Masal Nedir?

Masal, sözlü anonim halk edebiyatı ürünüdür. Masal türlerinde kahramanlar olağanüstü yaratıklar ve hayali karakterlerden oluşmaktadır. Anlatılan olaylar tümüyle gerçek dışıdır, zaman ve mekan kavramı bulunmaz.

Masalı, öykü ve destan gibi türlerden ayıran en temel özellik ise gerçek dışı ögeler barındırması, zaman ve mekan kavramının bulunmamasıdır. Masallarda konular, belli olmayan bir zamanda geçer. Hatta bu yüzden birçok masalın tekerleme bölümünde "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde" ifadesi kullanılır. Masal kelimesi ilk olarak Külkedisi, Ali Baba ve Kırk Haramiler, Keloğlan gibi yazarı belli olmayan anlatılar için kullanılmıştır.

Masal Ne Demek?

Masal; ağızdan ağıza ya da kültürden kültüre aktarılan, içinde peri, dev, cüce gibi olağanüstü unsurlar barındıran bir halk edebiyatı ürünüdür.

Masal kelimesinin anlamı, kısaca hayal ürünü öykü olarak tanımlanabilir. Masal kelimesinin tanımı ise gerçek dışı karakterlerin, olayların yaşandığı, didaktik (öğretici) bir amaca sahip olan bir edebi metindir. Genellikle bir tekerleme ile başlar ve olaylar belli bir sıraya göre anlatılır. Masallarda iyiler daima kazanır, kötüler ise cezalandırılır.

Masallar yazılı metne dönüştürülmedikleri ve anonim oldukları için sözlü edebiyat örnekleri arasında yer alır. Masallar romanlara kıyasla daha kısa ve gerçek dışı olma niteliği taşır. Genellikle çocukların ilgisini çekmeyi başaran masallar “bir varmış, bir yokmuş” gibi bir tekerlemeyle başlar.

Masal Nazım Şeklinde mi Yazılır?

Evet, masal nazım şeklinde yazılabilir ancak bazıları nazım nesir karışık yazılır. Bu, tamamen yazarın tercihine bağlıdır.

Nazım, şiir şeklindeki yazım biçimine denir; nesir ise düz yazı formatındaki yazım biçimi için kullanılan bir ifadedir. Masallar hangi şekilde yazılırsa yazılsın öğretici yani didaktik bir kaygıyla yazılır ve ders verme amacı güder.

Masal Türleri Nelerdir?

Masal türleri şunlardır:

1. Halk masalları
2. Hayvan masalları
3. Edebi masalları

1. Halk Masalları

Genellikle anonim olan halk masalları, gerçeklikten uzak, çok fazla olayın anlatıldığı masal türüdür. Genel olarak uzun olan halk masalları, doğu ve batı edebiyatında yaygın bir şekilde yer almaktadır. Binbir Gece Masalları, Simbad ve Kırmızı Başlıklı Kız halk masallarınına örnek olarak verilebilir.

2. Hayvan Masalları

Bir diğer masal türü ise hayvan masallarıdır. Hayvan masallarında ana karakter ve tipler hayvanlardan oluşur. Hayvanlar, insani özellikleri sahiptirler; konuşurlar, yürürler, iletişim kurarlar ve düşünebilirler. Hayvan masalları, masal türleri arasında öğreticilik kaygısı güden anlatılardan oluşur.

3. Edebi Masallar

Edebi masal türü, daha çok modern masallar arasında gösterilmektedir. Çünkü bu masal türü, yazarlar tarafından derlenerek oluşturulur. Andersen Masalları batılı tarzda edebi masal türü için iyi bir örnek olarak gösterilerken Türkiye'de ise Eflatun Cem Güney, edebi masallar yazmış ve çeşitli masalları derlemiştir.

Masalın Özellikleri Nelerdir?

Masalın özellikleri şunlardır:

• Hayal ürünüdür.
• Mekan ve zaman belli değildir.
• Olaylar ve kahramanlar gerçek dışıdır.
• Masal türlerinde kahramanlar olağanüstü canlılardır.
• Öğretici ve eğitici özelliktedirler.
• Masal türleri genellikle anonim eserlerdir.
• İnandırma kaygısı gütmez.
• Serim, düğüm ve çözüm aşamalarından meydana gelir.
• Her zaman mutlu sonla biterler.

Masalın Bölümleri Nelerdir?

Masal türleri genellikle beş bölümden oluşur ve bölümleri şunlardır:

1. Döşeme
2. Serim
3. Düğüm
4. Çözüm
5. Dilek

1. Döşeme

Anlatıcı çoğunlukla dinleyicinin ilgisini çekmek için masala başlamadan önce bir tekerleme söyler. Tekerleme, masalla bağlantılı olmak zorunda değildir ve herhangi bir tekerleme söylenebilir. Masallarda döşeme bölümü, giriş kısmı olarak da kabul edilir.

Döşeme bölümünde tekerleme söylenmesinin amacı, dinleyicinin/okuyucunun ilgisini çekmektir. Tekerleme kısmı genelde "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde. Pireler berber iken, develer tellal iken..." cümlesiyle başlar. Bu kısa kısımdan sonra olay anlatılmaya başlanır. 

2. Serim

Masalın başlangıç bölümüne serim denir. Tekerlemeden hemen sonra gelen serim bölümünde masalın ana kahramanı tanıtılır ve masalın konusuna giriş yapılır. Serim bölümünde olay ve kişiler hakkında genel bir bilgi verilir.

Bu bölümde masalın geçtiği atmosfer ve karakterler hakkında genel bir bilgi sahibi oluruz. Serim kısmı için bir nevi olayların gelişimine hazırlık aşaması da diyebiliriz.

3. Düğüm

Masalın üçüncü bölümü olan düğüm bölümü, kahramanın olayları yaşadığı bölümdür. Bu bölümde olaylar çoktan başlamış ve anlatıcı masalın ana konusunu artık tamamen anlatmış olur. Bu kısımda okuyucunun merak ve ilgisi en yüksek noktaya ulaşır.

Masalın esas bölümü düğüm bölümüdür diyebiliriz. Çünkü bu bölümde bütün olay akışı gerçekleşir dolayısıyla en uzun kısımdır.

4. Çözüm

Kahraman, yaşadığı olayları artık çözüme kavuşturmaya başlamıştır. Masalın konusunun çözüme kavuştuğu bölümdür. Bu bölümde iyiler kazanmakta ve kötüler kaybetmektedir. Masalın öğretici ve eğitici yanı, çözüm bölümünde özellikle vurgulanır.

Bu bölümde artık olay akışı son bulur. Okuyucunun merak ettiği sorular çözüm kısmında yanıt bulur.

5. Dilek

Dilek bölümünde masal artık bitmiştir, verilmesi gereken mesaj verilmiş, çıkarılması gereken dersler çıkartılmıştır ve anlatıcı son olarak iyi dileklerde bulunur. "Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine." ya da "Darısı tüm zorluk çekenlerin başına" gibi cümlelerle iyi dileklerde bulunulur.

Dilek bölümüne üç elma bölümü ya da sonuç bölümü de denir. Üç elma denmesinin nedeni ise genellikle bu kısımda gökten üç elma düştü tekerlemesinin okunmasıdır. Bu tekerleme şöyledir: Gökten üç elma düştü; biri yiğit olanların başına, biri bu masalı dizip koşana biri de dinleyenlerin başına.

Masal Nasıl Başlar?

Masal, bir tekerleme ile başlar. Bu tekerlemenin amacı, okuyucunun ilgisini çekmek ve merakını uyandırmaktır.

Tekerlemede genellikle "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde" tekerlemesi söylenir. Ardından "Vakti zamanında bir ormanda güzeller güzeli bir kız yaşarmış" şeklindeki bir cümle ile karakterler tanıtılmaya ve asıl olay anlatılmaya başlanır.