Hiperaktivite Nedir?

Bireyin bulunduğu yaşa göre beklenen düzeyden hareketli olması hiperaktivite olarak nitelendirilir. Hiperaktivite tek başına bir sendrom değildir ancak dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun ana belirtilerinden biridir.

Hiperaktivite Ne Demek?

Çocukluk döneminde ortaya çıkan hiperaktivite, bireyin akranlarına göre daha fazla fiziksel hareket içeren davranışlar sergilemesidir. Ailelerin sıklıkla “aşırı hareketli” biçiminde nitelendirdiği bu çocuklar anlık ve aşırı davranışlarda bulunabilirler. Hiperaktiviteye sahip çocuklar dikkat eksikliği ve dürtüsellik belirtileri de gösterirler. Çocuğun davranışlarındaki aşırılık ve dürtüsellik kazalara, yaralanmalara neden olabilir. Diğer yandan dikkat süreleri de kısa olan bu çocuklar bir işi veya görevi uzun süre devam ettirmede zorlanırlar. 

Hiperaktivite Çeşitleri Nelerdir?

Hiperaktivite tek başına bir psikopatoloji olarak tanımlanmaz. Hiperaktivite, dikkat eksikliği ve dürtüsellik belirtileriyle birlikte görülür. Bu nedenle aşırı hareketli olan çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğundan bahsedilebilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üç alt türden meydana gelir. Bu alt türler dikkat eksikliğinin yoğun olduğu tür, hiperaktivite belirtilerinin baskın olduğu tür ve iki belirtinin de kombine olarak görüldüğü tür biçiminde sıralanabilir.

Hiperaktivitenin Özellikleri Nelerdir?

Hiperaktivitenin özellikleri şunlardır:

• Hiperaktivite çocukluk döneminde ortaya çıkar. 
• Hiperaktif çocuklar oynadıkları oyunu sürdürmede zorlanırlar. 
• Hiperaktif kişiler akranlarına göre daha hareketlidir.
• Hiperaktif kişiler sonuçlarını düşünmediği davranışlarda bulunabilirler.
• Düşünmeden yapılan davranışlar nedeniyle bedensel yaralanmalar sık görülür.
• Hiperaktif çocuklar akranları tarafından dışlanabilir. 
• Hiperaktivite belirtileri ergenlik ve yetişkinlikte azalır.
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite genetik olarak ortaya çıkan gelişimsel bozukluktur.

Hiperaktivitenin Nedenleri Nelerdir?

Hiperaktivitenin nedenleri şunlardır:

• Genetik faktörler
• Doğum sırasında yapılan müdahaleler
• Nörotransmitter salınımında dengesizlik

Çocuklarda Hiperaktivite Nedenleri Nelerdir?

Çocuklarda hiperaktivite nedenleri şunlardır:

• Hipertiroidizm 
• Beyin bozuklukları 
• Sinir sistemi bozuklukları 
• Psikolojik sorunlar 

Hiperaktivitenin Belirtileri Nedir?

Hiperaktivitenin belirtileri şunlardan oluşur:

• Dikkati toplamada ve sürdürmede zorluk
• Bilişsel süreçlerin yoğun kullanıldığı görevlerden kaçınma
• Konuşkanlık
• Sosyal ilişkilerde problemler ve yalnızlık

Hiperaktivitenin Fiziksel Belirtileri Nelerdir?

Hiperaktivitenin fiziksel belirtileri şunlardır:

• Sabit durarak bir iş yapmada güçlük
• Sabit durmaya karşın kollarda, ellerde ve ayaklarda hareketlilik
• Dürtüsel davranışlar nedeniyle bedende yaralanmalar ve morluklar
• Duvara tırmanma

Hiperaktivite Tanısı Nasıl Konur?

Çocuğun akranlarına göre davranışlarındaki farklılığın ailesi veya öğretmenleri tarafından fark edilmesi sonucu ruh sağlığı uzmanına yapılan başvuru, hiperaktivitenin tanı sürecinin ilk aşamasıdır. Çocuğun okul, aile ve sosyal ortamındaki davranışlarını gözlem ve görüşme yöntemi ile değerlendiren ruh sağlığı uzmanları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu teşhisinde kullanılan psikolojik testlere başvurabilirler. Hiperaktivitenin teşhis edilmesi kolaydır ancak psikolojik testlerin uygulanması ve değerlendirilmesi süreci uzatabilir. Değerlendirme sonucunda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu teşhisi alan çocuklar için devlet tarafından özel eğitim ve rehabilitasyon desteği sağlanır. Devlet tarafından sağlanan bu destek, tanı alan çocukların eğitim süreçlerinde ortaya çıkabilecek açığın kapatılmasında önemli rol oynar.

Hiperaktivitenin Zararları Nedir?

Hiperaktivitenin zararları şunlardır:

• Kırık, çıkık gibi bedensel yaralanmalar
• Sosyal ilişkilerde uyum problemleri
• Depresyon ve yalnızlık
• Eğitim sürecinde olumsuzluklar
• Madde bağımlılığı

Hiperaktivite Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hiperaktivite tedavisinde yaygın olarak farmakoloji tedavileri, psikoterapi yaklaşımları ve özel eğitim birlikte kullanılır. Tanı sürecinden sonra başlayan ilaç kullanımı ile bireyin zihinsel süreçleri düzenlenerek belirtilerin hafifletilmesi amaçlanır. Kişiye ve ailesine yönelik olarak uygulanan psikoterapi yöntemleri, bireyin davranışlarının düzenlenmesinde ve sosyal etkileşimde ortaya çıkabilecek süreçlerin önlenmesinde kullanılır. Diğer yandan özel eğitim ve rehabilitasyon desteğiyle ise kişinin eğitim yaşamını destekleyerek sağlıklı gelişim düzeyinin korunması sağlanır.

Hiperaktivite Bozukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hiperaktivite bozukluğunun uzun dönemli sonuçları arasında sosyal uyum sorunu, yalnızlık, depresyon, iş ve okul performansında düşüklük görülür. Hiperaktivite bozukluğu bireyin davranışlarında aşırılığa neden olur. Hiperaktivite belirtilerinin şiddeti yaşla beraber azalma gösterir ancak tedavi uygulanmayan bireylerin sosyal gelişimleri akranlarına göre geride kalabilir.

Hiperaktivite için Hangi Doktora Gidilmelidir?

Hiperaktivite belirtileri gösteren kişilerin tedavisi için ruh sağlığı uzmanlarına başvurulmalıdır. Tanı ve tedavi sürecinde rol alan ruh sağlığı uzmanları, rehabilitasyon desteği için gerekli yönlendirmeleri sağlar. 

Hiperaktivitede Psikoterapi Uygulanır mı?

Psikoterapi yaklaşımları, hiperaktivitenin tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemler arasında yer alır. Bireyin dikkat ve algı gibi zihinsel süreçlerine odaklanan psikoterapi yaklaşımları, sağlıklı gelişim sürecini korumayı hedefler. Psikoterapiler, davranış düzenleme yöntemleri ile  hiperaktivite belirtilerinin azaltılmasında ve bireyin sosyal uyum becerilerinin arttırılmasında kullanılır. Ayrıca aileye yönelik verilen psikoeğitimler ile iletişim sorunlarının önüne geçilebilir.

Hiperaktivite Nelere Yol Açar?

Hiperaktivite şunlara yol açmaktadır:

• Duygudurumu bozuklukları
• Kaygı ve stres
• Yalnızlık
• Öz güven kaybı
• Sosyal iletişim problemleri
• Okul ve iş yaşamında başarısızlık
• Yaralanmalar
• Madde kullanımı

Hiperaktivite Olan Kişilere Nasıl Davranılmalıdır?

Hiperaktiviteye sahip kişiler, davranışları nedeniyle toplum tarafından genelde başkaları tarafından anormal olarak değerlendirilirler. Bu değerlendirmeler bireyin çocukluk döneminde gelişen benliğini ve şemalarını olumsuz etkiler. Ebeveyn denetimi olmayan ailelerde çocuğun davranışlarını düzenlemeye yönelik eğitim verilmemesi, hiperaktivitenin birey üzerindeki olumsuz etkilerini arttıracaktır. Bu nedenle hiperaktif çocukların sosyal becerileri, temel eğitimleri ve okul süreci takip edilmelidir. Hiperaktif çocukların hareketliliği ve dürtüsellik özellikleri evde veya okulda konulan kurallara uyum göstermeyi zorlaştırır. Hiperaktif çocuklara baskı yapılmamalı, şiddet içeren davranışlardan uzak durulmalıdır. Çocuğun sosyal yaşamında görülen sorunlara uzmanlar tarafından kullanılan davranış eğitimleri ile yaklaşılmalıdır.