Panik Atak Nedir?

Bireyin dış dünyadan gelen uyarıcıları hatalı değerlendirmesiyle ortaya çıkan bedensel tepkiler panik atak olarak tanımlanır. Kaygı bozuklukları altında sınıflandırılan panik atağın temelinde zihinsel süreçler yer almaktadır.

Panik Atak Ne Demek?

Panik atak, Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından yüksek düzeyde korku ya da kaygı duyma sonucunda içe kapanık, aceleci veya agresif tepkiler gösterme olarak tanımlanmıştır. Panik atak belirtileri, bireyin sinir sisteminde yer alan parasempatik yapının aktifleşmesi ile ortaya çıkar. Bu tepkiler bedensel ve zihinsel süreçlerden oluşur. Panik atak sırasında beyin uzun değerlendirmeler yerine anlık ve hızlı karar almaya yönelir. Kan basıncının yükselmesi, kalp ritminin hızlanması, adrenalin salgılanması ve kanın kaslara yönlendirilmesi bedensel tepkilerdir. Panik atağın bireyin zihinsel süreçlerinde bozulmalar sonucu ani ve istemsiz ortaya çıkması ise panik bozukluk olarak tanımlanır. Panik bozukluk her toplumda ve her yaşta görülen bir kaygı problemidir. Toplumun %2’sinde görülen panik bozukluk için kadınlar öncelikli risk grubunda yer alır.

Panik Atak Çeşitleri Nelerdir?

Panik atak ortaya çıkış biçimine göre farklı isimlerde sınıflandırılır. Bu sınıflandırmaların başında anlık gelişen panik atak yer alır. Anlık gelişen panik atak, kaygı belirtilerinin rastgele uyarıcılar tarafından anlık olarak tetiklendiği durumlarda ortaya çıkar. Reaktif panik atak özgün uyarıcıların kaygı belirtilerini tetiklemesiyle görülen türdür. Reaktif yatkınlığa yönelik panik atakta ise özgün uyarıcılar kaygı tepkisi için bir tehdit unsurudur fakat her durumda olumsuz belirtilere yol açmayabilirler.

Panik Atağın Özellikleri Nelerdir?

Panik atağın özellikleri şöyledir:

• Panik atağın uzunluğu 10 dakika ile 1 saat arasında değişim gösterir.
• Panik atak belirtilerinin şiddeti yavaş yavaş artıp zirve yaptıktan sonra düşüşe geçer.
• Panik atağın sonucunda hastaneye acil başvuru yapıldığı görülür.
• Panik atağın temelinde kaygı ve korku vardır.
• Bireye özgü durumlar panik atağı ortaya çıkarabilir bu nedenle belirli bir uyarıcı yoktur.
• Panik atak psikosomatik ve psikolojik rahatsızlıklara neden olur.

Panik Atağın Nedenleri Nelerdir?

Panik atağın nedenleri şunlardır:

• Çevresel uyaranlarla aktifleşen genetik faktörler
• Korkuyu arttıran nörokimyasallar
• Beyin fonksiyonlarının yapısı
• Nörotransmitter nedeniyle sinirsel aktivasyonda ortaya çıkan dengesizlik
• Düşünce sisteminde bozulmalar
• Kişilik faktörleri
• Travmalar ve geçmiş öğrenmeler

Çocuklarda Panik Atak Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda panik atak nedenleri şunlardır:

• Şiddet
• İhmal
• Boşanmış ebeveynler
• İstismar
• Travmatik olaylar

Ergenlerde Panik Atak Nedenleri Nelerdir?

Ergenlerde panik atağın nedenleri şöyle listelenir:

• Travmatik yaşantılar
• İstismar
• Yetersizliğe ve aşağılanmaya yönelik inançlar
• Ölüm korkusu
• Madde kullanımı

Bebeklerde Panik Atak Nedenleri Nelerdir?

Panik atak pek çok bozukluğun aksine bebeklerde ve çocuklarda görülebilir. Panik bozukluğun bebeklik döneminde ortaya çıkma nedenleri arasında genetik faktörler, şiddet, ihmal, travmatik olaylar ve farklı psikopatolojiler yer alır. Panik atağın bebekler için tanı süreci, ebeveynlerin çocuktaki bedensel belirtileri fark etmesi sonucu ruh sağlığı uzmanına yaptıkları başvuru ile başlar. Panik atak belirtileri yaygın olarak epilepsi krizleri ile karıştırılabilir. Bebeklerde panik bozukluğun tedavisinde gevşeme egzersizleri kullanılır. 

Panik Atağın Belirtileri Nedir?

Panik atağın belirtileri şunlardır:

• Kaygılı düşünceler
• Çevreden gelen uyarıcılara aşırı odaklanma 
• Ölüm korkusu
• Kontrol kaybı
• Gerginlik hissi
• İşlev kaybı

Panik Atağın Fiziksel Belirtileri Nelerdir?

Panik atağın fiziksel belirtileri şöyledir:

• Baş dönmesi
• Kas ağrısı
• Sersemlik
• Bayılma hissi
• Kan basıncında ve kalp atış ritminde artış
• Hızlı soluk alıp verme
• Nefesin kesilmesi
• Göğüs ağrısı

Panik Atak Tanısı Nasıl Konur?

Bireyin panik atak belirtileri nedeniyle yaşadığı olumsuzluklar sonucunda ruh sağlığı uzmanına başvurması tanı sürecini başlatır. Ruh sağlığı uzmanı tarafından gözlem görüşme tekniği kullanılarak yapılan değerlendirme süreci sonucunda bireye panik atak tanısı konulur. Öte yandan panik atağın teşhisinde diğer kaygı bozukluklarında da kullanılan psikolojik testler uygulanabilir. Bu testler panik bozukluğun düzeyini ve belirtilerinin şiddetini belirlemede kullanılır.

Panik Atağın Zararları Nedir?

Panik atağın zararları şöyledir:

• Kişiler arası etkileşimde sorunlar
• İş ve okul yaşamında düşük başarı
• Günlük yaşam faaliyetlerinde işlev kaybı
• Toplumsal alanlarda huzursuzluk
• Sosyal etkileşimden uzak izole yaşam
• Psikosomatik bozukluklar
• Psikolojik problemler
• Ekonomik güçlükler
• Madde bağımlılığı

Panik Atak Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Panik atak tedavisi olan bir sendromdur. Panik atağın tedavisinde ilaçlar ve psikoterapi yaklaşımları kullanılır. Psikoterapi sürecinde bireyin zihinsel ve davranışsal tepkilerine odaklanılır. Panik atağın oluşmasına neden olan kaygıya bağlı süreçler ve sonuçlar psikoterapi sürecinde değerlendirilir. Birey, psikoterapi süreci sonunda sağlığına kavuşur. Sıkça başvurulan tedavi yöntemlerinden olan ilaç kullanımı, bireyin nörokimyasal düzeyini dengelemeyi amaçlar. Böylece bireyin kaygı düzeyi azaltılarak olası panik atakların önüne geçilir. 

Panik Atak Bozukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Panik atak ortaya çıktığı günden itibaren bireyin hayatının farklı yönlerini çeşitli düzeyde etkiler. Tedavi edilmediği sürece kronik olarak devam eden ataklar, uzun dönemde bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığının bozulmasına neden olur. Panik atağın uzun dönemli sonuçları arasında psikosomatik hastalıklar ve psikolojik bozukluklar gösterilebilir. Sıklıkla toplumsal alanlarda tekrarlayıcı şekilde ortaya çıkan panik atak, bireyin sosyal becerilerinde gerilemeye neden olur. Bu gerileme bireyin panik atak riskini azaltmak için toplumsal alanlardan uzak durma çabası ile başlar. Böylece birey sosyal etkileşimden uzakta izole biçimde yaşamını sürdürür. Panik bozukluk tedavi edilmediği sürece günlük faaliyetlerde, okul ve iş performansında düşüşe de neden olur. 

Panik Atak için Hangi Doktora Gidilmelidir?

Panik atak kişinin düşünce ve davranışlarında ortaya çıkan bozulmalar ile kendisini gösteren bir sendromdur. Panik atak tedavisinin tanı ve tedavi süreci ruh sağlığı uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Bu tedavi sürecinde uzmanlar tarafından sık kullanılan yöntemlerin başında psikoterapiler ve farmakolojik tedaviler gelir. Farmakolojik tedavilerde panik atak belirtilerinin azaltılması ve önlenmesi hedeflenmektedir. Diğer yandan psikoterapi sürecinde ise bireyin zihinsel süreçleri düzenlenerek panik atağın ortadan kaldırılması amaçlanır.

Panik Atakta Psikoterapi Uygulanır mı?

Panik atak tedavisinde sıkça başvurulan yöntemlerden biri psikoterapi yöntemleridir. Kişinin çevreden gelen uyarıcılara yönelik yanlış değerlendirmelerini düzeltmeyi amaçlayan psikoterapi yaklaşımları etkinliği kanıtlanmış ilaçsız tedavi yöntemleridir. Panik atağın tedavisinde yöntemleri ve içeriği birbirinden farklı psikoterapi yaklaşımları kullanılabilir. Bu nedenle tedavi sürecinin uzunluğu ve etkinliği ruh sağlığı uzmanı tarafından tercih edilen yaklaşıma göre değişim gösterir. 

Panik Atak Nelere Yol Açar?

Panik atak şunlara yol açar:

• Depresyon
• Anksiyete
• Fobiler
• İş kaybı
• Ekonomik sorunlar
• Sosyal geri çekilme
• Aile içi iletişimde problemler
• Okul performansında düşüş

Panik Atak Olan Kişilere Nasıl Davranılmalıdır?

Panik atak yoğun kaygılı zihinsel süreçler nedeniyle ortaya çıkan bir sendromdur. Birey, panik atak belirtileri üzerinde kontrole sahip değildir. Bu nedenle kişiden panik atağı kendi çabasıyla engellemesi veya atağa direnmesi beklenmemelidir. Panik atağın neden olduğu sosyal geri çekilme toplumsal etkileşimi azaltır. Kişiye kaçındığı halde toplumsal alanlarda bulunması yönünde baskı yapılmamalıdır. Sosyal ortamlarda bulunmanın yalnızca tedavi sürecinde ve sonrasında olumlu etki sağladığı unutulmamalıdır. Bunun nedeni ise bireyin toplumsal alanda kaygısını yönetebilmesi için zihinsel hazırlığa ihtiyaç duymasıdır.

Panik Atak Neden Oluşur?

Panik atak, ortamda tehlikeli bir uyarıcı olmamasına karşın bireyin aşırı kaygı ve korku tepkileri sonucu kriz geçirmesidir. Ortalama 15 dakika süren panik atak, kalp krizi ve felce benzeyen belirtilere neden olur. Birey panik atak sırasında zihnine ve bedenine yönelik kontrol sağlamakta zorlanır. Panik atağı tetikleyen faktörler kişiye özgüdür. Bu nedenle spesifik bir neden yoktur. Ancak, toplumsal ortamlar veya travmatik olaylara yönelik anımsatıcılar sıklıkla panik atağı başlatan uyarıcılar arasında yer alır. 

Panik Atak Anında Ne Yapılmalıdır? 

Panik ataklar 10 dakika ile 1 saat arasında değişen sürelerde gerçekleşir. Panik atak, kaygının ortaya çıkması, zirve yapması ve azalması biçiminde üç bölümde değerlendirilir. Birey, kaygısı arttığı ve düşünceleri bozulmaya başladığı sırada panik atağı tetikleyen uyarıcılardan uzaklaşmalıdır. Bu süreçte kaygının neden yükseldiğine dair kazanılan farkındalık belirtilerin ortaya çıkmasını engeller. Öte yandan kaygı düzeyi yükselirken bireyin çevresindekileri panik bozukluğa sahip olduğuna yönelik bilgilendirmesi hastanelerin acil bölümüne başvurma olasılığını azaltır. Kaygı düzeyinin zirve yaptığı ve belirtilerin şiddetlendiği durumda birey, zihnini ve bedenini idame ettirmekte güçlük çeker. Bu nedenle bireyin sakin olması panik atağın olumsuz etkilerini azaltacaktır.

Panik Atak Sonrasında Ne Yapılmalıdır?

Panik atak sonrasında birey, hayatını doğal akışında sürdürmeye devam edebilir. Panik bozukluğa sahip bireylerde yaygın olarak depresyon, madde kullanımı gibi psikolojik sendromlar görülür. Panik atak sonrasında bu sendromların belirtileri şiddetini arttırabilir. Bu nedenle bireyi etkileyen farklı olumsuzluklar meydana gelebilir. Panik atak sonrasında hastalardan beklenen uygun davranış ruh sağlığı uzmanına yapılacak başvurudur.