Altı Sigma Nedir?

Altı sigma, kaynak kullanımı sayısını en aza indirirken müşteri memnuniyetini arttırmayı amaç edinen ve bunu sağlamak adına da iş süreçlerini inceleyip iyileştiren bir yönetim sistemidir.

Altı sigma işletme bilimi açısından "işletmenin müşteri memnuniyetini arttırarak daha fazla kâr elde etmesi ve rekabetten kazanacağı avantajları geliştirmesini sağlayan değişimler" şeklinde tanımlanır. Altı sigma kavramı aynı zamanda istatistikte milyonda 3.4'lük bir hata payını ifade eder.

Sigma Nedir?

Sigma, esasında matematikte toplam sembolü anlamına gelir, istatistikte ise standart sapma kavramı için kullanılır. Sigma, verilerin elde edilen ortalama değerden ne ölçüde farklı olduğunu anlamak için kullanılır.

Altı sigma açısından düşündüğümüzde ise sigma, hata oranının tespit edilip iyileştirilmesi için kullanılır diyebiliriz. Çünkü üründe oluşan hata sayısı bulunur ve hata sayısının 3,4'ten düşük olup olmadığına bakılır. Burada verilerin ortalamadan ne kadar farklılaştığını görmek için sigma kavramı devreye girer. 

Sigma Ne Demek?

Sigma, bir veri grubunun standart sapmasını ifade etmek için kullanılan bir terimdir ve Yunan alfabesi harflerinden biri olan "σ" şeklinde gösterilir. Ürünlerdeki hata seviyesini belirtmek için 6 sigma modelinde Sigma terimi kullanılır.

Altı sigma yöntemiyle ulaşılması gereken bir seviyeye işaret eden Sigma kavramı için, 6 sigma seviyesine ulaşmak için 1 milyonda yapılan hata oranı 3,4'ten az olmalıdır. Eğer yapılan hata oranı 3,4'ten büyük olursa, bu Sigma seviyesine ulaşılamadığı anlamına gelir ve hata oranının istenen seviyeden yüksek olduğunu gösterir.

Altı Sigma Ne Demek?

Altı sigma halihazırda bulunan ve elde edilebilen her çeşit veriyi, bilimsel yaklaşımlar kullanarak iyileştirmeleri düzenli hale getirmeyi hedefleyen proje odaklı bir ekip çalışması olarak isimlendirilir.

6 sigma modeli; çalışma sistemini değiştirmek, uzun ve kısa vadeli fırsatları etkili bir şekilde değerlendirmek ve iş süreçlerindeki hata payını en aza düşürmek isteyen iş yerleri tarafından kullanılabilir. 

Altı sigma modeli; iş yerindeki herhangi bir süreci geliştirmek için uygulanabilir. Örneğin üretim süreçlerinde, ürün geliştirme süreçlerinde ya da mali tablo oluşturma ve siparişleri işleme gibi süreçlerde 6 sigma modeli uygulanabilir.

Altı sigma modeli, işletmelerin tasarruf etmesini, daha verimli ve üretken olmasını sağlar. Üstelik altı sigma modelini büyük şirketlerin dışında küçük ve orta ölçekte faaliyet gösteren işletmeler de kullanabilir. 6 sigma modeli, sektör ve çalışan sayısı fark etmeksizin her iş yerinde uygulanabilir.

6 Sigmanın Faydaları Nelerdir? 

6 sigmanın faydaları şunlardır:

• 6 sigma başarı odaklı olmaya katkı sunar.
• Sorunların çözümüne destek olduğu için fayda sağlar.
• Her bir kişi için performans hedefi belirlemeye yardımcı olur.
• Bilgi alışverişinin yapıldığı bir ortam yaratmayı sağlar.
• Öğrenme ortamının gelişimini sağlama açısından faydalıdır.
• Altı sigma modeli, işletmenin kâr oranının artmasına yardımcı olur.

Neden Altı Sigma Uygulanmalı?

Altı sigma modeli, işletmenin kâr oranını yükselttiği için ve müşteri memnuniyetini geliştirdiği için uygulanmalıdır. 6 sigma modeli ilk çıktığından bu yana birçok şirketin güçlenmesini sağlamış ve bu yüzden uygulanması önemli hale gelmiştir.

Altı sigma modeli sayesinde işletmelerde her bir çalışan için ayrı bir performans hedefi belirlenir. Böylece çalışanların üzerine düşen görevler net bir şekilde belirlenmiş olur. 6 sigma modeli ile kalite yönetimi de sağlanabilir. Bütün bunlar büyük ya da küçük fark etmeksizin her şirkette altı sigma modelinin kullanılmasını önemli kılmıştır.

Altı Sigma İlkeleri Nelerdir?

Altı sigma ilkeleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Müşteri odaklı olma ilkesi
2. Gerçeklere ve verilere dayalı yönetim ilkesi
3. Sürece odaklanma ilkesi
4. Proaktif yönetim ilkesi
5. Sınırsız iş birliği ilkesi
6. Başarısızlığa karşı hoşgörü ilkesi
7. Yukarıdan aşağıya eğitim ilkesi

1. Müşteri Odaklı Olma İlkesi

Altı sigma ilkeleri arasında ilk sırada müşteri odaklı olma ilkesi bulunur. Müşteri odaklı olma ilkesinde çalışanların performansı müşterilerin memnuniyetine göre ölçülür. 6 sigmanın en çok dikkat ettiği noktalardan biri müşteri memnuniyetidir. İşletmede yapılacak iyileştirmeler, müşteri memnuniyetini sağlamak için uygulanır.

Müşteri odaklı olma ilkesini sağlamak için işletme hem günümüzün hem de geleceğin koşullarını göz önünde bulundurmalı, bu alanlarda tespit ettiği istekleri ve ihtiyaçları rekabet avantajları ile bir araya getirerek ele almalıdır.

2. Gerçeklere ve Verilere Dayalı Yönetim İlkesi

Hataların tespit edilmesi ve giderilmesi için büyük ve dağınık haldeki verilerin toplanıp analiz edilmesi gerekir. Gerçeklere ve verilere dayalı yönetim ilkesi bu noktada devreye girer. Çalışanların iş performansını ölçmek ve değerlendirmek için belli kriterler oluşturulur. Değerlendirmeler bu kriterlere göre yapılır.

3. Sürece Odaklanma İlkesi

Altı sigma modelinde ürün kalitesinden çok süreç kalitesi önemlidir. Dolayısıyla projeden iyi bir sonuç almak için iş süreçlerini iyileştirmek gerekir. Altı sigma ilkeleri arasında önemli bir yer tutan sürece odaklanma ilkesi, diğer adıyla proses odağı ilkesi, başarıya ulaşmanın yolunun süreçten geçtiğini ifade eder.

4. Proaktif Yönetim İlkesi

Altı sigma ilkeleri arasında bulunan bir diğer ilke ise proaktif yönetimdir. Proaktif yönetim ilkesi, başarıya ulaşmak için hedef belirlemek gerektiğini ve bu hedeflerin değişen koşullara göre yeniden değerlendirilmesi gerektiğini öneren bir ilkedir. Proaktif yönetim ilkesinde sorunlar tespit edilir ve çözüm odaklı bir yaklaşım ile ele alınarak önlenir.

5. Sınırsız İş Birliği İlkesi

Sınırsız iş birliği ilkesi, işletmede çalışan herkesin hedefe ulaşmak için özverili çalışmalar yapmasıdır. Sınırsız iş birliği ilkesi, işletmenin belirlediği hedefleri gerçekleştirmesi açısından büyük önem taşır.

6. Başarısızlığa Karşı Hoşgörü İlkesi

Başarısızlığa karşı hoşgörü ilkesi, altı sigma ilkeleri arasında bulunan bir diğer ilkedir. Başarısızlığa karşı hoşgörü ilkesi, altı sigma modelini uygulayan işletmelerin mükemmel olmak için çaba göstermesi ve bu sırada karşısına çıkan başarısızlıkları kabul etmesidir.

7. Yukarıdan Aşağıya Eğitim İlkesi

Yukarıdan aşağıya eğitim ilkesi, altı sigma modelinin başarılı sonuçlar vermesi için mutlaka uygulanması gereken bir ilkedir. Yukarıdan aşağıya eğitim ilkesi, üst ya da alt pozisyonda olduğu fark etmeksizin işletmede görev yapan her bir çalışanın gerekli eğitimleri alarak kendini geliştirmesini sağlamaktır. Çünkü kendini geliştiren çalışanlar, yaptıkları işi de geliştirecektir.

6 Sigma Kuşakları Nelerdir?

6 sigma kuşakları şu şekilde sıralanabilir:

1. Şampiyon
2. Kara kuşak
3. Uzman kara kuşak
4. Yeşil kuşak
5. Liderlik konseyi

6 sigma kuşakları projede çalışan kişilerin pozisyonuna ve görevlerine göre belirlenmiştir.

1. Şampiyon

Şampiyon; projeyi belirleyen, projede karşılaşılan sorunları çözen ve projenin başarıya ulaşmasından sorumlu olan kişidir. 6 sigma kuşakları arasında bulunan şampiyon, kısaca projenin kıdemli yöneticisi olarak tanımlanabilir.

6 sigma modelinde şampiyonun görevleri şunlardır:

• Yapılacak projeyi belirlemek, onayladıktan sonra takibini yapmak
• Yetkinliğini uygun gördüğü yeşil kuşak ve kara kuşak elemanları belirlemek
• Yeşil ve kara kuşak elemanlara rehberlik yapmak, destek olmak
• Proje sürecinde yaşanan sorunları çözümlemede rol almak
• Altı sigma modeline dahil olan bütün çalışanların birbiriyle iletişim kurmasına zemin hazırlamak

2. Kara Kuşak

Kara kuşak, altı sigmada projenin gerçekleştirilmesi için tam zamanlı olarak çalışan kişidir. Kara kuşak elemanlar şampiyon tarafından seçilir ve oldukça kritik bir öneme sahiptir.

Kara kuşakların altı sigma kapsamındaki görevleri şunlardır:

• Takım liderliği yapmak
• Proje sonuçlarını şampiyona rapor halinde sunmak
• Verimlilik ve müşteri tatmini alanlarını ilgilendiren süreçleri ölçmek, kontrol etmek ve geliştirmek
• Problem çözme sürecinde teknik uzmanlığını etkin olarak kullanabilmek

3. Uzman Kara Kuşak

Uzman kara kuşak, 6 sigma kuşakları arasında bulunan bir diğer elemandır. Uzman kara kuşak, altı sigma modeline göre uygulanan projelerde danışmanlık yapan kişidir ve birden çok projede görev alabilir. Uzman kara kuşak, kara kuşaklar arasındaki en bilgili olanlardan seçilir.

Uzman kara kuşakların altı sigma projesindeki görevleri şunlardır:

• Takımlara danışmanlık yapmak
• Projenin farklı aşamalarından elde edilen sonuçları raporlaştırmak
• Projenin bitiş tarihi ile ilgili tahmin yapma konusunda şampiyona yardımcı olmak
• Altı sigma modelini firma içerisinde yaymak ve çalışanları bilgilendirmek
• Kara kuşakta bulunan kişilere altı sigma eğitimi vermek

4. Yeşil Kuşak

Yeşil kuşak, kara kuşakların aksine yarı zamanlı çalışan ve kara kuşakta bulunan kişilerin projelerinde asistanlık yapan kişidir. Yeşil kuşak, küçük çaptaki altı sigma projelerinde liderlik görevini üstlenir.

Yeşil kuşakların altı sigma kapsamındaki görevleri şu şekilde sıralanabilir:

• Kara kuşaklara asistanlık yapmak
• Küçük ölçekteki altı sigma projelerinde liderlik yapmak
• Altı sigma takımına veri sağlamak
• Proje faaliyetlerinin gelişimine katkı sunmak

5. Liderlik Konseyi

Liderlik konseyi, altı sigma kuşakları arasında bulunan bir diğer elemandır. Liderlik konseyi, altı sigma modeline göre yürütülen projelerde takıma destek vermek amacıyla kurulur. Liderlik konseyi, projeye özel bir zaman ayrılması açısından önemlidir.

Altı Sigma Nasıl Uygulanır?

Altı sigma modeli şu yöntemlerden biri kullanılarak uygulanır:

1. DMAIC yöntemi
2. DMADV yöntemi
3. DMEDI yöntemi

Altı sigma modeli; DMAIC, DMADV veya DMEDI yöntemleri kullanılarak uygulanır. Ancak genel olarak bakıldığında altı sigma modelini uygulamak için problem belirlenir, ölçme ve analiz çalışması yapılır; ardından analiz sonuçlarını iyileştirmek için çalışmalarda bulunulur.

1. DMAIC Yöntemi

DMAIC yöntemi, altı sigma modelini uygulamak için en çok kullanılan yöntemdir. DMAIC yönteminin ismi define (tanımlama), measure (ölçme), analyze (analiz), improvement (iyileştirme) ve control (kontrol) kelimelerinin baş harflerinin bir araya getirilmesiyle oluşmuştur.

Buradan anlaşılacağı üzere DMAIC yöntemi altı sigma modelini uygularken önce problemi tanımlama, daha sonra performans ve kalite standartlarını belirleme, mevcut durumu analiz etme, analiz sonuçlarına göre iyileştirme çalışması yapma ve son olarak yapılan çalışmaların etkililiğini kontrol etme aşamaları takip edilerek yapılır.

2. DMADV Yöntemi

Altı sigma modeli uygulama yöntemleri arasında DMADV yöntemi de yer alır. DMADV yöntemi, DMAIC yöntemi gibi tanımlama, ölçme ve analiz aşamalarını içerir. Ancak DMAIC metodundan farklı olarak müşteri ihtiyaçlarına göre tasarım yapmayı içeren design (tasarım) ve oluşturulan yeni tasarımı onaylama işleminin yapıldığı verify (onaylama) aşamasına sahiptir. 

İşletmeler stratejik hedeflerini tam olarak gerçekleştiremediğinde ya da süreç müşteri memnuniyetini sağlayamadığında DMADV yöntemi kullanılabilir.

3. DMEDI Yöntemi

DMEDI yöntemi, altı sigma modelini uygulamada kullanılan bir diğer yöntemdir. Tanımlama ve ölçme aşamalarına bu yöntemde de rastlanır. Fakat DMEDI yönteminde diğer yöntemlerden farklı olarak explore (keşfetme) ve develop (geliştirme) aşamaları kullanılır.

Bu aşamalar haricinde tıpkı DMAIC yönteminde olduğu gibi improve (iyileştirme) aşaması da yer alır. DMEDI yöntemi daha çok işletmenin yeni bir süreç tasarımı yapması gerektiğinde uygulanır.

Altı Sigmanın Aşamaları Nelerdir?

Altı sigmanın aşamaları şunlardır:

1. Tanımlama aşaması
2. Ölçme aşaması
3. Analiz aşaması
4. İyileştirme aşaması
5. Kontrol aşaması

Tanımlama Aşaması Nedir?

Tanımlama aşaması, altı sigmanın aşamaları arasında ilk sırada bulunur. Tanımlama aşaması, işletmenin altı sigma projesini oluşturmadan önce hangi problem üzerinde çalışacağını belirlemesidir. Bu aşamada hangi proje üzerinde çalışılacağı belirlenir.

Tanımlama aşamasında seçilen projenin gerçekçi hedeflere sahip olması ve müşteri memnuniyeti, verimlilik, kalite gibi alanlarda olumlu geri dönüşler sağlayacak türden olması gerekir.

Tanımlama Aşaması Hangi Adımlardan Oluşur?

Tanımlama aşaması şu aşamalardan oluşur:

• Altı sigmaya genel bakış
• Roller, DMAIC yaklaşımı
• Hedef ve verim
• Firma stratejileri ve hedefler
• KBF ağacı, müşteri beklentileri
• Proje seçimi ve tanımlama
• Problem tanımı ve proses haritası
• Değer akışı haritalama (VSM)
• Beyin fırtınası, Balık kılçığı diyagramı
• Hata türü ve etkileri analizi (FMEA)
• 5 why, gemba, 6N1K
• 5S, görsel iş yeri
• Veri altyapısı

Ölçme Aşaması Nedir?

Altı sigmanın aşamaları arasında ikinci sırada ise ölçme basamağı bulunur. Ölçme aşaması; değerlendirmede kullanılacak kalite özellikleri, performans standartları gibi değişkenlerin belirlenip veri toplama ve test etme adımlarının uygulandığı basamaktır.

Ölçme Aşaması Hangi Adımlardan Oluşur?

Ölçme aşaması şu aşamalardan oluşur:

• Veri tipleri, veri toplama
• Veri ve performans ölçümü
• Örnekleme, kitle, örnek
• Örnek büyüklüğü ve güç
• Hata terminolojisi
• Dağılma ve DPMO
• Normal dağılım ve hesaplamaları
• Sigma seviyesi/UD sigma/KD sigma
• MSA
• Proses yeterliliği, proses yeteneği ve performansı

Analiz Aşaması Nedir?

Analiz aşaması, altı sigmanın aşamaları arasında üçüncü sırada bulunan bir basamaktır. Analiz aşaması, probleme ilişkin yapılan ölçüm sonuçlarının anlamlı verilere dönüştürülmesidir. 

Analiz aşamasında daha çok istatistiki yöntemlerden yararlanılır. Analiz aşamasıyla elde edilen veriler, bir sonraki adımda yani iyileştirme aşamasında neler yapılması gerektiğine ilişkin fikir sahibi olmayı sağlar.

Analiz Aşaması Hangi Adımlardan Oluşur?

Analiz aşaması şu aşamalardan oluşur:

• Temel analiz araçları
• Veri analizi yol haritası
• Grafikler
• Güven aralıkları
• Blok analiz, hipotez testleri
• Tukey testi, oran testleri
• Korelasyon, regresyon
• Binary lojistik regresyon

İyileştirme Aşaması Nedir?

İyileştirme aşaması, analiz sonucunda çözüm yöntemlerinin belirlenmesi ve bu yöntemlerin uygulamaya geçirilmesidir. Bu iyileştirmeler belirlenen proje üzerinde uygulanırken yaratıcı düşünme tekniklerinden yararlanılabilir. Örneğin altı şapkalı düşünme tekniği, beyin fırtınası yöntemi gibi teknikler kullanılabilir.

İyileştirme Aşaması Hangi Adımlardan Oluşur?

İyileştirme aşaması şu aşamalardan oluşur:

• SMED, 5S, görsel iş yeri
• Değer akışı haritalama
• DOE, girdi seviyeleri ve girdiler
• Filtreleme, benzerlik
• Çözünürlük, bloklama
• Deney risklerin tanımlanması
• Deney tasarımı
• Yaygın kullanılan tasarımlar
• 2 faktöriyel, kesirli faktöriyel
• EVOP, karışım deneyleri
• Cevap yüzey tasarımı (RSD)
• PLEX
• Verilerin toplanması ve analizi
• Doğrulama denemeleri

Kontrol Aşaması Nedir?

Kontrol aşaması, altı sigma aşamalarından sonuncusu olarak karşımıza çıkar. Kontrol aşaması, iyileştirme çalışmalarının ne kadar etkili sonuç verdiğini belirlemek için değerlendirmelerin yapıldığı basamaktır. Kontrol aşamasında iyileştirme faaliyetlerinin kalıcı olması adına yeni çözüm önerileri geliştirilir.

Kontrol Aşaması Hangi Adımlardan Oluşur?

Kontrol aşaması şu aşamalardan oluşur:

• Hata önleme (POKA YOKE)
• İPK (X-R, X-S, I-MR, P, NP, C, U, CUSUM, EWMA)
• Kontrol planı
• Hata türü ve etkileri analizi (FMEA)
• Projelerin kontrol aşaması sonrası takibi ve devir

6 Sigma Örnekleri Nelerdir?

6 sigma örnekleri şu şekilde sıralanabilir:

• Motorola’nın patent alması ve 1.5 milyar dolar tasarruf etmesi
• Arçelik'in 6 sigma yöntemi sayesinde 15 milyon doların üzerinde kazanç elde etmesi
• Allied Signal firmasının altı sigma sayesinde 8 yılda 800 milyon dolar kazanması
• Kredi kartı şirketi American Express’in altı sigma ile plastik emisyon faaliyetlerini yürütmesi
• Vitra'nın 6 sigma modeli ile iki fabrikasında 1,5 milyon dolar tasarruf etmesi
• General Electric şirketinin iletişim uydularının kullanımını arttırarak 2 milyar dolar tasarruf etmesi
• Samsung Electronics’in kalite ve inovasyon çalışmaları için altı sigma modelini kullanması
• Indiana eyaletine bağlı Fort Wayne şehrinde belediyenin 6 sigmadan yararlanarak çukurların %98’ini bir gün içinde doldurması
• Wisconsin’de bulunan bir hastanenin reçetelerde yapılan hataları azaltmak için altı sigma yöntemini kullanması

6 Sigma Eğitimi Nedir?

6 sigma eğitimi; işletmelerde iş süreçlerinin iyileştirilmesi, verimliliğin ve kalitenin arttırılması, müşteri memnuniyetinin geliştirilmesi için uygulanan altı sigma modeli ile ilgili kapsamlı bilgi veren bir eğitimdir.

6 sigma eğitimi ile kişi altı sigma modelinin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve bu yöntemin nerelerde kullanıldığını öğrenir. Özellikle yönetici pozisyonundaki kişiler 6 sigma eğitimi alarak çalıştığı işletmenin gelişmesini ve daha iyi hizmet vermesini sağlar.