaç yıl deneyimi olan uzmanların maaşı 50.000 TL düzeyine ulaşır. Tehlikeli sınıfta yer alan sanayi kuruluşları, enerji tesisleri ve inşaat firmaları bu belgeye sahip uzmanları tercih eder.

A sınıfı belgeye sahip, ileri düzey deneyimli ve büyük projelerde görev alan iş güvenliği uzmanları ise 65.000 TL ile 70.000 TL arasında maaş kazanır. Tam zamanlı istihdamın yanı sıra sözleşmeli olarak birden fazla firmaya danışmanlık yapan uzmanların geliri bu aralığın da üzerine çıkabilir.

İş Güvenliği Uzmanı Olmak için Gerekli Eğitimler Nelerdir?

İyi bir iş güvenliği uzmanı olmak için 4 senelik İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü okunmalıdır. Bunun dışında mühendislik, mimarlık, teknik öğretmenlik, fizik, kimya, biyoloji gibi bölümlerden mezun olan kişiler de bu alanda görev yapabilir. Mezuniyetin ardından, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurumlardan iş güvenliği uzmanlığı eğitimi alınması zorunludur.

Bu eğitimlerde iş sağlığı mevzuatı, risk analizi, acil durum yönetimi, iş kazalarının önlenmesi, kişisel koruyucu donanımlar ve iş yerinde güvenlik kültürü gibi temel konular ele alınır. Eğitimi başarıyla tamamlayan adaylar, ÖSYM tarafından düzenlenen sınava girerek başarılı olduklarında C sınıfı iş güvenliği uzmanı belgesi alır.

Tecrübe kazandıkça B ve A sınıfı belgelere geçiş yapılabilir. Eğitim ve belge süreci tamamlandıktan sonra uzmanlar, hem özel sektörde hem kamu kurumlarında görev alabilir.

İş Güvenliği Uzmanı Kaç Yıl Okur?

İş güvenliği uzmanı olmak isteyen kişiler, öncelikle 4 yıllık bir lisans programından mezun olmalıdır. Bu alanda en doğrudan eğitim, İş Sağlığı ve Güvenliği lisans programıdır. Bunun dışında mühendislik, mimarlık, kimya, biyoloji, fizik ve teknik öğretmenlik gibi bölümlerden mezun olanlar da iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılma hakkına sahiptir.

Eğitim sonrası alınacak uzmanlık eğitimi yaklaşık 220 saat sürer ve teorik ile uygulamalı bölümlerden oluşur. Bu sürecin sonunda sınavda başarılı olan adaylar sertifika alarak uzmanlık yapabilir. Dolayısıyla iş güvenliği uzmanı olmak isteyen bir kişinin üniversite eğitimiyle birlikte ortalama 4 ila 4,5 yıl süren bir akademik ve mesleki eğitim sürecinden geçmesi gerekir.

İş Güvenliği Uzmanının Emeklilik Şartları Nelerdir?

İş güvenliği uzmanlarının emeklilik koşulları, çalıştıkları sektöre ve sigorta başlangıç tarihlerine göre değişir. Sadece özel sektörde çalışan uzmanlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi olur. Bu kapsamdaki kişilerin emekli olabilmesi için en az 7200 prim günü ve 60 yaş şartı gerekir. Eğer sigorta girişi 2008’den önceyse kademeli geçiş hükümleri uygulanır ve daha erken yaşta emeklilik mümkün olabilir.

Kamuda çalışan iş güvenliği uzmanları ise 4A ya da 4C statüsünde olabilir. 4A (hizmet akdiyle çalışan) statüsünde olanlar için SSK hükümleri geçerlidir. Ancak 4C (memur) statüsünde çalışanlar Emekli Sandığı kapsamında değerlendirilir. Bu durumda 9000 prim günü ve kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş şartı aranır. Emeklilik şartları kişinin çalıştığı süre, görev unvanı ve statüsüne göre değişkenlik gösterebilir.

İş Güvenliği Uzmanı Nasıl Giyinir?

İş güvenliği uzmanları, görev yaptıkları ortamın koşullarına uygun ve koruyucu nitelikte kıyafetler giyer. Özellikle üretim tesisleri, inşaat alanları ve fabrikalarda çalışan uzmanlar kişisel koruyucu donanımlar kullanmak zorundadır. Baret, yelek, çelik burunlu iş ayakkabısı, reflektörlü kıyafet ve gözlük gibi ekipmanlar bu alanlarda standart kabul edilir.

Ofis ortamında çalışan iş güvenliği uzmanları ise daha sade ve profesyonel bir görünüm tercih eder. Gömlek, kumaş pantolon veya sade elbise gibi şık ama resmi kıyafetler uygundur. Denetim ve eğitim sırasında iş sahasına girileceği için uzmanların çoğu zaman yanlarında koruyucu ekipmanlarını bulundurması gerekir. Genel olarak kıyafet seçimi hem güvenlik hem de temsil niteliği açısından dikkatli yapılır.