Girişimcilik Yazıları

İş Planı Nedir?

Serap Ilgın

İçerik Editörü

08 Mayıs 2023

İş planı, bir işletmenin geleceğe yönelik hedeflerini, bu hedeflere ulaşmak için uygulayacağı aşamaları ve hedefleri hangi zaman dilimi içerisinde gerçekleştireceğini içeren kapsamlı bir resmi rapordur.

İş planı; işletmenin nasıl kurulduğunu, kurulmasında etkili olan finansal projeksiyonları, işletme hakkındaki kısa ve net bilgileri içeren bir belgedir. İş planı, henüz kurulmamış işletmeler için ya da var olan işletmeler için hazırlanabilir.

İş planı yatırımcılara sunulacak proje fikirlerini tanıtmak ve işletmeye finansman sağlamak için hazırlanır. Dolayısıyla iş planı resmi bir belgedir ve iş planı hazırlamak için bir dizi aşama uygulanır.

Girişimcilikte İş Planı Nedir?

Girişimcilikte iş planı, girişimcilik faaliyetlerinde bulunan ya da bulunacak olan işletmenin hangi çalışmaları ne zaman, ne şekilde ve kimlerle yapacağını belirten, işletmenin hedeflerini analizleriyle birlikte ortaya koyan bir rapordur. Girişimin başarılı olması açısından iş planını doğru bir şekilde hazırlamak önemlidir.

İş Planı Ne İşe Yarar?

İş planı; finansman ve banka kredisi gibi yatırım araçlarına başvuruda bulunan işletmelerin yatırımcılara kendini en iyi şekilde tanıtması noktasında işe yarar. İş planında işletmenin hedefleri, bu hedefleri gerçekleştirirken hangi yöntemleri uygulayacağı gibi bilgilere yer verilir. Bu sayede e-Ticaret başta olmak üzere birçok sektörden yatırımcılar neden bu işletmeye finansman desteği vermesi gerektiğine ilişkin bilgi sahibi olur.

İş planında bulunan analizler, işletmenin bugününü ve yarınını iyi bir şekilde değerlendirmesi bakımından da yararlıdır. Dolayısıyla iş planı işletmenin büyümesinde de etkilidir denilebilir. İş planı, hedeflere nasıl ulaşılacağı noktasında işletmeye yol haritası sunar. Bu sayede işletme nasıl örgütlenmesi gerektiğini görmüş olur ve en iyi şekilde organize olarak hedeflerine ulaşmaya çalışır.

İş Planının Temel Amacı Nedir?

İş planının temel amacı, kurulum aşamasında olan ya da var olan bir işletmenin hedeflerini, hedeflere ulaşırken kullandığı yöntemleri ve hedefleri hangi zaman aralığında gerçekleştireceğini belirlemektir.

İş planı; işletmeye bir yol haritası sunmak, yatırımcılara işletmeyi ve işletmenin hedeflerini tanıtmak amacıyla yapılır.

İş Planı Neden Önemlidir?

İş planı, işletmeye kuracağı iş ile ilgili yol haritası sunmak ve işletmeyi yatırımcılara tanıtmak açısından önemlidir. İş planı ile yatırımcılara başvurulur ve finansman desteği alınır. Ayrıca işletmenin kuracağı işi hangi sırayla, ne zaman ve nasıl yapacağını tespit etmesi, büyümek için yapması gerekenleri fark etmesi açısından da iş planı hazırlamak önem taşır. Özellikle satış ve pazarlama, e-Ticaret gibi alanlarda çalışan kişilerin bu alanda bilgili olması önemlidir.

İş Planının Kullanım Amaçları Nelerdir?

İş planının kullanım amaçları 3 başlık altında incelenir:

İletişim
Planlama
Yönetim

1. İletişim

İş planının kullanım amaçları arasında ilk sırada iletişim amaçları bulunur. İletişim amaçları, işletmenin kuracağı işe finansman desteği sağlamak için iş planı hazırlamasıdır.

Girişimin kuracağı işi yatırımcılara tanıtması, stratejik iş ortakları bulması ve finansman desteği alması gibi amaçlar, iletişim amaçları kapsamında yer alır.

2. Planlama

İş planının kullanım amaçları arasında ikinci sırada planlama amaçları bulunur. Planlama amaçları, iş planının kurulacak iş ile ilgili karşılaşılan problemleri çözmek için hazırlanmasıdır.

Girişimin kuracağı iş ile ilgili karşılaştığı engelleri aşması ve yeni çözüm önerileri geliştirmesi için iş planı çıkarması önemlidir. Çünkü iş planı, işletmeye bir yol haritası sunar. Dolayısıyla herhangi bir engel ile karşılaşıldığı zaman işletme o engeli aşmak için iş planında bulunan hedeflere göre hareket edecek ve engelleri aşarken ne yapması gerektiğini daha iyi fark edecektir.

3. Yönetim

İş planının kullanım amaçları arasında üçüncü sırada ise yönetim amaçları bulunur. Yönetim amaçları, işi kurarken hangi hedeflere sahip olunduğunu ve bu hedefleri gerçekleştirmek için yapılması gerekenleri belirlemek amacıyla iş planı hazırlamaktır.

Yönetim amaçlarına göre hedeflere ulaşmak için hangi yöntemlerin uygulanacağını görmek, yapılan çalışmaların sonucunda neler olduğunu tespit etmek ve işletmenin gelişimini ölçmek için iş planı çıkarılır.

İş Planının Faydaları Nelerdir?

İş planının faydaları şunlardır:

İşletmenin hedeflerini belirlemesine yardımcı olur.
Girişimin büyümek için hangi aşamaları uygulaması gerektiğini fark etmesini sağlar.
İşletmenin kendini yatırımcılara tanıtmasını sağlar.
Girişimin yatırımcılardan finansman desteği alması noktasında işe yarar.
İşletmenin nasıl yönetileceğini ve örgütleneceğini görmesine yardımcı olur.
Girişimin işleri hangi sırayla yapması gerektiğini fark etmesini sağlar.
İşletmenin gelişimini ölçmesi noktasında faydalıdır.
İşletmenin başarıya ulaşması için iş planı hazırlamak fayda sağlar.

İş Planının Özellikleri Nelerdir?

İş planının özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

İş planı, işletmeyi kısa ve öz bir şekilde tanıtır.
İş planı, resmi bir belgedir.
İş planı sade bir üslup ile hazırlanır.
İş planında işletmenin hedefleri yer almalıdır.
İş planı dikkat çekici özellikte bir rapordur aksi halde yatırımcıların ilgisini çekmek zorlaşır.
Girişimin hedefleri ne zaman ve nasıl gerçekleştireceği iş planında bulunur.
İş planında işletme ile ilgili istatistiki bilgilere yer verilmelidir.
Pazarlama, e-Ticaret, satış gibi sektörlerin gelişimine katkı sunar.

İş Planı Nasıl Hazırlanır?

İş planı, şu aşamalar yazılarak hazırlanır:

Giriş metni yazılır.
İşletmenin tanımı yapılır.
Pazarlama planı anlatılır.
Üretim planı hakkında bilgi verilir.
Yönetim planı yazılır.
Araştırma ve geliştirme (AR-GE) bölümü hazırlanır.
Risklere yer verilir.
Zaman tablosu oluşturulur.
İş planı ile ilgili ekler bölümü hazırlanır.

1. Giriş Metnini Yazma

İş planı hazırlamak için ilk önce giriş metni yazılır. Giriş bölümünde işletmenin adı, adresi, işletme sahibinin adı ve iletişim bilgileri bulunur. Bu temel bilgilerin dışında iş planının giriş bölümünde işletmenin kısa tanımı yapılır, işletmenin yapısından, endüstriden ve işletmenin finansal ihtiyaçlarından bahsedilir.

Giriş metninde iş planı dosyasında nelerin yer aldığı, neden bu yatırımcıya ulaşıldığı ve işletmenin neler yaptığı gibi bilgilere yer verilir. Son olarak iş planının gönderileceği kişiden geri dönüş beklendiğine dair bir cümle yazılır.

Giriş metninden sonraki sayfada şirketin adı, kurucusu ve ortakları, logosu, ürünlere ait fotoğraf ve tarih gibi veriler bulunur. Bu sayfa ilk izlenimi yaratacağı için önemlidir dolayısıyla sayfanın sade bir tasarıma sahip olması gerekir.

Bir sonraki sayfada içindekiler kısmı hazırlanarak iş planının sunulacağı kişi yönlendirilmelidir.

2. İşletmenin Tanımını Yapma

İş planı hazırlamanın ikinci aşaması ise işletmenin tanımını yapmaktır. Bu bölümde kurulan işletmenin ve endüstri yapısının nasıl olacağı, işletmenin hedef ve amaçlarının neler olacağı, sunulacak ürün ve/veya hizmetler, işin niteliği (freelance, tam zamanlı vb.), işletme ile ilgili kurucunun deneyimleri gibi bilgilere yer verilir.

Bu bölümde işletmenin güçlü ve zayıf yönleri, gelişme potansiyeli, başarılı olmasında etkili olabilecek faktörler, toplumsal kalkınmaya etkileri gibi detaylar da yer almalıdır. Örneğin pazarlama ile ilgilenen bir işletmenin e-Ticaret sektöründe yer alıp almayacağı, çalışma sistemi, uygulayacağı stratejiler gibi bilgiler bu bölümde yer alır.

3. Pazarlama Planı

İş planı hazırlamak için uygulanması gereken üçüncü adım pazarlama planını yazmaktır. Pazarlama planı bölümü, işletmenin başarılı olmak için hangi stratejileri uygulayacağını içerir.

Pazarlama planı bölümünde işletme piyasada başarılı olabileceğine dair kanıtlar sunmalıdır. Dolayısıyla piyasa analizi yapılmalıdır ve işletmenin üreteceği ürün ya da hizmete ilişkin piyasanın vereceği tepki ile ilgili öngörülere bu bölümde yer verilmelidir.

Pazarlama planı bölümünde hangi hedef kitleye hitap edileceği, bu kitleye hangi kanallardan ve nasıl ulaşılacağı, ürünün/hizmetin fiyatı, hangi tanıtım ve reklam araçlarının kullanılacağı, ürünün/hizmetin ne zaman ve ne kadar satılacağı gibi bilgiler yer almalıdır.

4. Üretim Planı

Üretim planı bölümü, iş planı hazırlamak için uygulanması gereken bir sonraki adımdır. Üretim planı bölümü; işletmenin nerede kurulacağı, bu yerin neden seçildiği, üretimle ilgili hangi araçlara ihtiyaç duyulduğu, tahmini üretim maliyetleri, tedarikçiler, iş gücü olanakları, ulaşım imkanları gibi konularda bilgi vermelidir.

5. Yönetim Planı

Yönetim planı bölümü, iş planı hazırlamak için uygulanan beşinci aşamadır. Yönetim planı bölümü; işletmenin kim tarafından yönetileceği, ihtiyaç duyulan çalışan sayısı, çalışanların görev tanımları, çalışanların tahmini ücretleri, ihtiyaç duyulan uzman ya da danışmanlar, girişimin yasal statüsü, alınması gereken izinler ve lisanslar, girişimi etkileyebilecek yasal düzenlemeler gibi alanlarda bilgi verir.

6. Araştırma ve Geliştirme (AR-GE) Bölümü

Araştırma ve geliştirme (AR-GE) bölümü, iş planı hazırlama sürecinin altıncı aşamasıdır. Araştırma ve geliştirme (AR-GE) bölümü; tasarım ve geliştirme faaliyetlerinin tanımı, dışarıdan alınabilecek teknik destekler, hangi araştırmaların yapılması gerektiği, AR-GE çalışmalarının maliyeti gibi bilgilere yer vermelidir. Bu bölümde AR-GE’nin bütçesinin finans planının içinde yer alıp almadığına da değinilmelidir.

7. Riskler Bölümü

Riskler bölümü, iş planı hazırlama sürecinin yedinci aşamasıdır. Riskler bölümü, ekonomide yaşanan belirsizlikler, yeni rakipler, beklenenin üstünde gerçekleşen üretim maliyeti, sektörde beklenmeyen gelişmelerin yaşanması gibi potansiyel riskleri içerir.

Riskler bölümünde potansiyel risklere ilişkin hangi önlemlerin alındığı yazılmalıdır. Örneğin alternatif eylem planları, satışların az olması durumunda ne yapılacağı, tedarikçilerle yapılan sözleşmenin uzun dönemli olup olmaması gibi bilgilere yer verilmelidir.

8. Zaman Tablosu Oluşturma

İş planının bir sonraki aşaması zaman tablosunu oluşturmaktır. Zaman tablosu, işletmenin ne kadar süre içerisinde faaliyetlerine başlayacağı, hedeflere ulaşmak için hangi zaman aralıklarının belirlendiği ve çalışmaların her birinin hangi tarihte bitirileceği gibi bilgileri kapsar.

9. Ekler Bölümü

Ekler bölümü ise en sonda yer alan bölümdür. Ekler bölümünde iş planını destekleyen çizim, belge, anlaşma, finansal tablo gibi dosyalara yer verilir. Bu belgelerin dışında iş planının ekler bölümünde birlikte çalışılan hukuki ve teknik danışmanların referans bilgisi de bulunur.

İş Planı Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

İş planı hazırlarken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

İş planı hazırlanırken gereksiz detaylara yer verilmemelidir.
İş planında yer verilen bilgiler net bir şekilde sunulmalıdır.
İş planında analiz sonuçlarına yer verilmelidir.
İşletme, sektörde başarılı olabileceğini istatistiki veriler ile iş planında kanıtlamalıdır.
İş planı kısa ve öz bir şekilde yazılmalıdır.
İş planında mutlaka işletme ve işletme sahibi tanıtılmalıdır.
İş planı kolay anlaşılır olmalı ve düzenli bir görünüme sahip olmalıdır.
İş planı hazırlamak uzun bir süreç olduğu için bir iş planlama uzmanından destek alınabilir.

İş Planı Kim Tarafından Hazırlanır?

İş planı temelde girişimci tarafından hazırlanır ancak iş planı hazırlamak uzun bir süreç olduğu için bir iş planlama uzmanından destek alınabilir.

Aksi halde bu karmaşık süreci yönetmek ve doğru bir şekilde yol almak mümkün olmayacaktır. Hedeflerin kısa sürede ve etkili bir biçimde gerçekleşmesi için uzman desteği almak oldukça önemlidir.

İş Planını Kimler Değerlendirir?

İş planını şu kişiler değerlendirir:

Yatırımcılar
Sermayedarlar
Bankacılar
Potansiyel müşteriler
Üretici kurumlar
Avukatlar
Danışmanlar

Business Plan Nedir?

İş planı, işletmelerin hedeflerini, bu hedeflere ne zaman ve nasıl ulaşacaklarını belirleyen resmi bir belgedir ve "Business Plan" terimiyle İngilizce'de ifade edilir.

İş planı, işletmenin kendini yatırımcılara tanıtması, yeni iş ortaklıkları kurması, hedeflerine ulaşması ve başarılı bir işletme olması için hayati bir rapordur.