Çeviri Nedir?

Çeviri; yazılı, görüntülü ya da sesli bir dokümanın ait olduğu dilden başka bir dile dönüştürülmesi işlemidir.

Çeviri, bir dokümanın mevcut halindeki dilden farklı dile ya da dillere transfer edilmesi anlamına gelir. Çevirinin tanımı yazılı, sözlü ve görüntülü tüm kaynakları kapsamaktadır. Çeviri, farklı dildeki insanların aynı kaynağı kendi dillerinde anlamalarını sağlar. Bu niteliğiyle çeviri, diller arası bir köprü görevi taşımaktadır.

Çevirinin Tarihi Nedir?

Çevirinin tarihi ilk olarak insanlığın kültürler arası bir dil oluşturmasıyla başlamıştır. Çeviri kelimesi ilk kez Latincede kullanılmıştır. Latince “getirmek” ve “taşımak” anlamına gelen “translatio” kelimesinden türetilmiştir. 

Milattan önce 4500 yıllarında Antik Çağ’dan sonraki dönemde yaşam yerlerinin çoğunda çok dilli kabileler kalmıştır. İnsanlık tarafından çok dilli kabilelerin varlığı sonradan yapılan kazılarla saptanmıştır. 

Antik Çağ’a ait yapılan kazılarda farklı dillerde yazılmış kitabeler, taşlar ve duvar süslemeleri bulunmuştur. Çok dilli kabilelerin varlığının keşfi, bu dillerin birbirlerine dönüştürülme fikri için ilk adım niteliği taşımaktadır.

Çevirinin tarihi açısından dünya üzerindeki ilk yapıt, İncil’in İbraniceden Yunancaya çevrilmesidir. Dünyadaki ilk çeviri, Yahudilerin dini açıdan bilgiye ulaşması amacıyla yapılmıştır.

Çeviri daha sonraki dönemlerde de farklı milletlerde ihtiyaç duyuldukça yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde çok sayıda kitabın çevirisi yapılmakta ve okuyuculara sunulmaktadır.

Çeviri Aşamaları Nelerdir?

Çeviri aşamaları şunlardır:

1. Çeviri
2. Redaksiyon
3. Son okuma

1. Çeviri

Çeviri aşamalarından ilki çevrilecek dokümanın hedef dile aktarımını sağlamaktır. Çeviri yaparken hedef ve kaynak dil alanında uzman bir tercüman, çevrilecek metindeki anlam kaymalarını en aza indirmeye odaklanır. Bu sayede metnin hedefteki dilde de aynı anlamı içermesi sağlanır.

Çeviri aşamalarının ilk basamağı, kaynağın okuyucuya hedefteki dille ve kaynakla uyumlu şekilde aktarılması açısından önemlidir.

2. Redaksiyon

Redaksiyon; kaynak dilden hedef dile çevrilen metnin alanında uzman editör tarafından kontrol edilmesi ve gerekli düzeltmelerin yapılmasıdır.

Çevirinin redaksiyon aşamasında tercümanın gözünden kaçabilecek anlam kaymaları ve yazım hataları kontrol edilir. Eğer çeviride bir hata varsa tercümanla iletişim kurularak hatalar giderilir.

3. Son Okuma

Son okuma, çevrilen metnin hem tercüman hem de editör tarafından son kez gözden geçirilmesidir. 

Son okuma aşaması çevrilen dokümanın hedef kitleye sunulmasından önce yapılmaktadır. Son okuma aşamasında çevirisi yapılan dokümanın profesyonel bir hal alması hedeflenir.

Çeviri Türleri Nelerdir?

Çeviri türleri şunlardır:

1. Teknik metin çevirisi
2. Edebiyat çevirisi
3. Sosyal bilimler çevirisi
4. Hukuk metinleri çevirisi
5. Ticari metin çevirisi
6. Medikal çeviri
7. Web çevirisi
8. Fen bilimleri çevirisi
9. Eş zamanlı (simultane) çeviri
10.  Yeminli çeviri
11.  Ardıl çeviri
12.  Diyalog çevirisi

1. Teknik Metin Çevirisi

Çeviri türlerinden ilki teknik metin çevirisidir. Teknik metin çevirisi, özel terminoloji bilgisi gerektiren konularda çeviri yapmaktır. 

Günümüzde teknik metin çevirisi özellikle inşaat mühendisliği ve mimarlık alanında kullanılmaktadır. Teknik metin çevirilerinde görev alan tercümanların alana ait terminolojiye hakim olmaları gerekir.

2. Edebiyat Çevirisi

Çeviri türlerinden bir diğeri edebiyat çevirisidir. Edebiyat çevirisi; kitap, şiir, roman ve öykü gibi edebi yazıların hedef dile çevrilmesidir.

Edebiyat çevirisi çeviri türleri arasında en yaygın olanıdır. Çevirinin ilk başladığı dönemden bu yana farklı ülkelere ait edebi metinler geldikleri ülkenin diline uygun şekilde çevrilmiştir.

3. Sosyal Bilimler Çevirisi

Çeviri türlerinin üçüncüsü sosyal bilimler çevirisidir. Sosyal bilimler çevirisi; sosyoloji, psikoloji, arkeoloji ve dilbilimsel konular hakkında yapılan çevirilerdir.

Sosyal bilimler çevirmenleri alana ilişkin güncel akademik araştırma bulgularını ve makaleleri hedef dile dönüştürmekle görevlidir.

4. Hukuk Metinleri Çevirisi

Çeviri türlerinden bir diğeri hukuk metinleri çevirisidir. Hukuk metinleri çevirisi, hukuk bilimi alanındaki gelişmeleri, bir davaya ait evraklarıve hukuki mevzuatları belirlenen dile çevirmektir.

Hukuk metinleri çevirisi özellikle farklı ülkeden gönderilen dava dosyalarının ilgili ülkede incelenmesi için kullanılır. Hukuk metinleri çevirisi hem dava taraflarının hem de yargı mensuplarının anlaşılması için önemlidir.

5. Ticari Metin Çevirisi

Çeviri türlerinden bir diğeri ise ticari metin çevirisidir. Ticari metin çevirisi, farklı dile sahip taraflar arasında yürütülen ticari faaliyette kullanılan belgelerin hedef dillere tercüme edilmesidir.

Ticari metin çevirisi özellikle dış ticaret faaliyeti yürüten firma ve şirketler için kilit önemdedir. Ticari belgelerin çevirileri profesyonel şekilde yapılmadığında taraflar arası ürün tedariğinde problem yaşanabilir. Bu sebeple ticari metin çevirmenleri ilgili kurumun ticari faaliyetine dair tüm terimlere hakim olmalıdır.

6. Medikal Çeviri

Çeviri türlerinden bir diğeri ise medikal çevirilerdir. Medikal çeviriler, sağlık alanında hazırlanan analiz ve raporların farklı dile çevrilmesidir.

Medikal çeviriler, hastanelerde kullanılan tedavi teknolojilerindeki gelişmeleri takip etmek açısından yarar sağlar. Aynı zamanda yabancı uyruklu hastaların hastalık öykülerinin doktorlara raporlanması için medikal çeviriler çok önemlidir.

7. Web Çevirisi

Web çevirisi, herhangi bir web sitesinde bulunan tüm metinlerin hedefteki dile çevrilmesine denir. Web çevirileri ilgili internet sitesinde bulunan blogların, başlıkların, tabloların ve tüm menülerin hedef dile anlamlı ve profesyonel şekilde farklı bir dile dönüştürülmesidir.

Web çevirisi sayesinde kişi, yabancı sitelerde ilgisini çekebilecek içerikleri öğrenebilir.

8. Fen Bilimleri Çevirisi

Fen bilimleri çevirisi, fen bilimleri alanında bulunan kimya, fizik, biyoloji gibi disiplinlere ait metinlerin istenilen dile çevrilmesidir.

Fen bilimleri çevirisi, fen bilimleri alanında yapılan araştırmaların ve güncel gelişmelerin farklı dillere aktarılmasını sağlar. Fen bilimlerinde bulunan nicel verilerin doğru yansıtılması için hatasız ve profesyonel çeviri yapmak önemlidir.

9. Eş Zamanlı (Simultane) Çeviri

Eş zamanlı çeviri, sözlü çeviri türlerinden biridir. Eş zamanlı çeviri, profesyonel teknolojik donanım sayesinde kaynak dilden hedef dile eş zamanlı ve anlık şekilde çeviri yapmaktır.

Eş zamanlı çeviri genellikle uluslararası organizasyonlarda tercih edilmektedir. Farklı ülkelerden gelen temsilciler özel donanıma sahip kulaklıklar yoluyla yapılan konuşmayı simultane çeviri sayesinde kendi dillerinde anlık olarak dinleyebilir.

10. Yeminli Çeviri

Çeviri türlerinden bir diğeri yeminli çeviridir. Yeminli çeviri, yasal evrakların noter huzurunda yeminli bir tercüman tarafından istenilen dile çevrilmesidir.

Yeminli çeviriler yasal süreçlerin profesyonel şekilde yürütülmesi açısından önem taşır. Konsolosluklara evrak teslimi gerçekleştirmek için yeminli çevirmenlere ihtiyaç duyulmaktadır.

11. Ardıl Çeviri

Ardıl çeviri; sempozyum, kongre ve münazara gibi resmi ortamlarda kullanılan bir çeviri türüdür. Ardıl çeviride çevirmen konuşmacının söylediklerini dinlemektedir. Dinleme süreci ile eş zamanlı olarak çevirmen önemli bulduğu noktaları not alır. Son aşamada önemli bulunan noktaları hedef dilde karşıdaki kişi ya da gruba aktarır. Ardıl çeviride çevirmenin bahsedilen konuya ve terminolojiye hakim olması gereklidir.

12. Diyalog Çevirisi

Çeviri türlerinden sonuncusu da diyalog çevirisidir. Diyalog çevirisi sözlü bir çeviri türüdür. Diyalog çevirisi, iki kişi arasında geçen karşılıklı konuşmanın ilgili tarafların dillerine uygun şekilde çevrilmesine denir. Diyalog çevirisinde etkili iletişimin sağlanması için çevirmen bir köprü niteliği taşır.

Çeviri Neden Gereklidir?

Çeviri, farklı dil ve kültürlere ait insanların kültür, sanat, bilim ve daha birçok alanda kendi dillerinde bilgi edinebilmeleri için gereklidir.

Çeviri herhangi bir dile ait metin, doküman, video ve belgelerin başka bir dile tercüme edilmesidir. Dolayısıyla çeviri sayesinde hedefteki dili konuşan bireylerin de ilgili kaynaklardan yararlanması sağlanır. Çeviri sayesinde kişiler kültürlere ait farklılıkları ve o kültürlerin dinamiklerini de keşfedebilir.

İyi Bir Çeviri Nasıl Yapılır?

İyi bir çeviri kaynak ve hedef dilin yapısına, kelime ve cümle bilgisine hakim olarak yapılır.

İyi bir çeviri yapmak için en büyük etken çevrilecek olan ve çevrilen dili profesyonel şekilde bilmektir. Yabancı dili profesyonel şekilde bilen kişi anlam ve teknik bakımdan iyi bir çeviri ortaya çıkaracaktır. Ayrıca çevirmen, çevirdiği dile de iyi derecede hakim olmalıdır. Aksi halde çevirdiği içerik herkes tarafından kolay anlaşılmayabilir.

İyi bir çeviri yapmak için atılacak adımlardan biri de yazım becerilerini geliştirmektir. Dile hakim olan kişi, bu dil hakkında yazım becerilerini geliştirerek daha profesyonel çevirilere imza atabilir.

Çevirmen/Tercüman Nedir?

Çevirmen/tercüman; yazılı bir metni, sözlü bir iletişimi ya da görüntüyü bir dilden farklı bir dile çevirme mesleğine sahip kişidir.

Çevirmen kaynak ve hedef dil hakkında profesyonel becerilere sahip olmalıdır. Tercümanlar için diğer bir önemli husus ise çeviri türüne bağlı olarak ilgili konuda yazılmış terminolojiye hakim olmaktır. Profesyonel ve anlaşılır bir çevirinin vazgeçilmez unsurları dil becerisi ile ilgili terminolojiye hakimiyettir.

Çevirmen/Tercüman Nasıl Olunur?

Çevirmen/tercüman olmak için çevirmenliği yapılmak istenen dilin mütercim tercümanlık bölümüne okunmalıdır.

Çevirmen/tercüman olmak için Fransızca, İngilizce, Japonca, Çince, Almanca, Rusça, Arapça ve Bulgarca dillerinden biri seçilebilir.

Üniversitelerde mütercim tercümanlık bölümü taban puanı 2022 yılı itibarıyla 215,91744 olarak belirlenmiştir.

Kimler Çevirmen/Tercüman Olabilir?

Şu kişiler çevirmen/tercüman olabilir:

• İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Fransızca Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Almanca Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• İngilizce Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Rusça Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Arapça Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Çince Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Almanca Öğretmenliği Bölümü mezunları,
• Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Arapça Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Arapça Öğretmenliği Bölümü mezunları,
• Arnavut Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Batı Dilleri Bölümü mezunları,
• Boşnak Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Bulgar Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Bulgarca Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Çağdaş Yunan Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Çin Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Ermeni Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Eski Yunan Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Farsça Mütercim ve Tercümanlık Bölümü mezunları,
• Fransızca Öğretmenliği Bölümü mezunları,
• İbrani Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• İngiliz ve Rus Dilleri ve Edebiyatları Bölümü mezunları,
• İngilizce Öğretmenliği Bölümü mezunları,
• İspanyol Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• İtalyan Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Japon Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Japonca Öğretmenliği Bölümü mezunları,
• Kore Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Latin Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Leh Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Ukrayna Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Urdu Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları,
• Yunan Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları.

Çevirmen/Tercüman Maaşları Ne Kadar?

Çevirmen/tercüman maaşları ortalama olarak 5500 TL ile 20.000 TL arasında değişmektedir.

Yeni mezun bir çevirmen 5500 TL maaş alırken 1 yıl deneyime sahip bir tercüman 6700 TL, iki yıl deneyime sahip bir tercüman 7500 TL, üç yıllık deneyime sahip bir tercüman 9500 TL, beş yıl ve üzeri deneyime sahip bir tercüman 10.000 TL ve üzeri maaş almaktadır.

Yurt Dışı Çevirmen/Tercüman Maaşları Ne Kadar?

Yurt dışı çevirmen/tercüman maaşları ortalama 4000 dolar ile 28.000 dolar arasında değişmektedir. 

Yurt dışı tercüman maaşları, tercümanın çeviri yapabildiği dil sayısına ve çalıştığı ülkeye bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Çeviri yaptığı dil sayısı 1-2 olan çevirmenler ortalama 4500 dolar alırken çevirdiği dil sayısı 4-5 ve üzeri olan çevirmenlerin aldığı maaş doğru orantılı olarak artmaktadır.

Çevirmen/Tercüman Nerelerde Çalışabilir?

Çevirmen/tercüman şu yerlerde çalışır:

• Dil okulları,
• Uluslararası ticari kurumlar,
• Sivil toplum örgütlerine bağlı projeler,
• Özel okullar,
• Devlet okulları,
• AR-GE merkezleri,
• Yayınevleri,
• Sağlık kurumları,
• Danışmanlık firmaları,
• Spor kulüpleri,
• Konsolosluklar,
• Bakanlıklar,
• Elçilikler,
• Çeviri ofisleri,
• Noterler.

Çevirmenlerin çalışacağı yerler ne tür çeviri yaptıklarına bağlı olarak değişebilir. Edebiyat çevirisi yapan bir tercüman çeşitli yayınevlerinde çalışırken, ticari metin çevirmenleri uluslararası şirketlerde görev yapar.

Çeviribilimi Nedir?

Çeviribilimi; bir dilden farklı bir dile yapılan çevirinin teorik temellerini ve kökenlerini araştıran bir bilim dalıdır. Çeviribilim sosyal bilimlerin alt dalı olarak faaliyet sürdürmektedir.

Çeviribilim farklı dillerin birbirlerine çevrilmesi sürecinde kültürün, sosyal dünyanın ve tarihin etkisini araştırır. Çeviribilim; sosyoloji, tarih, antropoloji ve arkeoloji ile iş birliği içinde çalışmaktadır.