İş Hukuku Nedir? Özellikleri ve Kapsamı Nelerdir?

İş hukuku, işçi ve işveren ilişkilerini düzenleyen, çalışma hayatındaki hak ve yükümlülükleri belirleyen bir hukuk dalıdır. Bu alan, işçi hakları, çalışma şartları, ücret politikaları, işçi sendikaları, iş sözleşmeleri ve işten çıkarma süreçleri gibi konuları kapsar.

İş hukuku aynı zamanda işverenlerin sorumluluklarını ve yükümlülüklerini belirleyerek işçi haklarının korunmasını sağlar. Bu hukuki alan, adil ve dengeli bir çalışma ortamı oluşturmayı hedefler ve işçi ile işveren arasındaki olası uyuşmazlıkları hukuki çerçevede çözüme kavuşturur.

İş Hukuku Nedir?

İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki hak ve yükümlülükleri düzenleyen, çalışma hayatını yasal çerçevede şekillendiren bir hukuk dalıdır. İşçilerin haklarını koruma altına alırken işverenlerin yükümlülüklerini belirleyerek dengeli ve adil bir çalışma ortamı oluşturmayı amaçlar.

Bu hukuk dalı; işçi hakları, çalışma koşulları, ücret politikaları, iş sözleşmeleri, iş güvenliği, sendikal haklar ve işten çıkarma süreçleri gibi konuları kapsar. İş hukuku, çalışma hayatındaki olası uyuşmazlıkları önlemeye ve çözmeye yönelik düzenlemeler içeren dinamik bir hukuk alanıdır.

İş Hukukunun Özellikleri Nelerdir?

İş hukukunun özellikleri şunlardır:

• İşçi haklarını koruyucu bir yapıya sahiptir. İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki güç dengesizliğini ortadan kaldırarak işçilerin haklarını güvence altına almayı amaçlar.
• İş hukuku emredici kurallar içerir. Çalışma hayatındaki temel kurallar, işverenin keyfi uygulamalarını önlemek amacıyla yasal çerçevede belirlenmiştir.
• Sosyal adaleti sağlamayı hedefler. İşçilerin haklarını koruyarak adil ve dengeli bir çalışma ortamı oluşturur.
• Kamu hukuku ve özel hukuk unsurlarını bir arada barındırır. Devletin çalışma hayatına müdahale ettiği alanlarla birlikte, işçi ve işveren arasındaki sözleşmeler de bu hukukun kapsamındadır.
• Değişken ve dinamik bir yapıya sahiptir. Çalışma hayatındaki değişikliklere, ekonomik ve toplumsal gelişmelere uyum sağlamak için sürekli güncellenir.
• Toplumsal dengeyi korumaya yönelik düzenlemeler içerir. İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıkları önlemeye ve çözmeye yönelik hükümler içerir.

İş hukuku, çalışma hayatını düzenleyerek hem işçilerin hem de işverenlerin haklarını koruma altına almayı amaçlayan, sürekli gelişen bir hukuk dalıdır.

İş Hukuku Kaça Ayrılır?

İş hukuku iki ana bölüme ayrılır:

1. Bireysel İş Hukuku: İşçi ile işveren arasındaki bireysel ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. İş sözleşmeleri, çalışma saatleri, ücretler, işçi hakları, iş güvenliği, işten çıkarma ve tazminat gibi konuları kapsar.

2. Toplu İş Hukuku: İşçi sendikaları, işveren sendikaları ve toplu iş sözleşmeleri ile ilgili düzenlemeleri içerir. Sendikal haklar, grev ve lokavt gibi konular bu kapsamda ele alınır.

Bu iki temel ayrım, iş hukukunun hem bireysel hem de toplu düzeyde işçi ve işveren ilişkilerini düzenleyerek adil ve dengeli bir çalışma ortamı oluşturmasını sağlar.

İş Hukukunun Hukuk Sistemindeki Yeri Nasıldır?

İşçi ve işveren arasındaki hukuki ilişkinin temel kaynağı iş sözleşmesi olup taraflar bu sözleşme çerçevesinde belirli hükümlerde anlaşabilir. Bu durum iş hukukunun özel hukukun bir dalı olarak değerlendirilmesine neden olur. Ancak iş hukukunda devlet müdahalesi oldukça fazladır ve işçi haklarının korunması amacıyla birçok emredici hukuk kuralı bulunmaktadır.

Bu kurallar, işçi ve kamu yararını gözeterek sözleşme özgürlüğünü sınırlandırır ve ihlal edilmesi halinde cezai yaptırımlar uygulanır. Devletin bu denli müdahil olması, iş hukukunun tamamen özel hukuk kapsamında değerlendirilememesine neden olur. Bu sebeple iş hukuku, ne tamamen özel hukuk ne de tamamen kamu hukuku içinde yer alır, karma hukuk olarak kabul edilir.

İş Hukuku Kimleri Kapsar?

İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen bir hukuk dalı olup, belirli koşullara sahip tüm çalışanları ve işverenleri kapsar. İş Kanunu'na göre iş hukuku kapsamında yer alan kişiler şunlardır:

• İşçiler: Bir iş sözleşmesine bağlı olarak ücret karşılığında çalışan tüm bireyler iş hukuku kapsamına girer.
• İşverenler: İşçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler iş hukukunun kapsamındadır.
• Alt işverenler (taşeronlar): Bir işverene bağlı olarak, işin belirli bir kısmını yürüten ve işçi çalıştıran kişiler de iş hukuku çerçevesinde değerlendirilir.
• Çırak ve stajyerler: Belirli haklarla sınırlı olmak kaydıyla, iş yerinde mesleki eğitim gören çıraklar ve stajyerler de iş hukukunun bazı hükümlerine tabidir.
• Sendikalar ve meslek örgütleri: İşçi ve işveren sendikaları, toplu iş hukuku kapsamında iş hukuku düzenlemelerine dahildir.

İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri adil ve dengeli bir çerçevede düzenleyerek tarafların haklarını ve yükümlülüklerini belirlemeyi amaçlar.