Yaratıcı Drama Nedir?
Yaratıcı drama, bir gruptaki üyelerin günlük yaşam tecrübelerinden hareketle bir düşünceyi rol oynama, doğaçlama gibi teknikler kullanarak canlandırmasıdır.
Yaratıcı drama temelde oyunun özelliklerini kullanan bir tekniktir. Yaratıcı drama etkinlikleri sayesinde kişi yaşamın birçok alanında farkındalık kazanır ve kendini geliştirebilir. Örneğin dil gelişimi, etkili iletişim, sosyal beceriler, problem çözme teknikleri gibi pek çok alanda yaratıcı drama işlevsel bir yöntemdir.
Eğitimde Yaratıcı Drama Nedir?
Eğitimde yaratıcı drama, öğrencilerin sosyal, duygusal ve bilişsel becerilerini geliştirmeleri için kullanılan, canlandırma ve oyuna dayalı tekniklerdir.
Eğitimde yaratıcı drama, öğrencilerin yaparak yaşayarak ve keşfederek öğrenmesine imkan verir. Bu sayede öğrenme süreci daha eğlenceli olur. Okulu sevmeyen öğrenciler, yaratıcı drama ile derslere daha çok ilgi duymaya başlar.
Eğitimde Yaratıcı Dramanın Önemi Nedir?
Eğitimde yaratıcı dramanın önemi, dersleri daha ilgi çekici hale getirip öğrenme sürecini daha etkin kılmaktır. Yaratıcı drama ile öğrencilerin bilgiyi keşfederek öğrenmesi sağlanır, bu sayede öğrenme daha kalıcı hale gelmiş olur.
Yaratıcı drama, öğrencilerin hayal güçlerini kullanarak birlikte çalıştığı, yaratıcılıklarını serbestçe ortaya koydukları bir öğrenme yöntemidir. Bu yöntem, öğrencilerin öğrenmeye karşı duydukları sıkıntıyı azaltır ve onları derslere daha fazla dahil eder. Yaratıcı drama, öğrencilerin sosyal ve duygusal becerilerini de geliştirir. Bu nedenle, yaratıcı drama eğitimi veren öğretmenler, öğrencilerin daha iyi bir öğrenim deneyimi yaşamasını sağlarlar.
Yaratıcı drama yöntemiyle öğrenciler, birlikte çalışarak öğrenirler ve birbirleriyle etkileşim halinde olurlar. Bu sayede öğrencilerin öz güvenleri artar, kendilerini ifade etmeleri kolaylaşır. Ayrıca yaratıcı drama, öğrencilerin birbirleriyle iletişim kurmalarını ve iş birliği yapmalarını sağlar. Bu da, öğrencilerin sosyal becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.
Yaratıcı Dramanın Özellikleri Nelerdir?
Yaratıcı dramanın özellikleri şunlardır:
- Yaratıcı drama, bireysel değil grup çalışması şeklinde yürütülür.
- Tedavi amacı taşımaz.
- Yaratıcı drama, deneyimli ve eğitimli bir lider tarafından yürütülür.
- “Şimdi ve burada” ilkesi ile yapılır.
- Oyunun özelliklerinden yararlanır fakat oyun değildir.
- Tiyatrodan farklı bir alandır.
- Yaratıcı drama etkinlikleri belirli aşamalar halinde yürütülür.
- Yaratıcı drama etkinliklerine katılmak için oyunculuk bilgisine sahip olmak gerekmez.
- Yaratıcı drama etkinliklerine katılımda gönüllülük esastır.
- Yaratıcı dramada katılımcıların deneyimleri merkeze alınır.
- Yaratıcı drama etkinlikleri canlandırma ve -mış gibi yapma yoluyla yürütülür.
- Süreç değil, sonuç odaklı bir anlayış hakimdir.
- Disiplinler arası bir alandır ve daha çok sosyal bilimler ve sanat ile yakın temas halindedir.
Yaratıcı Drama Neden Önemlidir?
Yaratıcı drama; kişinin sosyal becerilerini geliştirmesi, iletişimini kuvvetlendirmesi, bilişsel ve duygusal açıdan kendini geliştirmesi açısından önemlidir. Yaratıcı drama eğitimde ise öğrenme sürecinin daha kalıcı ve eğlenceli olmasını sağladığı için önem taşır.
Özellikle eğitim alanında kullanıldığında, öğrenme sürecini daha etkin ve ilgi çekici hale getirerek öğrencilerin bilgiyi keşfederek öğrenmesini sağlar. Bunun yanı sıra, yaratıcı drama bireylerin sosyal becerilerini geliştirir, iletişimini kuvvetlendirir ve bilişsel ve duygusal açıdan kendini geliştirmesine yardımcı olur.
Yaratıcı Drama Hangi Alanlarda Kullanılır?
Yaratıcı drama şu alanlarda kullanılır:
- Eğitim bilimleri
- Etkili iletişim becerisini geliştirme
- Psikolojik danışma
- Sosyal hizmetler
- Engelliler
- Çocuk gelişimi
- Oyunculuk
- Tiyatro
- Kültürler arası çalışmalar
- Dezavantajlı sosyal gruplar
Yaratıcı Dramanın Amaçları Nelerdir?
Yaratıcı dramanın amaçları şunlardır:
- Kişinin farkındalığını arttırmak
- Sosyal becerileri geliştirmek
- Kişinin problem çözme tekniklerine hakim olmasını sağlamak
- Bilişsel ve duygusal gelişimi güçlendirmek
- Sosyal ilişkilerin gelişmesine yardımcı olmak
Yaratıcı Dramanın Faydaları Nelerdir?
Yaratıcı dramanın faydaları şunlardır:
- Yaratıcı drama, kişinin farkındalığının artmasını sağlar.
- Duygusal ve bilişsel gelişime katkıda bulunur.
- Yaratıcı drama, kişinin sosyal ilişkilerini geliştirmesine yardımcı olur.
- Kişinin problem çözme becerilerini geliştirmesini sağlar.
- Öz güven kazanmaya yardımcı olur.
- Eğitimde daha eğlenceli bir öğrenme süreci geçirilmesini sağlar.
- Öğrenmenin daha kalıcı hale gelmesine katkı sunar.
Yaratıcı Dramanın Temel Bileşenleri Nelerdir?
Yaratıcı dramanın temel bileşenleri şunlardır:
- Yaratıcı drama lideri
- Grup
- Yaşantı
- Mekan
- Konu
- Yaratıcı drama teknikleri
- Canlandırma
1. Yaratıcı Drama Lideri
Yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında ilk sırada yaratıcı drama lideri yer alır. Yaratıcı drama lideri, yaratıcı drama etkinliklerinin yürütülmesini ve grubun yönlendirilmesini sağlayan, yaratıcı drama etkinlikleri ile ilgili her türlü süreci yöneten profesyonel meslek elemanıdır.
Yaratıcı drama lideri; grupta yapılacak etkinlikleri belirler, grup dinamiğini gözlemler ve grupta yaşanan sorunların çözülmesi için yeni çalışmalar yapar.
2. Grup
Grup, yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında yer alan bir diğer kavramdır. Grup, yaratıcı dramanın belkemiğidir denilebilir çünkü yaratıcı drama etkinlikleri bireysel değil, grup ile yapılır. Yaratıcı dramada grup genelde 5 ile 25 kişiden oluşur. Ancak rakam, bu sayının daha üstünde de olabilir.
3. Yaşantı
Yaşantı, yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında yer alan bir diğer unsurdur. Yaratıcı drama, grup üyelerinin yaşantılarını paylaşması ile yapılır. Ancak yaratıcı dramada yaşantıların paylaşılması için bazı etkinliklerden yararlanılır.
4. Mekan
Yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında mekan kavramı da bulunur. Yaratıcı drama, önceden planlanan bir mekanda yapılır. Yaratıcı dramada mekan, önceden yapılandırılmalıdır. Aksi halde süreç sekteye uğrayabilir.
Yaratıcı drama etkinlikleri okullarda, özel drama atölyelerinde ya da tiyatro salonlarında uygulanabilir. Yaratıcı dramada mekanın iyi havalandırılmış olması, sıcaklık ve ışık durumunun uygun olması gerekir.
5. Konu
Yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında konu da yer alır. Yaratıcı dramada konu, grup üyelerinin hangi yönlerinin güçlendirileceği ile ilgilidir. Örneğin sosyal beceriler, etkili iletişim, problem çözme, çatışma yönetimi, ben dili-sen dili gibi alanlar yaratıcı dramada en çok ele alınan konulardır.
6. Yaratıcı Drama Teknikleri
Yaratıcı drama teknikleri, yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında en önemlilerinden biri olarak kabul edilebilir. Doğaçlama, rol oynama, geriye dönüş, yeniden canlandırma, tüm grupla drama, dedikodu halkası, toplantı düzenleme, görüşmeler-sorgular, telefon görüşmeleri, öğretmenin rol alması gibi teknikler yaratıcı drama teknikleri arasında yer alır.
7. Canlandırma
Yaratıcı dramanın temel bileşenleri arasında canlandırma da bulunur. Canlandırma, grup üyelerinin yaşantılarını rol oynama tekniği ile tekrar yaşıyormuş gibi yapmasıdır. Canlandırma, yaratıcı dramanın temel tekniklerinden biridir.
Yaratıcı Drama Nasıl Uygulanır?
Yaratıcı drama, belli aşamalar halinde uygulanır. Örneğin bir yaratıcı drama çalışması, üyelerin gruba alışması ile başlar, yaşantıların canlandırılması ile devam eder ve sürece ilişkin görüşlerin paylaşılması ile sonlanır.
Yaratıcı drama, çeşitli yaratıcı drama teknikleri kullanılarak uygulanır. Örneğin rol oynama, doğaçlama gibi teknikler yaratıcı dramada sıklıkla kullanılır.
Yaratıcı Drama Aşamaları Nelerdir?
Yaratıcı drama aşamaları şunlardır:
- Isınma-hazırlık aşaması
- Canlandırma aşaması
- Değerlendirme-tartışma aşaması
1. Isınma-Hazırlık Aşaması
Yaratıcı drama aşamaları arasında ilk sırada ısınma (hazırlık) aşaması bulunur. Isınma (hazırlık) aşaması; grup dinamiğinin oluşturulması, grup üyelerinin yaratıcı drama ile tanışması ve üyelerin gruba uyum sağlaması için uygulanan etkinliklerden oluşur.
Isınma (hazırlık) aşamasında yapılan etkinliklerin diğer aşamalarda yapılacak etkinlikler ile uyumlu olması önemlidir. Bu aşamada üyelerle birlikte grup kuralları belirlenir. Grup üyelerinin kaynaşması için bedenin ön planda olduğu, harekete dayalı etkinlikler yapılır.
2. Canlandırma Aşaması
Yaratıcı drama aşamaları arasında ikinci sırada canlandırma aşaması yer alır. Canlandırma aşaması; rol oynama, doğaçlama gibi teknikler kullanılarak bir olayın tekrar yaşanıyormuş gibi sahnelenmesidir.
Canlandırma aşaması bireysel ya da ikili gruplar halinde yapılabilir. Fakat canlandırma daha büyük gruplar ile de gerçekleştirilebilir.
3. Değerlendirme-Tartışma Aşaması
Yaratıcı drama aşamaları arasında üçüncü sırada ise değerlendirme-tartışma aşaması bulunur. Değerlendirme-tartışma aşaması, yaratıcı drama etkinliklerinin ne kadar işe yaradığını, grup üyeleri üzerinde ne gibi değişimler yarattığını anlamaya yönelik yapılan uygulamaları içerir. Değerlendirme-tartışma aşamasında grup üyeleri yaratıcı drama sürecine ilişkin düşüncelerini ve duygularını paylaşır.
Yaratıcı Drama Örnekleri Nelerdir?
Yaratıcı drama örnekleri şunlardır:
- Kendini tanıtma örneği
- Hissettiklerini anlatma etkinliği örneği
- Bir yer - bir nesne - bir fiil etkinliği
- Yakınlaşma - durdurma etkinliği
- Nesne çizdirme etkinliği örneği
1. Kendini Tanıtma Örneği
Yaratıcı drama örnekleri arasında en çok karşımıza çıkan etkinlik kendini tanıtma ile alakalıdır. Genelde yaratıcı drama çalışmalarının ilk oturumunda grup üyelerinin birbirini tanıması sağlanır. Bunun için genellikle grup üyelerinden ayağa kalkıp bir çember oluşturması istenir. Bir nesne elden ele dağıtılır ve nesneyi alan her kişi kendi adını ve öne çıkan bir özelliğini söyler. Bu nesne ip, top gibi malzemeler olabilir. Bazı kendini tanıtma örneklerinde nesne kullanılmayabilir.
2. Hissettiklerini Anlatma Etkinliği Örneği
Hissettiklerini anlatma etkinliği, duygular üzerine çalışmak isteyen yaratıcı drama eğitmenleri tarafından kullanılabilir. Bunun için önceden belli kelimeler ve sıfatlar belirlenir. Örneğin “ezik domates”, “pişmiş yumurta”, “kırık kalem” gibi ifadeler belirlenebilir. Ardından her bir üyeye bu nesnelerin yerinde olduğu ve kendini nasıl hissettiği sorulur. Örneğin “Sen kızarmış patatessin ve kızartma tavasının dibine yapışıp kaldın. Seni orada unuttular. Ne hissedersin?” sorusu sorulur. Her bir üyeye farklı soru sorularak problemli bir durum içeren örnek olay karşısındaki duygularını ifade etmesi sağlanır.
3. Bir Yer - Bir Nesne - Bir Fiil Etkinliği
Bir yer - bir nesne - bir fiil etkinliği, yaratıcı drama örnekleri arasında en sık karşılaşılan etkinliklerden bir diğeridir. Bu etkinlikte grup üyelerinden bir yer, bir nesne ve bir fiili sırayla ayrı ayrı kağıtlara yazmaları istenir. Bütün kağıtlar toplandıktan sonra sırayla her üye bir fiil, bir nesne ve bir yer seçer ve seçtiklerinden bir hikaye anlatmaya başlar. Bir yer - bir nesne - bir fiil etkinliği ile hem kişinin iç dünyası anlaşılır hem de yaratıcılığı arttırılır.
4. Yakınlaşma - Durdurma Etkinliği
Yakınlaşma - durdurma etkinliği, kişiler arası ilişkilerde sınır kavramını anlamak için kullanılan bir etkinliktir. Yakınlaşma - durdurma etkinliğinde üyeler ikişerli gruplara bölünür. Her grup birbirine belli mesafede karşılıklı olarak ayakta durur. Eğitmenin yönlendirmesiyle üyelerden biri diğerine doğru yürümeye başlar. Yürüyen kişiyi durdurma görevi diğer üyeye aittir.
Daha sonra üyeler yer değiştirerek aynı işlemi yapar. Bütün üyeler yakınlaşma etkinliğini yaptıktan sonra etkinlik boyunca hissedilenler üzerine konuşulur. Eğitmen üyelerin iç dünyasını daha kolay anlamak için “Karşınızdaki kişi size çok yaklaştığında ne hissettiniz?”, “Siz ‘dur’ dediğiniz halde durmama durumu oldu mu?”, “Karşınızdakini durdurmak size neler hissettirdi?” gibi sorular sorar.
5. Nesne Çizdirme Etkinliği Örneği
Nesne çizdirme etkinliği ise yaratıcı drama örnekleri arasında sık karşılaştığımız örneklerden biridir. Nesne çizdirme etkinliğinde üyeler ikişerli gruplara bölünür ve gruptaki üyelerden birine resim verilir. Üyelerin birbirine sırt sırta vermesi ve birbirini görmemesi istenir. Üyelerden biri diğerine elindeki resmi anlatır ve diğer üye resmi çizmeye çalışır. Nesne çizdirme etkinliği boyunca üyelerin birbirine bakmaması gerekir.
Etkinlik bitiminde üyeler çizilen resim ile eğitmenin verdiği resme bakıp yorumlar. Üyelerin etkinlik sırasında yaşadığı zorlukları ve deneyimlerini anlatması istenir. Nesne çizdirme etkinliği ile üyelerin iletişim becerilerini, kendini ifade etme becerisini geliştirmesi sağlanır.
