Psikoloji Yazıları

Dikkat ve Algı Testleri Nelerdir?

Serap Ilgın

İçerik Editörü

17 Ağustos 2022

Dikkat ve algı testleri, hem çocukların hem de yetişkinlerin odaklanma ve algılama kapasitelerini ölçmek için uygulanan psikolojik testlerdir.

Dikkat ve algı testleri, bilimsel araştırmalar sonucunda oluşturulur ve geçerlilik ile güvenirlik çalışmaları yapıldıktan sonra kullanıma sunulur. Dikkat ve algı testleri, bu alanda yetkin bir psikolog ya da psikolojik danışman tarafından uygulanır. Gelin, dikkat ve algı testlerinin neler olduğunu birlikte keşfedelim.

Dikkat ve algı testleri şu şekilde sıralanabilir:

Frostig Görsel Algı Testi
Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi
Benton Görsel Bellek Testi
MOXO Dikkat Testi
Burdon Dikkat Testi
D2 Dikkat Testi
Frankfurter Dikkat Testi

1. Frostig Görsel Algı Testi

Dikkat ve algı testleri arasında en çok kullanılanlardan biri olan Frostig Görsel Algı Testi, 4-8 yaş arasında bulunan çocukların ilköğretime hazır olup olmadığını ve görsel algı düzeylerini belirlemek için uygulanan bir testtir.

Frostig Görsel Algı Testi, çocuğun görsel uyaranları tanıyıp ayırt etme ve bu uyaranları deneyimlerinden hareketle yorumlayabilme kapasitesini ölçer. Frostig Görsel Algı Testi ile şekil sabitliği, uzay ilişkileri, mekan-konum algısı, şekil-zemin ayrımı, el-göz koordinasyonu gibi alanlarda çocuğun hangi seviyede olduğu belirlenir.

Görsel algılama sorunu yaşayan çocuklar öğrenme nesnelerini ve bu nesnelerin mekansal ilişkilerini algılamada güçlük çeker. Bu problemin saptanmasında Frostig Görsel Algı Testi kullanılır. Frostig Görsel Algı Testi bir kalem-kağıt testidir ve çocuğun performansını ölçer.

Frostig Görsel Algı Testi Nasıl Uygulanır?

Frostig Görsel Algı Testi şu şekilde uygulanır:

Frostig Görsel Algı Testi materyalleri, siyah kurşun kalem ve farklı renkteki kalemler hazırlanır.
Çocuğa test kitapçığında yer alan testler sırayla uygulanır.
Çocuğun şekilleri bulması, şekillerin üzerinden geçerek çizmesi, farklı ve aynı şekilleri bulması ve gösterilen şekli çizmesi istenir.
Her bir test uygulanırken çocuğa sabit bir yönerge verilir.
Frostig Görsel Algı Testi uygulanırken çocuğa silgi verilmez.
Frostig Görsel Algı Testi bireysel ya da grup ile yapılabilir.
Testin uygulandığı çocuğun 4-8 yaş arasında olmasına dikkat edilmelidir.
Toplamda 5 adet test uygulandıktan sonra puanlama ve raporlama yapılır.

2. Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi

Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi, dikkat ve algı testleri arasında psikologların sıklıkla tercih ettiği testlerden biridir. Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi, beyinde fonksiyonel bir problem olup olmadığını görmek, organik beyin hasarlarını tespit etmek, görsel motor fonksiyonlarına ilişkin saptamalar yapmak için kullanılan bir testtir.

Psikolojik testlerin dikkat ve algı testleri kategorisinde bulunan Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi, 5 yaş 6 ay ve 10 yaş 11 ay arasında bulunan çocuklara uygulanır ancak yetişkinler için de kullanılabilir. Özellikle öğrenme güçlüğü belirtisi gösteren çocukların problemini tanılamak için Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi kullanılır. Ayrıca 5-11 yaş aralığındaki çocuklar için zeka testi olarak da kullanılabilir.

Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi Nasıl Uygulanır?

Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi şu şekilde uygulanır:

Testi uygulamadan önce 9 kart, 1 kalem, silgi ve 2 boş kağıt hazırlanır.
Önce A kartı çocuğa gösterilir ve karttaki şekli çizmesi istenir.
Daha sonra diğer kartlar art arda gösterilir ve çocuğun çizmesi istenir.
Çizim sırasında silgi kullanılabilir ancak çocuğun silgiyi fazla kullanması teşvik edilmemelidir.
Çizim sırasında çocuk gözlemlenir ve değerlendirmede bu gözlemler kullanılır.
Bender Gestalt Görsel Motor Algılama Testi’ni uygulamak için belli bir süre sınırı bulunmaz.
Test, yaklaşık 15-20 dakika içerisinde yapılır.
Değerlendirme ve raporlama aşamasına geçilir.

3. Benton Görsel Bellek Testi

Benton Görsel Bellek Testi; 8 yaş ve üzeri kişilerin görsel dikkatini ve hafızasını ölçmek için kullanılan bir psikolojik testtir. Benton Görsel Bellek Testi grup ya da bireysel olarak uygulanabilir. Benton Görsel Bellek Testi’nin A, B, C, D, E, F ve G olmak üzere toplam yedi adet formu vardır. Ülkemizde daha çok F ve G formu kullanılmaktadır.

Benton Görsel Bellek Testi, sadece çocuklara değil yetişkinlere de uygulanır. Örneğin işe alım sürecinde olan kişilerin bellek düzeyini ölçmek için kullanılabilir. Benton Görsel Bellek Testi, bir kağıt-kalem ve performans testi olup ortalama 5 dakika içerisinde uygulanır. Benton Görsel Bellek Testi kesin sonuç vermez, diğer testlerden elde edilen sonuçları desteklemek için kullanılır.

Benton Görsel Bellek Testi Nasıl Uygulanır?

Benton Görsel Bellek Testi şu adımlar yerine getirilerek uygulanır:

Benton Görsel Bellek Testi’nde yer alan 15 adet kart hazırlanır.
Kişiye yönerge verilir, testin nasıl uygulandığı kısaca anlatılır.
Yönerge herkese sabit bir şekilde verilmelidir.
Kişiden gösterilen karta 10 saniye bakması istenir.
Ardından gösterilen ikinci kartta yer alan dört adet şekil arasından az önce baktığı şekli bulması istenir.
Bu işlem 15 kart için uygulanır.
Her bir doğru yanıt 1 puan olarak kabul edilir.
Kişinin verdiği yanıtlar toplanır ve aldığı puan hesaplanarak değerlendirme yapılır.

4. MOXO Dikkat Testi

MOXO Dikkat Testi, diğer dikkat ve algı testlerinden farklı olarak bilgisayar üzerinden online bir şekilde uygulanır. MOXO Dikkat Testi, diğer adıyla MOXO Sürekli Performans Testi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile dürtüselliği ölçmede kullanılan bir psikolojik testtir. MOXO Dikkat Testi, 6-12 yaş arasındaki çocuklara ya da 13-65 yaş arasındaki yetişkinlere uygulanır.

MOXO Sürekli Performans Testi, kişinin performansını dikkat, dürtüsellik, zamanlama ve hiperaktivite olmak üzere dört kategoride değerlendirir.

MOXO Dikkat Testi Nasıl Uygulanır?

MOXO Dikkat Testi şu aşamalar ile uygulanır:

MOXO Dikkat Testi online uygulanır bu yüzden aktif internet bağlantısına ve bilgisayara ihtiyaç duyulur.
Testin uygulanacağı kişi hazır olduktan sonra ekranda bir hedef uyaran çıkar.
Kişinin ekrandan akan diğer 5 görsel arasından bu hedef uyaranı bulması istenir.
Hedef uyaran görüldüğünde klavyedeki “boşluk” (space) tuşuna basmak gerekir.
MOXO Dikkat Testi’nde dikkati ölçmek için ses ve hareket eden uyaranlar gibi çeldiriciler de kullanılır.
Bu şekilde toplam 8 bölüm uygulanır ve 33 adet hedef uyaran, 20 adet hedef olmayan uyaran sunulur.
Test bitirildiğinde bilgisayar tarafından sonuçlar otomatik hesaplanıp ekrana yansır.

5. Burdon Dikkat Testi

Burdon Dikkat Testi, 10-20 yaş aralığındaki kişilerin dikkat düzeyini ölçmek için uygulanan bir psikolojik testtir. Özellikle okullarda dikkat eksikliği yaşadığı düşünülen öğrencilere tanı koymak için Burdon Dikkat Testi’nden yararlanılır.

Burdon Dikkat Testi’nde belli bir puanlama yoktur. Kişinin yaptığı hatalara göre değerlendirme yapılır. Örneğin kişi test materyalinin ilk satırlarında daha az hata yapıp sonlara doğru daha çok hata yapmışsa bu kişi için “dikkati çabuk bozuluyor” denebilir.

Burdon Dikkat Testi Nasıl Uygulanır?

Burdon Dikkat Testi şu adımlar takip edilerek uygulanır:

Burdon Dikkat Testi’nin materyali kişiye verilir.
Kişiye testin yönergesi verilir, çalışmanın nasıl yapılacağı açıkça anlatılır.
Kişiden test materyalindeki her bir satırda bulunan a, b, d ve g harflerinin altını kurşun kalemle çizmesi istenir.
Burdon Dikkat Testi uygulanırken kişiden bir satırdaki harfleri işaretlemeden diğerine geçmemesi istenir.
Test uygulandıktan sonra değerlendirmeye geçilir.
Burdon Dikkat Testi’ni değerlendirme aşamasında puanlama sistemi kullanılmaz.

6. D2 Dikkat Testi

D2 Dikkat Testi, psikologlar tarafından en çok kullanılan dikkat ve algı testleri arasında yer alır. D2 Dikkat Testi, 9-60 yaş aralığındaki kişilerin öğrenme düzeyini, psikomotor hızını, seçici dikkatini, zihinsel olarak ne kadar konsantre olabildiğini ölçmek için kullanılan bir psikolojik testtir.

D2 Dikkat Testi, grup ya da bireysel olarak uygulanabilir. D2 Dikkat Testi, özellikle dikkat eksikliği yaşayan kişilerin problemini tanılamada kullanılır.

D2 Dikkat Testi Nasıl Uygulanır?

D2 Dikkat Testi şu şekilde uygulanır:

D2 Dikkat Testi’nin materyali kişiye verilir.
Kişi ile örnek uygulama yapılır.
Kişiden üzerinde harfler bulunan kağıttaki söylenen harfi bulması istenir.
Satırı bitirmesi için kişiye 20 saniye süre verilir.
20 saniye sonunda kişi satırı bitirmemiş olursa devam edilmez, başka satıra geçilir.
Kişinin yaptığı işaretlemelere ve kullandığı süreye göre puanı hesaplanır.

7. Frankfurter Dikkat Testi

Frankfurter Dikkat Testi, dikkat ve algı testleri arasında en çok kullanılanlardan bir diğeridir. Frankfurter Dikkat Testi, 5-6 yaş aralığındaki çocuklara uygulanan ve çocuğun dikkat seviyesini ölçmek için uygulanan bir psikolojik testtir.

Frankfurter Dikkat Testi, ortalama 10 dakika içerisinde yapılır. Frankfurter Dikkat Testi daha çok okul öncesi eğitim kurumlarındaki öğrencilere yapılır. Bu noktada öğrenciye test uygulamadan önce onun oryantasyon sürecini tamamladığından emin olunmalıdır. Oryantasyon süreci tam anlamıyla yerine getirildikten sonra öğrencide hala dikkat eksikliği şüphesi varsa bu durumda Frankfurter Dikkat Testi uygulanabilir. Dolayısıyla testi uygulamadan önce öğrencinin öğretmeni ile iletişim kurulmalıdır.

Frankfurter Dikkat Testi Nasıl Uygulanır?

Frankfurter Dikkat Testi şu aşamalar ile uygulanır:

Frankfurter Dikkat Testi, elma ve armut resimlerinin bulunduğu bir materyal ile yapılır.
Önce çocuğa alıştırma örneği gösterilir.
Çocuk alıştırmayı yanlış yaptıysa doğrusu anlatılır ve çocuğun ikinci kez denemesi istenir.
Alıştırmada ikinci kez başarısız olan çocuk teste alınmaz.
Alıştırmada başarılı olan çocuklar teste alınır ve önce çocuğa yönerge verilir.
Çocuktan elma ve armut resimleri içerisinden yalnızca armutları işaretlemesi istenir.
Frankfurter Dikkat Testi boyunca çocuğu gözlemlemek gerekir.
Çocuğun doğru yaptığı her yanıt 1 puan olarak hesaplanır ve toplam puan bulunur.
Çocuğun takvim yaşı hesaplanır.
Düzeltilmiş puan tablosundan çocuğun yaşına ve cinsiyetine uygun olan puan bulunur.

Dikkat Testi Nedir?

Dikkat testi, çocuk ya da yetişkin yaş grubundaki kişilerin herhangi bir şeye ne kadar odaklandığını ölçmek için kullanılan psikolojik testtir. Dikkat testi, özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) şüphesi taşıyan kişilere tanı koymak için kullanılır.

Öğrenme güçlüğü ve disleksi belirtileri gösteren kişilerin tanılanmasında da dikkat testleri kullanılır. Dikkat testleri uygulandıktan sonra sonuçlar değerlendirilir ve raporlama yapılır. Değerlendirme aşamasında test sırasında yapılan gözlemler de kullanılır. Çünkü testler etkili sonuç almak için tek başına yeterli olmayabilir.

Dikkat Testi Ücretleri Ne Kadar?

Dikkat testi ücretleri, yapılacak teste göre değişmekle birlikte ortalama 200 TL ile 300 TL arasında değişir. Ancak bazı kurumlarda dikkat testleri ücretsiz olarak da yapılır.

Dikkat testi yaptırmak için rehberlik ve araştırma merkezlerine (RAM) başvurmak gerekir. Genellikle okul psikolojik danışmanları öğrenciyi RAM’a yönlendirir. Ayrıca psikolojik danışma merkezlerinde de dikkat testleri yapılmaktadır.

Dikkat Testi Kaç Yaşa Uygulanır?

Dikkat testi, yapılacak teste göre değişmekle birlikte 4 yaştan 60 yaşa kadar uygulanabilir.

Her dikkat testi her yaşa uygulanmaz. Örneğin Frostig Görsel Algı Testi, 4-8 yaş grubuna uygulanırken D2 Dikkat Testi, 9-60 yaş aralığına uygulanır. Dikkat testlerinin hangi yaş grubuna uygulandığı, önceden yapılan geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları ile netleştirilmiştir. Dolayısıyla testi uygulayacak kişinin bu bilgiye hakim olması gerekir.

Dikkat Testlerini Kimler Uygulayabilir?

Dikkat testlerini bu alanda eğitim alan psikologlar ve psikolojik danışmanlar uygulayabilir. Üniversite onaylı eğitim veren kurumlardan Dikkat ve Algı Testleri Uygulayıcı Eğitimi alan kişiler test materyallerini kullanarak dikkat testlerini uygulayabilir.

Dikkat ve Algı Testleri Eğitimi Nedir?

Dikkat ve Algı Testleri Eğitimi, çocuk ve yetişkinlerin odaklanma düzeyini ölçmede kullanılan dikkat testlerinin nasıl uygulandığını öğreten bir eğitim programıdır.

Dikkat ve Algı Testleri Eğitimi ile psikolojide sıklıkla kullanılan dikkat ve algı testlerinin uygulama alanları, test materyallerinin nasıl kullanıldığı, testlerin nasıl değerlendirilip raporlandığı öğrenilir. Boğaziçi Enstitüsünde düzenlenen Dikkat ve Algı Testleri Uygulayıcı Eğitimi sonunda katılımcılara sertifika verilir. Özellikle ruh sağlığı alanında çalışan kişiler aldıkları sertifikayı kullanarak iş görüşmelerinde öne geçebilir.