Zeigarnik Etkisi Nedir?

Zeigarnik Etkisi insan zihninde yarım kalan görevlerin ve düşüncelerin tamamlananlara göre daha çok hatırlanması durumudur.

Zeigarnik Etkisi'ne göre bir görevi tamamlamak için öncelikle bu göreve başlamak gerekir. Bu sayede beyin yarım kalan görevleri tamamlamak adına sürekli uyaran gönderecektir. Uyaranlar bireyleri ertelemek için yeltendikleri işleri daha fazla ertelemeden yapmaları için zorlayacaktır. İnsanlar zamanında teslim etmeleri gereken bir işi Zeigarnik Etkisi'ni kullanarak tamamlayacak motivasyon kazanabilirler.

Zeigarnik Etkisi Nasıl Ortaya Çıktı?

Zeigarnik Etkisi 1920 yılında pozitif psikoloji ekolünün kurucularından olan Bluma Zeigarnik tarafından keşfedilmiştir. Bluma Zeigarnik, gittiği bir restoranda garsonların hareketlerini gözlemleyerek Zeigarnik Etkisi’ni ortaya atmıştır.

Zeigarnik Etkisi’nin keşfedilmesi 1920’li yıllarda pozitif psikoloji ekolüne bağlı olan, içlerinde Bluma Zeigarnik’in de bulunduğu bir psikolog grubunun Berlin Üniversitesindeki bir restorana gitmesiyle başlar. Garsonların restoranda siparişleri akılda tutma durumu Bluma Zeigarnik’in ilgisini çekmiştir. Bluma Zeigarnik bir süre garsonları gözlemledikten sonra siparişleri tamamlayana kadar zihinlerinde tuttuklarını tamamladıklarında ise akıllarından sildiklerini fark etmiştir. Bunun üzerine Bluma Zeigarnik henüz tamamlanmamış görevlere bir başlangıç yapmanın görevi tamamlamak için etkili olduğunu ortaya atmıştır. Bluma insan zihninde oluşan bu duruma Zeigarnik Etkisi ismini vermiştir.

Zeigarnik Etkisi Hangi Kuram Kapsamında Ele Alınır?

Zeigarnik Etkisi Gestalt kuramı ve pozitif psikoloji kapsamında ele alınır.

Zeigarnik Etkisi insanlarda bulunan bilişsel davranışların zihne olan yansımasını açıklamaktadır. Pozitif psikoloji ve Gestalt kuramı Zeigarnik Etkisi’ne dair detayları ve deneyleri incelemektedir. Bu sebeple Zeigarnik Etkisi’nin keşfedilmesi ve geliştirilmesi sürecinde Gestalt ve pozitif psikoloji kuramcıları yer almıştır.

Zeigarnik Etkisi Deneyleri Nelerdir?

Zeigarnik Etkisi deneyleri Zeigarnik Etkisi’nin geliştirildiği yıllarda etkiyi test etmek amaçlı insanlar üzerinde uygulanan ölçeklerdir.

Bluma Zeigarnik, Zeigarnik Etkisi varsayımını ortaya attıktan sonra bu etkiyi test etmek için bir grup insanla deney yürütmüştür. Örneklemine seçtiği bir grup insana boncuk dizmek, objeleri saymak gibi görevler vermiştir. Örneklemde bulunan insanların yarısına görevlerini kesintiye uğratmadan tamamlamalarına imkan tanımıştır. Diğer kısmının ise bilinçli olarak görevlerini kesintiye uğratmıştır. Bluma’nın Zeigarnik Etkisi deneylerindeki amacı insanların kesintisiz ya da kesintiye uğratılarak gerçekleştirdikleri görevleri arasındaki bilişsel farkı görmektir. Bluma Zeigarnik yaptığı bu deneyler sonucunda görevleri kesintiye uğratılan insanların verilen görev içeriğini daha net ve hızlı hatırladıklarını saptamış ve bu sayede Zeigarnik Etkisi’nin doğruluğunu kanıtlamıştır.

Zeigarnik Etkisi Örnekleri Nelerdir?

Zeigarnik Etkisi aşk ile örneklendirilebilir. Rus psikolog Bluma Zeigarnik tarafından ortaya atılan Zeigarnik Etkisi yarım kalan aşk ilişkilerinin açıklanmasında kullanılabilir.

İnsanlar tam olarak bir son veremedikleri ve bağlarını koparamadıkları duygusal ilişkileri daha sık hatırlama eğilimindedir. Bu sebeple yarım kalan aşk ilişkileri bireylerin sık sık zihnine takılabilir ve psikolojik problemlere yol açabilir. Zeigarnik Etkisi’nin net şekilde gözlemlendiği aşk ilişkileri beynin tamamlanmayan süreçlere karşı bir tepkisini göstermektedir. 

Zeigarnik Etkisi yarım kalan aşk ilişkileri haricinde dizi ve film sektöründe de kullanılmaktadır. Film ve dizi yönetmenleri bir sonraki bölümün merak edilmesi için izleyicilerin zihninde Zeigarnik Etkisi oluşturmaktadır. Filmin ya da dizinin en heyecanlı yerinde kişiyi merakta bırakarak yeni bir bölüme geçilmesinin sebebi Zeigarnik Etkisi’ni ortaya çıkarmaktır.

Zeigarnik Etkisi Kullanım Alanları Nelerdir?

Zeigarnik Etkisi kullanım alanları; film, dizi sektörü, psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi, kişisel gelişim ve mesleki gelişimdir.

Zeigarnik Etkisi ilk olarak psikoterapi alanında kullanılmıştır. Danışanların bir sonraki terapi seasına olan güdülenmelerini arttırmak amacıyla psikoterapistler Zeigarnik Etkisi’nden yararlanmıştır.

Bireylerin kişisel ve mesleki gelişimleri açısından da Zeigarnik Etkisi önemlidir. Görev ve sorumlulukların vaktinde yerine getirilmesi için öncelikle verilen göreve başlangıç için bir adım atılır. Bu sayede bireylerin zihninde görevi tamamlamak için ekstra motivasyon oluşturulabilir. Kişisel gelişim için yapılması gereken şeylerden biri de Zeigarnik Etkisi’ni öğrenmek ve etkili şekilde uygulamaktır.

Zeigarnik Etkisi ayrıca dizi ve film sektöründe izleyicilerin bir sonraki sahneyi ya da bölümü merak etmesi için kullanılmaktadır.

Zeigarnik Etkisi’nden Kurtulmak için Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Zeigarnik Etkisi’nden kurtulmak için yapılması gerekenlerden biri görev ve sorumlulukları erteleme alışkanlığından vazgeçmektir. Ertelenen görev ve sorumluluklar insan zihninde sürekli bir karmaşaya yol açar. Bu sebeple Zeigarnik Etkisinden kurtulmak için bireylerin erteleme alışkanlıklarından vazgeçmesi gerekmektedir.

Zeigarnik Etkisi’ni kullanarak kişisel gelişim sağlamak ve avantajlı hale dönüştürmek için bireyler Zeigarnik Etkisi Eğitimi’ne katılabilir. Zeigarnik Etkisi Eğitimi ile kişinin farkındalığı artacaktır bu sayede işlerini ertelemeden halletmesi sağlanacaktır.

Zeigarnik Etkisi Eğitimi Nedir?

Zeigarnik Etkisi Eğitimi, kişilere Zeigarnik Etkisi hakkında detaylı bilgi veren ders programıdır. Zeigarnik Etkisi Eğitimi’nde sorumluluk ve işlerin zamanında tamamlanması için bireylere önemli noktalar anlatılmaktadır.

Zeigarnik Etkisi Eğitimi İstanbul Boğaziçi Enstitüsü tarafından online eğitim yöntemiyle gerçekleştirilmektedir. Zeigarnik Etkisi Eğitimi’nin amacı bireylerin erteleme alışkanlıklarını engellemektir. Eğitime katılan bireyler eğitim sürecinde verilen bilgiler sayesinde kişisel ve mesleki gelişim süreçlerine katkı sağlamaktadır.