Hibrit Eğitim Nedir?

Hibrit eğitim, birden çok eğitim sisteminin bir araya geldiği bir eğitim modelidir. Örgün eğitim ve online eğitim sistemini bir araya getiren hibrit eğitim modeli, ileride çok daha yaygın ve gelişmiş bir hali ile eğitim sisteminin içinde yerini alacak. 

Online eğitim ve örgün eğitim sistemlerinin yanı sıra hibrit eğitim modeli içinde; oyunlaştırma, interaktif gibi eğitimi daha kalıcı hale getiren ögeler de ilerleyen zamanlarda yer alacak.

Hibrit Eğitim Ne Demek?

Hibrit eğitim, örgün eğitim ile online eğitim sisteminin bir arada kullanıldığı bir eğitim modelidir. Hibrit eğitim sisteminde oyunlaştırma tekniği, interaktif eğitim gibi ögelerden yararlanılır.

Hibrit eğitimde derslerin bir kısmı yüz yüze eğitim ile yapılırken bir kısmı çevrim içi ortamda yani online olarak yapılır. Yüz yüze eğitim, örgün eğitim modeli ile yürütülürken online eğitim öğrencilerin ve öğretmenin video konferans yoluyla ders işlemesi şeklinde ifade edilebilir.

Hibrit Eğitim Modeli Nedir?

Hibrit eğitim modeli, online eğitim ve örgün eğitimin bir arada uygulandığı bir eğitim modelidir. Hibrit eğitim modeli, öğrencilerin bilgileri daha kalıcı şekilde öğrenmesini sağlayacak bir eğitim modeli olmasının yanı sıra gün geçtikçe de gelişen araç ve içerikleri ile daha ilgi çekici bir hale geldi. 

Henüz geleneksel eğitim modelinin önüne geçemese de hibrit eğitim modeli; LMS yazılımı sayesinde öğrencilerin bilgileri daha kalıcı öğrenmesini sağlıyor. Oyunlaştırma ve interaktif eğitimler henüz hibrit eğitim modeli içinde kullanılmasa da ilerleyen zamanlarda birçok eğitim kurumu, LMS yazılımlarını kendi kurumlarında kullanmaya başlayacak.

Hibrit Eğitim Nasıl Oluyor?

Hibrit eğitim üç şekilde gerçekleşiyor: yüz yüze (örgün), online ve seyreltilmiş eğitim şeklinde. Günümüzde üç eğitim modelini içinde barındıran hibrit eğitim, LMS yazılımları ile interaktif, gamefiction gibi, bilgileri kalıcı şekilde öğrenmeyi sağlayan ögeleri de içinde barındırmaktadır ve bu alanda yapılan çalışmalar devam etmektedir.

Hibrit Eğitim Modeli Nasıl İşler?

Hibrit eğitim modeli şu şekilde işler:

• Yüz yüze (örgün) eğitim
• Online (çevrim içi) eğitim
• Seyreltilmiş eğitim

Yüz Yüze (Örgün) Eğitim

Yüz yüze diğer adıyla örgün eğitim, öğretmen ve eğitmenler tarafından öğrencilere verilen sistemli bir eğitim şeklidir. 

Okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise ve üniversite gibi eğitim seviyelerinde yapılan sistematik eğitim modeline yüz yüze yani örgün eğitim denir.

Online (Çevrim İçi) Eğitim

Online eğitim, eğitmen ve öğrencilerin fiziki bir ortamda (okul, sınıf vb.) bulunmadığı, ders içeriklerinin online platformlar ya da sistemler üzerinden paylaşıldığı bir öğretim şeklidir.

Seyreltilmiş Eğitim

Seyreltilmiş eğitim, az sayıda öğrencinin haftanın belirli günlerinde fiziki ortamda ders aldıkları kalan ders saatlerini de online eğitim platformları üzerinden devam ettikleri bir eğitim sistemidir. 

Bu yönüyle hibrit eğitim modeline benzeyen seyreltilmiş eğitim, ancak geçici süreyle, olağanüstü hal durumlarında uygulanıyor. Seyreltilmiş eğitimi, hibrit eğitim modelinden ayıran en önemli fark ise sınıfta öğrencilerin yarısı online eğitim alırken diğer yarısı da fiziki bir ortamda örgün eğitime devam ediyor. Böylelikle öğrenci sayısı az, eğitim masrafları düşük, bulaşıcı hastalık durumlarında risk en aza indirilmiş oluyor.

Hibrit Eğitim Modelinde Hangi Araçlara İhtiyaç Duyulur?

Hibrit eğitim modelinde şunlara ihtiyaç duyulur:

1. LMS (öğrenme yönetim sistemi)
2. Canlı dersler
3. Etkileşim ortamı
4. Eğitim dokümanlarını paylaşma ortamı
5. Video düzenleme araçları

1. LMS (Öğrenme Yönetim Sistemi)

Hibrit eğitim modeli, online dersleri içeren bir sistem olduğu için derslerin yürütülmesini sağlayacak bir yazılıma ihtiyaç duyulur. LMS, herhangi bir konuda eğitim verirken kullanılan panel sistemine verilen isimdir. LMS’in açılımı learning management system şeklindedir ve öğrenme yönetim sistemi anlamına gelir. 

LMS sayesinde öğrenciler ders içeriklerine ulaşıp sınavlara girebilirler. Ayrıca LMS sayesinde öğrencilerin dersleri ne kadar takip ettiği, hangi ders videosunu ne kadar süre boyunca izlediği gibi verilere de ulaşılabilir.

2. Canlı Dersler

Hibrit eğitim modelinde dersler sadece online olarak yapılmaz yani dersler önceden çekilmiş videolardan oluşmaz. Hibrit eğitim sisteminde canlı dersler ile öğrenme ortamı daha etkin hale getirilmelidir. Dolayısıyla öğrencilerin canlı ders alabileceği platformlar kullanılmalı ya da bu tip uygulamalar LMS sistemine dahil edilmelidir. Böylece daha etkileşimli bir öğrenme ortamı oluşur ve öğrenciler konuyu daha iyi bir şekilde kavrar.

3. Etkileşim Ortamı

Hibrit eğitim, birçok kişi tarafından öğrencilerin online eğitim sisteminde sosyalleşememesi ve anlamadığı konuları tam olarak öğrenememesi nedeniyle olumsuz eleştiri alan bir modeldir. Ancak bu sorun kısmen de olsa çözülebilir.

Örneğin öğrencilerin derslerle ilgili online ortamda tartışabileceği gruplar kurulabilir, öğrenciler ders videolarına yorum yazarak ya da canlı derslerde sohbet kısmından soru sorarak öğrenme sürecini daha etkileşimli bir şekilde geçirebilir.

4. Eğitim Dokümanlarını Paylaşma Ortamı

Hibrit eğitim modelinde ihtiyaç duyulan araçlardan biri de dokümanları paylaşmak için kullanılacak bir sistemdir. Hibrit eğitimin bir kısmında dersler online yapıldığı için eğitimde kullanılan slayt, görsel, video gibi materyallerin panel sisteminde de görüntülenmesi gerekir. Böylece öğrenciler eğitim materyallerine istedikleri zaman erişerek daha etkin bir öğrenme sürecinden geçer.

5. Video Düzenleme Araçları

Hibrit eğitim sisteminin en önemli araçlarından biri de video düzenleme programlarıdır. Hibrit eğitim modelinde bazı dersler önceden çekilip öğrenci paneline eklenen videolar üzerinden yürütülür. Bu videolar çekildikten sonra öğrencilerin izleyebileceği seviyeye getirilmelidir. Bunun için video düzenleme araçları kullanılmalıdır. Hibrit eğitimde kullanılan video düzenleme programları arasında Adobe Premiere, Camtasia gibi araçlar gösterilebilir.

Hibrit Eğitim Modelinin Yararları Nelerdir?

Hibrit eğitim modelinin yararları şunlardır:

1. Çeşitli öğrenme biçimleri sunar.
2. Esneklik sağlar.
3. Erişim oldukça büyüktür.
4. Eğitim maliyeti düşüktür.
5. Çevreye duyarlı bir eğitim modelidir.

1. Çeşitli Öğrenme Biçimleri

Hibrit eğitim modeli günümüzde örgün eğitim ve online eğitim şeklinde ilerliyor. Ancak ilerleyen zamanlarda LMS yazılımları ve farklı öğretme metotları ile hibrit eğitim oldukça çeşitlenecek. Hibrit eğitim modelinin faydaları arasında en önemlisi belkide öğrenme çeşitliliği. Geleneksel eğitim sisteminde öğretme ve öğrenim yöntemleri sınırlı fakat hibrit eğitim modelinde teknolojik araçlar ile yüzlerce farklı öğretim ve öğrenim yöntemi kullanmak mümkün. Şu an birçok online eğitim platformunun kullandığı oyunlaştırma ve interaktif eğitim videoları bu çeşitlilikten yalnızca ikisi.

2. Esneklik

Henüz ülkemizde yaygın olmasa da hibrit eğitim modeli, uygulandığı çoğu ülkede zaman ve mekan kısıtlamasını ortadan kaldıran bir online eğitim sistemini içinde barındırır. Öğretim sürecinde ders içerikleri tekrar erişime açıktır ve öğrenciler diledikleri her an bu eğitim içeriklerine erişim sağlayabilir. Aynı zamanda fiziki bir ortam zorunluluğu olmadığı için öğrenciler istedikleri yerden derslere katılım gösterebilirler.

3. Erişim Büyüklüğü

Hibrit eğitim modeli, online eğitim sistemini de içinde barındırdığı için oldukça büyük bir erişim ağını da beraberinde getirir. Ortalama 30 ile 40 kişilik öğrenciden oluşan sınıflar, LMS yazılım kullanan eğitim kurumlarında bu sayıdan çok daha büyük bir erişim oranı oluşturur. Aynı ders içeriklerine ulaşmak isteyen yüzlerce öğrenci, aynı anda aynı yerden derse katılım sağlayabilir, ders içeriklerine ulaşabilir ve daha kaliteli bir şekilde öğrenim görebilirler.

4. Düşük Eğitim Maliyeti

Üç farklı öğretim seçeneğini bünyesinde barındıran hibrit eğitim, bu öğrenme çeşitliliği ile oldukça düşük bir eğitim maliyeti sunar. Okula gitmek zorunda olmayan öğrenciler; ulaşım, üniforma, yemek vb. harcamaları düzenli şekilde yapmaz. Aynı şekilde eğitim materyallerini çevrim içi ortamda ulaşma imkanı bulan öğrenciler, ders işleyecekleri materyallere de ücret ödemek zorunda olmaz.

5. Çevreye Duyarlılık

Hibrit eğitim modelinde çevrim içi eğitime de yer verildiği için fiziki ders materyalleri kullanım oranı da bir hayli düşüktür. Öğrenciler ders içerikleri ve ders materyallerine online bir şekilde erişebildiği için kitap, defter kullanımı azalır ve kağıt kullanımının önüne geçilir. Böylelikle çevreye verilen zarar en aza iner.

Türkiye’de Hibrit Eğitim Modeli ve Tarihi

Türkiye’de hibrit eğitim modeline geçiş, ilk olarak uzaktan eğitim modelinin ortaya çıkması ile başlamıştır. Uzaktan eğitim ilk defa 1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsünde denenmiştir. Bu eğitim denemesinin amacı ise banka çalışanlarının mesleki gelişimlerini sağlamaları için yapılmıştır. Gerçekleştirilen ilk uzaktan eğitim denemesinde, o yılların en popüler iletişim aracı olan mektuplar kullanılmış, banka çalışanlarına ders içerik ve materyalleri mektuplar aracılığıyla ulaştırılmıştır.

Uzaktan eğitim sisteminin ilk defa denenmesinden iki sene sonra Milli Eğitim Bakanlığına bağlı “Mektupla Öğrenim Merkezi” kurulmuş ve hibrit eğitim modelinin temeli atılmıştır. 1958 yılında hayata geçirilen Mektupla Öğrenim Merkezi ile öğrenime katılamayan kişilerin, eğitim süreçlerini uzaktan eğitim ile tamamlamaları sağlanmıştır. Mektuplar aracılığıyla gerçekleştirilen uzaktan eğitim çalışmaları yıllar içinde ilerlemiş ve eğitime fiziki olarak ulaşamayan bireyler bu şekilde eğitim süreçlerini tamamlamıştır. 

Mektupla Öğrenim Merkeziyle birlikte hibrit eğitim modeli 1958 yılında Türkiye’de kullanılmaya başlanmıştır.

1981 yılında Türkiye’de ilk kez Anadolu Üniversitesi, TRT ile iş ortaklığı gerçekleştirerek dersleri, televizyon yayınları yoluyla vermeye başlamıştır. Böylelikle hibrit eğitime doğru evrilen süreçte devrim niteliğinde bir adım atılmıştır. 1990 senesinde televizyon ile eğitim yayını veren bir diğer üniversite Fırat Üniversitesi olmuştur. Fırat Üniversitesi de televizyon yayınları yoluyla uzaktan eğitim sistemini bünyesinde gerçekleştirmiş ve başarı sağlamıştır. 

Hibrit eğitim modeli gün geçtikçe gelişimiş sonraki aşamalarda “video konferans” ismi verilen bir metot, uzaktan eğitim sisteminde kullanılmaya başlanmıştır. 2008 yılına gelene kadar birçok üniversite, çoklu video konferans gerçekleştirerek uzaktan eğitime, öğretim süreçlerinde yer vermiştir. Böylelikle 2010 yılına gelindiğinde hibrit eğitim modeli, üniversite seviyesindeki kurumlarda düzenli bir şekilde işlemeye başlamıştır.

Hibrit Eğitim Veren Üniversiteler Hangileridir?

Selçuk Üniversitesi başta olmak üzere günümüzde birçok üniversite hibrit eğitim vermektedir, hibrit eğitim veren üniversiteler aşağı listelenmiştir.

• Abdullah Gül Üniversitesi 
• Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi
• Afyon Kocatepe Üniversitesi
• Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi
• Adıyaman Üniversitesi
• Ağrı İbrahim Çeçen Üniversites
• Akdeniz Üniversitesi
• Aksaray Üniversitesi
• Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi 
• Amasya Üniversitesi
• Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi 
• Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 
• Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi 
• Anadolu Üniversitesi 
• Ankara Hacı Bayramı Veli Üniversitesi 
• Ankara Üniversitesi 
• Ardahan Üniversitesi
• Artvin Çoruh Üniversitesi
• Atatürk Üniversitesi
• Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
• Bahçeşehir Üniversitesi
• Balıkesir Üniversitesi
• Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi
• Bartın Üniversitesi
• Batman Üniversitesi 
• Bayburt Üniversitesi
• Beykent Üniversitesi
• Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
• Bingöl Üniversitesi 
• Bitlis Eren Üniversitesi
• Boğaziçi Üniversitesi
• Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
• Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
• Bursa Teknik Üniversitesi
• Bursa Uludağ Üniversitesi
• Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi 
• Çankırı Karatekin Üniversitesi
• Çukurova Üniversitesi 
• Dicle Üniversitesi
• Dokuz Eylül Üniversitesi
• Düzce Üniversitesi
• Ege Üniversitesi
• Erciyes Üniversitesi
• Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi 
• Erzurum Teknik Üniversitesi 
• Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
• Eskişehir Teknik Üniversitesi
• Fırat Üniversitesi
• Galatasaray Üniversitesi
• Gazi Üniversitesi 
• Gaziantep Üniversitesi 
• Gaziantep İslam Bilimleri ve Teknolojileri Üniversitesi
• Gebze Teknik Üniversitesi
• Giresun Üniversitesi
• Gümüşhane Üniversitesi
• Hacettepe Üniversitesi
• Hakkari Üniversitesi
• Harran Üniversitesi
• Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
• Hitit Üniversitesi
• Iğdır Üniversitesi
• Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
• İnönü Üniversitesi 
• İskenderun Teknik Üniversitesi
• İstanbul Bilgi Üniversitesi
• İstanbul Medeniyet Üniversitesi
• İstanbul Rumeli Üniversitesi
• İstanbul Teknik Üniversitesi
• İstanbul Üniversitesi
• İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa 
• İzmir Bakırçay Üniversitesi
• İzmir Demokrasi Üniversitesi
• İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
• İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
• Kafkas Üniversitesi
• Kahramanmaraş İstiklal Üniversitesi
• Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
• Karabük Üniversitesi
• Karadeniz Teknik Üniversitesi 
• Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi
• Kastamonu Üniversitesi
• Kayseri Üniversitesi 
• Kırıkkale Üniversitesi
• Kırklareli Üniversitesi
• Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi 
• Kilis 7 Aralık Üniversitesi 
• Kocaeli Üniversitesi
• Koç Üniversitesi
• Konya Teknik Üniversitesi
• Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi
• Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
• Malatya Turgut Özal Üniversitesi
• Manisa Celal Bayar Üniversitesi
• Mardin Artuklu Üniversitesi 
• Marmara Üniversitesi
• Mersin Üniversitesi
• Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
• Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
• Munzur Üniversitesi
• Muş Alparslan Üniversitesi
• Necmettin Erbakan Üniversitesi
• Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
• Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi 
• Ordu Üniversitesi 
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi 
• Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
• Pamukkale Üniversitesi
• Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi 
• Sağlık Bilimleri Üniversitesi
• Sakarya Üniversitesi
• Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
• Samsun Üniversitesi
• Selçuk Üniversitesi
• Siirt Üniversitesi
• Sinop Üniversitesi 
• Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
• Süleyman Demirel Üniversitesi
• Şırnak Üniversitesi
• Tarsus Üniversitesi
• Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi 
• Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi 
• Trabzon Üniversitesi
• Trakya Üniversitesi 
• Türk-Alman Üniversitesi
• Uşak Üniversitesi 
• Üsküdar Üniversitesi
• Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
• Yalova Üniversitesi
• Yeditepe Üniversitesi
• Yıldız Teknik Üniversitesi 
• Yozgat Bozok Üniversitesi
• Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

Hibrit eğitim uygulayan üniversiteler genellikle koronavirüs pandemisi nedeniyle online ve yüz yüze eğitim sistemini bir arada uygulamaya başlamıştır. Bazı üniversiteler 2022 yılında bu uygulamayı durdurmuş ve tamamen yüz yüze eğitime geçmiştir. Hibrit eğitim veren üniversiteler hakkında güncel bilgi almak için ilgili üniversite ile iletişime geçebilirsiniz.