Kompozisyon Nedir?

Kompozisyon, herhangi bir konuya ilişkin duygu ve düşüncelerin etkili şekilde yazılı ya da sözlü olarak aktarılmasını sağlayan bir türdür. Kompozisyon, belirlenen konuyu belli bir giriş, gelişme ve sonuç aşamasına göre ele alır.

Kompozisyon sözlü ve yazılı olmak üzere iki türe ayrılır. Ancak kompozisyon denince daha çok yazılı kompozisyon akla gelir. Kompozisyon, farklı konular hakkında olabilir. Örneğin toplumsal sorunlar, çevre, atasözleri gibi çeşitli konularda kompozisyon yazmak mümkündür.

Kompozisyon Ne Demek?

Kompozisyon; belirlenen bir konunun etkili bir biçimde, belli bir düzen içerisinde kaleme alınmasıdır. Kompozisyon, herhangi bir konuyla ilgili duygu ve düşünceleri içerebilir.

Kompozisyon, genellikle ortaokul ve lise düzeyindeki öğrencilere verilen ödevlerde karşımıza çıkan bir yazı türüdür. Kompozisyon pek çok farklı konuda yazılabilir. Genel olarak okullarda öğretmenler, öğrencilere tanınmış birinin söylediği bir sözü ya da bir atasözünü verir ve bu konu hakkında bir kompozisyon yazmasını ister. Ancak kompozisyon toplumsal konular, güncel sorunlar gibi farklı konularda da yazılabilir.

Kompozisyon yalnızca bir yazı türü değildir. Seminer, sempozyum, konferans gibi etkinliklerde yapılan konuşmalar da sözlü kompozisyon kapsamında ele alınır. Ancak bu yazıda daha çok yazılı kompozisyon hakkında bilgi verilmektedir.

Kompozisyon Nasıl Yazılır?

Kompozisyon şu şekilde yazılır:

1. Kompozisyon konusunu belirleyin.
2. Küçük bir taslak hazırlayın.
3. Giriş bölümünü yazın.
4. Gelişme bölümünü zenginleştirin.
5. Sonuç bölümünü kısa ve etkileyici şekilde yazın.
6. Kompozisyonun başlığını belirleyin.

1. Kompozisyon Konusunu Belirleyin

Kompozisyon yazmak için ilk önce hangi konuda yazı yazacağınızı belirlemeniz gerekir. Kompozisyon konusu, okullarda çoğunlukla öğretmen tarafından belirlenir. Ancak okul haricinde kompozisyon yazacağınız zaman konuyu kendiniz bulursunuz.

Kompozisyon konusu bulmak için güncel konuları düşünebilir, kendi ilgi alanlarınızı ve daha önce sizi düşünmeye sevk eden konuları göz önünde bulundurabilirsiniz.

2. Küçük Bir Taslak Hazırlayın

Konuyu belirledikten sonra bir süre üzerine düşünün, farklı kişilerden fikir alın ve ufak bir araştırma yapın. Bu işlemlerin ardından neler yazacağınızı şekillendirmeye başlamış olursunuz. Hatta yazacaklarınızı bir kağıda not alarak yazı yazarken bu kısımlara bakabilirsiniz. Böylece daha hızlı ve kolay bir şekilde kompozisyon yazmış olursunuz.

3. Giriş Bölümünü Yazın

Kompozisyon çeşitli bölümlerden oluşur: giriş, gelişme ve sonuç. İlk olarak giriş bölümünü yazmanız gerekir. Kompozisyonun giriş bölümünde konuyla ilgili kısa ama etkileyici birkaç cümle yazın. Giriş kısmını uzun tutmamaya özen gösterin, bir ya da iki tane kısa paragraf yazdıktan sonra gelişme bölümüne geçin.

Giriş bölümünde ana fikrinizden bahsedin ve okuyucunun ilgisini çekmeye çalışın. Örneğin bir soru cümlesiyle başlayabilir, daha sonra sorunun yanıtını metin içinde verebilirsiniz. Böylece okuyucuda merak uyandıracak ve daha sürükleyici bir anlatım dili yakalayacaksınız.

4. Gelişme Bölümünü Zenginleştirin

Giriş bölümünün ardından gelişme bölümünü yazmaya başlayın. Gelişme bölümünde ana fikrinizi destekleyecek ifadelere yer verin. Örneğin düşüncenizi destekleyen örneklerden, istatistiki verilerden bahsedebilirsiniz.

Kompozisyonda gelişme bölümü, ana fikrinizi detaylı bir şekilde anlattığınız kısımdır. Dolayısıyla bu kısmı uzun tutmakta yarar vardır. 

5. Sonuç Bölümünü Kısa ve Etkileyici Şekilde Yazın

Kompozisyonda sonuç bölümü, bütün metin boyunca anlatmak istediklerinizin kısa bir özetidir. Sonuç bölümünde özellikle gelişme kısmında yer verdiğiniz düşünceleri daha da güçlendirecek ifadelere yer vermeye çalışın. Örneğin tanınmış birinin sözüne yer vererek anlatımı daha etkili kılabilirsiniz.

Kompozisyonun sonuç kısmı da tıpkı giriş kısmı gibi etkileyici olmalıdır. Aksi halde okuyucu yazının tamamında anlatılan ifadeleri yeterince ilgi çekici bulmayabilir. 

6. Kompozisyonun Başlığını Belirleyin

Son olarak kompozisyonun başlığını belirleyin. Kompozisyonda anlattıklarınızı göz önünde bulundurun ve konuya göre bir başlık seçin. Başlığı kâğıda ortalayacak biçimde, bütün harfler büyük veya her kelimenin baş harfi büyük olacak şekilde yazın. 

Kompozisyon başlığının çarpıcı olmasına özen gösterin. Çünkü ilgi çeken bir başlık, yazının okunmasını da kolaylaştıracaktır.

Kompozisyon Örnekleri

Kompozisyon örnekleri, ortaokul ve lise dönemindeki öğrencilerin internette araştırdığı konulardan biri. Özellikle okulda Türkçe öğretmenlerinin verdiği ödevlerden dolayı öğrenciler yazılı kompozisyon örnekleri konusunu araştırıyor. Aşağıda sizler için hazırladığımız yazılı kompozisyon örneklerinden hareketle kendi kompozisyonunuzu yazabilirsiniz.

Kompozisyon Örnekleri - 1 

“Damlaya damlaya göl olur” cümlesi ile ilgili bir kompozisyon yazınız.

Bir Damlanın Bin Bereketi Olur

Gezmeyi ve eğlenmeyi hepimiz severiz, değil mi? Ne kadar para harcadığımıza bakmadan günü geçirmek kafamızın rahat olmasını sağlar. Ancak ileride bu durum başımıza sorun açabilir ve “neden zamanında para biriktirmedim” diye yakınmaya başlayabiliriz.

Şimdi denizleri, okyanusları düşünün. Eğer küçük yağmur damlaları olmasaydı onlar nasıl oluşurdu? Kısa süre sonra yok olurlardı. Yani küçük dediğimiz ve belki önemsemediğimiz yağmur damlaları bir araya geldiği zaman ileride büyük denizleri ve okyanusları oluşturuyor. Biz de denizler, okyanuslar yaratamayız ama küçük yağmur damlalarının yarattığı etkiyi günlük yaşamımıza uyarlayabiliriz. Örneğin her gün düzenli olarak kumbaramıza 5 lira atarak 5 yıl sonra daha çok paraya sahip olabilir ve ihtiyaç halinde bu paradan yararlanabiliriz.

Herhangi bir alanda harcama yapmadan önce onun bize getirisini düşünmemiz gerekir ancak bizden ne götüreceğini de bilmek önemlidir. Örneğin bir kıyafeti satın almadan önce bu kıyafete gerçekten ihtiyacınız olup olmadığına, fiyatına göre ne kadar kaliteli olduğuna vb. bakmalısınız. Sadece anlık hevesle aldığınız kıyafeti sonradan giymediğinizde paranızı boşa harcamış olursunuz. Bu durum, sizin birikim yapmanızı engelleyecektir. Ancak paranızı etkili bir şekilde yönettiğinizde ve küçük birikimler yaparak işe başladığınızda ileride maddi açıdan çok daha mutlu olacaksınız.

Şu an için 5 lira size az gelebilir fakat her gün 5 lira biriktirmek ilerleyen süreçte büyük denizlere, okyanuslara ulaşmanızı sağlayacaktır. Bu yüzden az deyip önemsemeden hareket edin ve küçük adımlar atarak büyük işlere imza atın.

Kompozisyon Örnekleri – 2

Okumanın insana sağladığı faydalar ile ilgili bir kompozisyon yazınız.

Okumanın Sonsuz Faydasını Keşfedin

Kitap, dergi, makale, haber… Ne okursanız okuyun, okumanın size getirdiği faydalar sonsuzdur. Okumak, hem kişisel hem de kariyer anlamında kendinizi geliştirmenizi sağlar.

Kitap okumanın yararları bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmıştır. Örneğin düzenli olarak kitap okumak, stresi %50’nin üzerinde azaltıyor. Okumanın; kelime dağarcığını arttırması, esnek düşünme becerisini geliştirmesi, genel kültür seviyesini yükseltmesi gibi birçok faydası var. Düzenli okumalar yapmak insanın olaylara farklı bakış açılarından yaklaşmasını sağladığı için ilişkilerinde de daha başarılı olmasına katkıda bulunabilir. Ne kadar okursanız o kadar farklı insan tipi ve kültür tanımış olursunuz. Böylece kişisel olarak kendinizi geliştirebilirsiniz.

Okumak, kariyer alanında ve akademik gelişiminize de katkı sağlar. Örneğin derslerinizle ya da işinizle ilgili okumalar yaparak bilgi düzeyinizi arttırabilirsiniz. Böylece diğer kişilere göre bir adım önde olursunuz. Sadece işinizle ilgili değil, diğer alanlarda da okumalar yaparak disiplinler arası bakış açısı kazanabilir ve öğrendiklerinizin mantığını daha kolay kavrayabilirsiniz. Bu sayede genel kültür seviyenizi de arttırmış olursunuz.

Kitap okumanın yararlarını görmemizi sağlayan en iyi söz, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Çocukken fakirdim, iki kuruş elime geçince bunun bir kuruşunu kitaba verirdim. Eğer böyle olmasaydı bu yaptıklarımın hiçbirini yapamazdım.” sözüdür. Bizler de hem kendimize hem toplumumuza fayda sağlamak için okumaya önem vermeliyiz.

Hangi Konularda Kompozisyon Yazılır?

Kompozisyon şu konularda yazılır:

• Edebiyat
• Sanat
• Atasözleri
• Toplumsal konular
• Özdeyişler
• Deyimler
• Güncel konular ve sorunlar

Kompozisyon hemen her konuda yazılabilir ancak en genel hatlarıyla yukarıdaki konularda kompozisyon yazıldığını söyleyebiliriz. Okullarda öğretmenlerin verdiği kompozisyon ödevleri ise daha çok atasözleri, deyimler ve özdeyişler ile ilgilidir.

Kompozisyon Kuralları Nelerdir?

Kompozisyon kuralları şunlardır:

• Kompozisyon; giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşmalıdır.
• Kompozisyonda anlatılmak istenenler net bir şekilde verilmelidir.
• Kompozisyonda düşüncenin akışını bozan ifadeler yer almamalıdır.
• Kompozisyonda başlık, kelimelerin ilk harfi büyük ya da hepsi büyük olacak şekilde yazılmalıdır.
• Başlık ortalanarak yazıya eklenmelidir.
• El yazısı ile yazılan kompozisyonlarda beyaz çizgisiz A-4 kâğıdı ve tükenmez ya da dolma kalem kullanılmalıdır.
• Sınavda kompozisyon yazarken kurşun kalem kullanılmalıdır.
• Paragraf başlarında 3 cm boşluk olmalıdır.
• Sayfa düzeni için kâğıdın solundan 4 cm, sağından 1,5 cm, üstünden 4 cm ve altından 3 cm boşluk bırakılmalıdır.
• El yazısı ile yazılan kompozisyonlarda yazının okunaklı olması önemlidir.
• Yazım ve imla kurallarına dikkat ederek kompozisyon yazılmalıdır.

Kompozisyon Türleri Nelerdir?

Kompozisyon türleri şunlardır:

1. Yazılı kompozisyon
2. Sözlü kompozisyon

Yazılı Kompozisyon Nedir?

Yazılı kompozisyon; kişinin bir konu hakkındaki görüşlerini, fikirlerini ve duygularını belirli yazım kurallarına uygun şekilde yazılı olarak ifade etmesidir. Yazılı kompozisyon; giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.

Yazılı kompozisyon, okullarda Türkçe dersinde öğretmenin verdiği kompozisyon ödevlerinden bildiğimiz bir yazı türüdür. Yazılı kompozisyon genellikle atasözleri ve vecizeler üzerinden hazırlansa da toplumsal meseleler, sanat, edebiyat gibi konularda da yazılabilir.

Yazılı Kompozisyonun Özellikleri Nelerdir?

Yazılı kompozisyonun özellikleri şunlardır:

• Yazılı kompozisyonda kişi anlattığı konunun dışına çıkmaz.
• Net bir anlatım yapılır.
• Yazılı kompozisyon; giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine sahiptir.
• Yazılı kompozisyon farklı konularda kaleme alınabilir.
• Kişinin konuya ilişkin fikrini ve duygusunu yansıtır.
• Yazılı kompozisyon bir görüşü kanıtlamak zorunda değildir.
• Konuyla ilgili istatistiki bilgilere yer verilebilir ancak böyle bir zorunluluk yoktur.
• Belli bir sayfa düzenine göre yazılır.

Sözlü Kompozisyon Nedir?

Sözlü kompozisyon, kişinin belli bir konuya ilişkin görüşlerini ve duygularını belli bir bütünlük içerisinde sözlü bir şekilde ifade etmesidir. Sözlü kompozisyon, adından da anlaşılacağı üzere konuşma yoluyla yapılır.

Sözlü kompozisyon; münazara, sempozyum, konferans gibi çeşitli etkinliklerde yapılan konuşmaları içerir. Bu etkinliklerde konuşmacının anlatmak istediklerini belli bir sıraya ve düzene göre anlatması sözlü kompozisyona girer. Öğretmenlerin ders anlatması da belirli bir sıraya ve düzene göre yapıldığından sözlü kompozisyon türü olarak ele alınabilir.